روزنامه گویه قم در شماره روز 27 دی ماه مطلبی با عنوان «هفت کیلومتر اعتراض!» را به قلم مهدی جعفری منتشر کرد.
به گزارش تابناک قم، خلاصه ای از این مطلب به دین شرح است: تصمیم «انتقام جویانه»، «مغرضانه» و «عقده گشایی» تعابیری است که رئیس کمیسیون امور زیربنایی شورای اسلامی شهر قم در خصوص مصوبه اخیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران درباره بلوار پیامبر اعظم(ص) به کار می‌برد.
مصوبه ای که به موجب آن بلوار پیامبر اعظم که پیونددهنده دو مجموعه زیارتی مهم قم و حتی کشور است و از آن به عنوان «بزرگترین بلوار معنوی جهان اسلام» یاد می شود، باید دستخوش تغییرات عمده ای شود که به نظر کارشناسان «هزینه های سنگینی» را به دوش مردم و شهر قم تحمیل می‌کند.
بلوار پیامبر اعظم بر اساس یک مسیر کاملا مستقیم به طول 7 کیلومتر از حرم حضرت فاطمه معصومه تا مسجد مقدس جمکران و عرض 300 متر اجرا شده که در چشم انداز خود مسیری مدرن دارای گذرهای عابر پیاده شکیل، خطوط تراموا، مسیر عبور کندرو و تندروی خودرو و دوچرخه است که اطراف آن را ساختمان هایی مدرن و در عین حال هماهنگ با اصول معماری اسلامی و با کاربری های فرهنگی، آموزشی، درمانی، تفریحی، تجاری و ... پوشانده است.
شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه چهاردهم آذرماه سال جاری خود ضمن اینکه ایراداتی به کلیات طرح بلوار پیامبر اعظم وارد کرده، الزامات و رویکردهایی برای اصلاح آن در نظر گرفته، که این تصمیمات با واکنش شدید از سوی مسئولان استان قم مواجه شده است.
کاهش حداکثری عرض محور و بازسازی بافت های تاریخی تخریب شده! از جمله تصمیماتی است که در این مصوبه لحاظ شده و بیشترین اعتراضات را به خود معطوف ساخته است.
البته این تصمیمات درحالی اتخاذ شده که بیش از 20 سال از پیشنهاد اولیه این طرح می گذرد،بافت های تاریخی هسته مرکزی شهر برای اجرای این طرح تخریب و چند سالی است که بلوار پیامبر اعظم افتتاح شده و مورد اقبال زائران و مجاوران کریمه اهل‌بیت قرار گرفته و به عنوان یکی از مسیرهای اصلی دسترسی به حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه و مسجد مقدس جمکران تبدیل شده است.
گرچه بسیاری از کارشناسان استان نیز معتقدند شروع این طرح «عجولانه» و «بدون مطالعات شهرسازانه» بوده است اما تصمیمات جدید شورای عالی شهرسازی و معماری ایران را در حال حاضر که این طرح در حال بهره‌برداری است، «خروس بی‌محل» و «نوش دارو پس از مرگ سهراب» می‌دانند.
اما آنچه بیش از هر چیز دیگر تعجب کارشناسان و مسئولان قم را درخصوص مصوبه جدید شورای عالی شهرسازی و معماری به دنبال داشته، تغییر نظر این شورا نسبت به مصوبه قبلی خود است تا جایی که معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری قم در این زمینه می گوید؛« من احساس می کنم اعضای شورای عالی شهرسازی مصوبات این شورا در دوره های قبل را قبول ندارند و البته نمی توانند این را به صراحت بگویند».
محسن بهشتی که در طول سال های اجرای این طرح، مسئولیت های مختلف از جمله معاون شهرسازی شهرداری قم، مدیرکل راه و شهرسازی و امروز نیز معاونت عمرانی استاندار را تجربه کرده، معتقد است «استان قم در طرح بلوار پیامبر اعظم با استناد مصوبات شورای عالی شهرسازی حرکت کرده و اقدامی بر خلاف آن نداشته است».
البته پس از ابلاغ مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به استان، استاندار قم با ارسال نامه‌ای به این شورا خواستار تجدید نظر در مصوبه خود شده است که البته این درخواست مهندس صادقی از سوی وزیر راه و شهرسازی با چراغ سبز مواجه شده؛ اما برای اینکه خواسته استان محقق شود باید بار دیگر جلسه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تشکیل شود تا نظر مجدد خود را دراین‌باره ارائه کند.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری قم که در آن زمان به عنوان معاