حضور مهماني ناخوانده به نام «سنبل آبي» که ريشه در جان ميزبان دوانده و همچون ماري خوش خط و خال کمر به قتل وي بسته، اين روز‌ها جان تالاب‌هاي گيلان را تهديد مي‌کند. به گزارش مهر، گياه سنبل آبي (water Hyacinth) يا ارکيده آبي گياهي آبزي شناور چند ساله از خانواده غلافيان بومي‌مناطق گرمسيري و زير گرمسيري آمريکاي جنوبي به خصوص حوضه آمازون است که در آب‌هاي شيرين زندگي کرده و در خارج از زيستگاه خود به عنوان گياهي مهاجم شناخته مي‌شود.
اين گياه با برگ‌هاي گسترده، ضخيم، براق و تخم مرغي شکل 10 تا 20 سانتي‌متري که به اندازه يک متر در ارتفاع بالا‌تر از سطح آب رشد مي‌کند، داراي ريشه‌هاي ارغواني سياه آزاد و ساقه راست است که 8 تا 15 گل جذاب را بر روي خود دارد. سنبل آبي به دليل رشد سريع در محيط‌هاي آبي (رشد دو برابري در عرض دو هفته) و مصرف مقادير زيادي از اکسيژن آب، يکي از خطرناک‌ترين گونه‌هاي گياهان آبزي است که در جهان شناخته شده و در عرض مدت کوتاهي قادر خواهد بود تا اکوسيستم منطقه را نابود کند. هرچند اطلاعات موثقي درباره چگونگي ورود اين گياه به ايران و تالاب‌هاي گيلان وجود ندارد اما گمان مي‌رود حضور ناخوانده سنبل آبي در زيست محيط‌هاي آبي گيلان به دليل گل‌هاي زيبايي که داشته و شناور بودن آن در آب، از طريق پرورش‌دهندگان گياهان آکواريومي‌بوده است.
سنبل آبي تهديد جدي براي تالاب‌هاي گيلان
به گفته يکي از کار‌شناسان پژوهشکده آبزي پروري انزلي، گياه سنبل آبي خطرناک‌ترين و جدي‌ترين تهديدي است که تا امروز زندگي در تالاب‌هاي گيلان را به خطر انداخته و توجه نکردن به حضور اينگونه مهاجم به طور حتم عواقب جبران‌ناپذيري را به بار مي‌آورد.
عليرضا ميرزاجاني درباره حضور سنبل آبي در تالاب‌هاي گيلان و خطري که از جانب اين گياه جان تالاب‌ها را تهديد مي‌کند به مهر توضيح مي‌دهد: متاسفانه سنبل آبي گل‌هاي زيبا و ظاهري فريبنده داردکه بسياري از علاقه مندان به طبيعت و پرورش گياه از آن به عنوان گياهي تزئيني استفاده مي‌کنند.
وي ادامه مي‌دهد: اطلاعات دقيقي از چگونگي ورود اين گياه به تالاب‌هاي گيلان وجود ندارد اما مي‌توان حدس زد برخي افراد که از آن به عنوان گياه زينتي استفاده کرده‌اند، به دليل رشد سريع، از نگهداري آن عاجز شده و اين گياه را در آبگير‌ها يا مجاري آبي رها کرده‌اند. البته رد سنبل آبي را در گلخانه‌ها نيز مي‌توان جستجو کرد. ميرزاجاني تصريح مي‌کند: متاسفانه حضور اين گياه مهاجم و خطرناک در کوچک‌ترين محيط آبي باعث مي‌شود تا از حالت کنترل خارج شده و با گسترش سريع در اکوسيستم، حيات گونه‌هاي مختلف جانوري منطقه را از بين ببرد.
وي با اشاره به خطرات ناشي از حضور گياه سنبل آبي در تالاب‌ها و مجاري آبي مي‌گويد: مصرف بالاي اکسيژن آب توسط سنبل آبي از يک سو و گسترش طولي و عرضي اين گياه از سويي ديگر باعث مي‌شود تا علاوه بر اينکه هيچ کدام از گونه‌هاي جانوري موجود در تالاب قادر به ادامه زندگي نباشند، تردد در تالاب‌ها و دسترسي به آن‌ها نيز به دليل گسترش ريشه‌هاي اين گياه در آب با مشکل مواجه شود.
ميرزاجاني هشدار مي‌دهد: در صورتي که به موقع با اين گياه برخورد شود مي‌توان اميدوار بود که گسترش آن را کنترل و با اقدامات موثر گياه را ريشه کن کرد در غير اينصورت شاهد فاجعه‌اي زيست محيطي درست شبيه آنچه که در بخشي از تالاب عينک رشت رخ داده خواهيم بود.
سنبل آبي سرطان‌زا است
اين کار‌شناس محيط زيست در ادامه با اشاره به قدرت بالاي سنبل آبي در پالايش محيط اطراف خود مي‌گويد: اين گياه به دليل قدرت خود پالايي بالا و امکان سازگاري فوق‌العاده با محيط مي‌تواند حتي فلزاتي سنگين مثل جيوه و سرب که از طريق فاضلاب کارخانه‌هاي صنعتي به آب‌ها وارد مي‌شوند را به خود جذب کند از اين رو تجمع سنبل آبي در محيط به شدت خطرناک بوده و مي‌تواند عامل مهمي‌براي بروز بيماري‌هايي از جمله انواع سرطان باشد.
ميرزاجاني با هشدار نسبت به خطرناک بودن جابجايي اين گياه مهاجم تاکيد مي‌کند: متاسفانه ديده شده که در برخي از شهرهاي استان مثل شهر رشت اين گياه به عنوان گياهي زينتي فروخته شده و در بين مردم رد و بدل مي‌شود در حاليکه جابجايي اين گياه باعث رشد و تکثير آن در تمام محيط‌هاي آبي استان شده و خطري هم رديف استنشاق گاز خردل براي محيط زيست و به تبع آن ساکنان استان دارد.
راه‌هاي مبارزه با سنبل آبي
وي با تاکيد بر لزوم مقابله سريع‌تر با اين پديده مهاجم به تالاب‌هاي گيلان تصريح مي‌کند: در حال حاضر رودخانه بهمبر به سمت سيادرويشان و رودخانه روستاي چکوور شهرستان صومعه سرا که دو مدخل مهم ورودي رودخانه به تالاب انزلي هستند، به صورت تقريبا گسترده‌اي به اين معضل دچار شده‌اند که به دليل اهميت موضوع و حساس بودن نقاط درگير بايد اقدامات سريع و موثري در اين باره انجام شود.
ميرزاجاني ادامه مي‌دهد: روش‌هايي از قبيل برخورد مکانيکي (از جا در آوردن) با اين گياه، استفاده از سموم، و مبارزه بيولوژيک از طريق دو گونه شپشک و يک گونه شب پره مهم‌ترين راه‌هاي مبارزه با اين پديده است.
وي در خصوص استفاده از ماهي آمور براي مقابله با گسترش اين گياه مي‌گويد: به طور حتم ماهي آمور نمي‌تواند گزينه خوبي براي مبارزه با اين گياه باشد چرا که ريشه گياه براي ماهي آمور جذابيت خوراکي ندارد ولي آنچه که مسلم است، مقابله با اين پديده بايد در گستره‌اي وسيع و با سرعت انجام شود چرا که جان تالاب‌هاي گيلان در خطر است.
گسترش سنبل آبي در مناطق غربي تالاب انزلي
همانطور که ميرزاجاني اعلام کرده بود رودخانه بهمبر به سمت سيادرويشان و رودخانه روستاي چکوور شهرستان صومعه سرا دو منطقه بسيار مهم هستند که اين روز‌ها ميزبان سنبل آبي در ابعاد گسترده است.
رئيس اداره حفاظت محيط زيست صومعه سرا در خصوص حضور سنبل آبي در اين مناطق به مهر توضيح مي‌دهد: در حال حاضر حضور سنبل آبي در دو منطقه مهم از شهرستان صومعه‌سرا که مدخل ورود رودخانه‌هاي بهمبر و چکوور به تالاب انزلي است مشاهده شده که به دليل خطري که اين مناطق را تهديد مي‌کند، مبارزه مکانيکي با اين گياه مهاجم در اين مناطق آغاز شده است. حمزه عشوري با بيان اينکه سنبل آبي موجب افزايش تعرق آب تا 80 درصد مي‌شود، مي‌افزايد: به دليل اهميت موضوع مامورين اداره حفاظت محيط زيست شهرستان صومعه سرا تا کنون توانسته‌اند طي يک عمليات پاکسازي در مدت پنج روز رودخانه بهمبر را از وجود سنبل آبي پاکسازي کنند. وي توانايي زنده بودن اين گياه را 15 تا 30 سال عنوان کرده و مي‌گويد: سنبل آبي با کوچک‌ترين ذخيره آبي تکثير مي‌يابد از اين رو لازم است تا با اجراي برنامه‌هاي پايشي براي جلوگيري از ورود مجدد اين گياه به سطح مناطق پاکسازي شده، از هجوم اين گياه به ساير نقاط جلوگيري شود. عشوري بيشترين حجم مشاهده شده از اين گياه را در روستاي چکوور شهرستان صومعه سرا اعلام کرده و تصريح مي‌کند: اين گياه در شهرستان صومعه سرا براي نخستين بار در تابستان امسال رويت شد ولي در حال حاضر تالاب عينک منبع اصلي اين گياه در استان گيلان است که متاسفانه به دليل نا‌آگاهي مردم از خطر اين گياه و خريد و فروش آن به صورت گياه تزئيني، به ساير نقاط استان نيز منتقل شده است. وي مي‌افزايد: خوشبختانه در مناطق درگير در شهرستان صومعه سرا با استفاده از راهکار جمع‌آوري فيزيکي و با کمک جوامع بومي اين مناطق توانسته‌ايم رودخانه بهمبر روستاي سيادرويشان را بطور کامل و مناطق منتهي به تالاب در روستاي چکوور را جمع‌آوري کنيم ولي متاسفانه هنوز بخش اعظمي‌از بخش روستاي چکوور باقيمانده که محيط‌بانان و جوامع بومي در حال کار هستند ولي به دليل هزينه بر بودن، اندکي با مشکل مواجه هستيم. رئيس اداره حفاظت محيط زيست صومعه‌سرا نبود شناخت کافي در مورد اين گونه گياهي را يکي از مشکلات بر سر راه برخورد با آن عنوان کرده و خاطر‌نشان مي‌کند: بسياري از کشورهاي دنيا درگير مقابله با اين گياه بوده و حتي در ايالت فلوريداي آمريکا نيز سالانه 100 ميليون دلار براي مقابله با اين گياه هزينه مي‌شود. وي با اشاره به مخالفت سازمان محيط زيست براي برخورد با اين گياه از طريق سموم تصريح مي‌کند: سازمان محيط زيست مخالف ورود هرگونه سم به داخل رودخانه‌ها و تالاب انزلي است و فعلا بهترين روش براي نابودي اين گياه جمع‌آوري فيزيکي با کمک محيط‌بانان و سازمان‌هاي مردم نهاد و همچنين آگاهي و هشدار دادن به مردم براي پرهيز از هرگونه خريد و فروش و تکثير اين گونه گياه است. هرچند سرعت رشد و تکثير سنبل آبي بسيار بيشتر از سرعت اقدامات مقابله اي با اين پديده مهاجم است اما اميد اين است تا مسئولان امر با پيگيري اين خصوص و جديت در مقابله با آن از وقوع فاجعه‌اي ديگر مانند آنچه که در تالاب عينک رشت رخ داده در ساير تالاب‌هاي استان جلوگيري کنند.
اين گياه با برگ‌هاي گسترده، ضخيم، براق و تخم مرغي شکل 10 تا 20 سانتي‌متري که به اندازه يک متر در ارتفاع بالا‌تر از سطح آب رشد مي‌کند، داراي ريشه‌هاي ارغواني سياه آزاد و ساقه راست است که 8 تا 15 گل جذاب را بر روي خود دارد. سنبل آبي به دليل رشد سريع در محيط‌هاي آبي (رشد دو برابري در عرض دو هفته) و مصرف مقادير زيادي از اکسيژن آب، يکي از خطرناک‌ترين گونه‌هاي گياهان آبزي است که در جهان شناخته شده و در عرض مدت کوتاهي قادر خواهد بود تا اکوسيستم منطقه را نابود کند. هرچند اطلاعات موثقي درباره چگونگي ورود اين گياه به ايران و تالاب‌هاي گيلان وجود ندارد اما گمان مي‌رود حضور ناخوانده سنبل آبي در زيست محيط‌هاي آبي گيلان به دليل گل‌هاي زيبايي که داشته و شناور بودن آن در آب، از طريق پرورش‌دهندگان گياهان آکواريومي‌بوده است.
سنبل آبي تهديد جدي براي تالاب‌هاي گيلان
به گفته يکي از کار‌شناسان پژوهشکده آبزي پروري انزلي، گياه سنبل آبي خطرناک‌ترين و جدي‌ترين تهديدي است که تا امروز زندگي در تالاب‌هاي گيلان را به خطر انداخته و توجه نکردن به حضور اينگونه مهاجم به طور حتم عواقب جبران‌ناپذيري را به بار مي‌آورد.
عليرضا ميرزاجاني درباره حضور سنبل آبي در تالاب‌هاي گيلان و خطري که از جانب اين گياه جان تالاب‌ها را تهديد مي‌کند به مهر توضيح مي‌دهد: متاسفانه سنبل آبي گل‌هاي زيبا و ظاهري فريبنده داردکه بسياري از علاقه مندان به طبيعت و پرورش گياه از آن به عنوان گياهي تزئيني استفاده مي‌کنند.
وي ادامه مي‌دهد: اطلاعات دقيقي از چگونگي ورود اين گياه به تالاب‌هاي گيلان وجود ندارد اما مي‌توان حدس زد برخي افراد که از آن به عنوان گياه زينتي استفاده کرده‌اند، به دليل رشد سريع، از نگهداري آن عاجز شده و اين گياه را در آبگير‌ها يا مجاري آبي رها کرده‌اند. البته رد سنبل آبي را در گلخانه‌ها نيز مي‌توان جستجو کرد. ميرزاجاني تصريح مي‌کند: متاسفانه حضور اين گياه مهاجم و خطرناک در کوچک‌ترين محيط آبي باعث مي‌شود تا از حالت کنترل خارج شده و با گسترش سريع در اکوسيستم، حيات گونه‌هاي مختلف جانوري منطقه را از بين ببرد.
وي با اشاره به خطرات ناشي از حضور گياه سنبل آبي در تالاب‌ها و مجاري آبي مي‌گويد: مصرف بالاي اکسيژن آب توسط سنبل آبي از يک سو و گسترش طولي و عرضي اين گياه از سويي ديگر باعث مي‌شود تا علاوه بر اينکه هيچ کدام از گونه‌هاي جانوري موجود در تالاب قادر به ادامه زندگي نباشند، تردد در تالاب‌ها و دسترسي به آن‌ها نيز به دليل گسترش ريشه‌هاي اين گياه در آب با مشکل مواجه شود.
ميرزاجاني هشدار مي‌دهد: در صورتي که به موقع با اين گياه برخورد شود مي‌توان اميدوار بود که گسترش آن را کنترل و با اقدامات موثر گياه را ريشه کن کرد در غير اينصورت شاهد فاجعه‌اي زيست محيطي درست شبيه آنچه که در بخشي از تالاب عينک رشت رخ داده خواهيم بود.
سنبل آبي سرطان‌زا است
اين کار‌شناس محيط زيست در ادامه با اشاره به قدرت بالاي سنبل آبي در پالايش محيط اطراف خود مي‌گويد: اين گياه به دليل قدرت خود پالايي بالا و امکان سازگاري فوق‌العاده با محيط مي‌تواند حتي فلزاتي سنگين مثل جيوه و سرب که از طريق فاضلاب کارخانه‌هاي صنعتي به آب‌ها وارد مي‌شوند را به خود جذب کند از اين رو تجمع سنبل آبي در محيط به شدت خطرناک بوده و مي‌تواند عامل مهمي‌براي بروز بيماري‌هايي از جمله انواع سرطان باشد.
ميرزاجاني با هشدار نسبت به خطرناک بودن جابجايي اين گياه مهاجم تاکيد مي‌کند: متاسفانه ديده شده که در برخي از شهرهاي استان مثل شهر رشت اين گياه به عنوان گياهي زينتي فروخته شده و در بين مردم رد و بدل مي‌شود در حاليکه جابجايي اين گياه باعث رشد و تکثير آن در تمام محيط‌هاي آبي استان شده و خطري هم رديف استنشاق گاز خردل براي محيط زيست و به تبع آن ساکنان استان دارد.
راه‌هاي مبارزه با سنبل آبي
وي با تاکيد بر لزوم مقابله سريع‌تر با اين پديده مهاجم به تالاب‌هاي گيلان تصريح مي‌کند: در حال حاضر رودخانه بهمبر به سمت سيادرويشان و رودخانه روستاي چکوور شهرستان صومعه سرا که دو مدخل مهم ورودي رودخانه به تالاب انزلي هستند، به صورت تقريبا گسترده‌اي به اين معضل دچار شده‌اند که به دليل اهميت موضوع و حساس بودن نقاط درگير بايد اقدامات سريع و موثري در اين باره انجام شود.
ميرزاجاني ادامه مي‌دهد: روش‌هايي از قبيل برخورد مکانيکي (از جا در آوردن) با اين گياه، استفاده از سموم، و مبارزه بيولوژيک از طريق دو گونه شپشک و يک گونه شب پره مهم‌ترين راه‌هاي مبارزه با اين پديده است.
وي در خصوص استفاده از ماهي آمور براي مقابله با گسترش اين گياه مي‌گويد: به طور حتم ماهي آمور نمي‌تواند گزينه خوبي براي مبارزه با اين گياه باشد چرا که ريشه گياه براي ماهي آمور جذابيت خوراکي ندارد ولي آنچه که مسلم است، مقابله با اين پديده بايد در گستره‌اي وسيع و با سرعت انجام شود چرا که جان تالاب‌هاي گيلان در خطر است.
گسترش سنبل آبي در مناطق غربي تالاب انزلي
همانطور که ميرزاجاني اعلام کرده بود رودخانه بهمبر به سمت سيادرويشان و رودخانه روستاي چکوور شهرستان صومعه سرا دو منطقه بسيار مهم هستند که اين روز‌ها ميزبان سنبل آبي در ابعاد گسترده است.
رئيس اداره حفاظت محيط زيست صومعه سرا در خصوص حضور سنبل آبي در اين مناطق به مهر توضيح مي‌دهد: در حال حاضر حضور سنبل آبي در دو منطقه مهم از شهرستان صومعه‌سرا که مدخل ورود رودخانه‌هاي بهمبر و چکوور به تالاب انزلي است مشاهده شده که به دليل خطري که اين مناطق را تهديد مي‌کند، مبارزه مکانيکي با اين گياه مهاجم در اين مناطق آغاز شده است. حمزه عشوري با بيان اينکه سنبل آبي موجب افزايش تعرق آب تا 80 درصد مي‌شود، مي‌افزايد: به دليل اهميت موضوع مامورين اداره حفاظت محيط زيست شهرستان صومعه سرا تا کنون توانسته‌اند طي يک عمليات پاکسازي در مدت پنج روز رودخانه بهمبر را از وجود سنبل آبي پاکسازي کنند. وي توانايي زنده بودن اين گياه را 15 تا 30 سال عنوان کرده و مي‌گويد: سنبل آبي با کوچک‌ترين ذخيره آبي تکثير مي‌يابد از اين رو لازم است تا با اجراي برنامه‌هاي پايشي براي جلوگيري از ورود مجدد اين گياه به سطح مناطق پاکسازي شده، از هجوم اين گياه به ساير نقاط جلوگيري شود. عشوري بيشترين حجم مشاهده شده از اين گياه را در روستاي چکوور شهرستان صومعه سرا اعلام کرده و تصريح مي‌کند: اين گياه در شهرستان صومعه سرا براي نخستين بار در تابستان امسال رويت شد ولي در حال حاضر تالاب عينک منبع اصلي اين گياه در استان گيلان است که متاسفانه به دليل نا‌آگاهي مردم از خطر اين گياه و خريد و فروش آن به صورت گياه تزئيني، به ساير نقاط استان نيز منتقل شده است. وي مي‌افزايد: خوشبختانه در مناطق درگير در شهرستان صومعه سرا با استفاده از راهکار جمع‌آوري فيزيکي و با کمک جوامع بومي اين مناطق توانسته‌ايم رودخانه بهمبر روستاي سيادرويشان را بطور کامل و مناطق منتهي به تالاب در روستاي چکوور را جمع‌آوري کنيم ولي متاسفانه هنوز بخش اعظمي‌از بخش روستاي چکوور باقيمانده که محيط‌بانان و جوامع بومي در حال کار هستند ولي به دليل هزينه بر بودن، اندکي با مشکل مواجه هستيم. رئيس اداره حفاظت محيط زيست صومعه‌سرا نبود شناخت کافي در مورد اين گونه گياهي را يکي از مشکلات بر سر راه برخورد با آن عنوان کرده و خاطر‌نشان مي‌کند: بسياري از کشورهاي دنيا درگير مقابله با اين گياه بوده و حتي در ايالت فلوريداي آمريکا نيز سالانه 100 ميليون دلار براي مقابله با اين گياه هزينه مي‌شود. وي با اشاره به مخالفت سازمان محيط زيست براي برخورد با اين گياه از طريق سموم تصريح مي‌کند: سازمان محيط زيست مخالف ورود هرگونه سم به داخل رودخانه‌ها و تالاب انزلي است و فعلا بهترين روش براي نابودي اين گياه جمع‌آوري فيزيکي با کمک محيط‌بانان و سازمان‌هاي مردم نهاد و همچنين آگاهي و هشدار دادن به مردم براي پرهيز از هرگونه خريد و فروش و تکثير اين گونه گياه است. هرچند سرعت رشد و تکثير سنبل آبي بسيار بيشتر از سرعت اقدامات مقابله اي با اين پديده مهاجم است اما اميد اين است تا مسئولان امر با پيگيري اين خصوص و جديت در مقابله با آن از وقوع فاجعه‌اي ديگر مانند آنچه که در تالاب عينک رشت رخ داده در ساير تالاب‌هاي استان جلوگيري کنند.
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۱
سلام تالاب های گیلان سالهاست که مرده است این گل هم مثل گلی میمونه که روی مزار مرده میذارند واقعا متاسفم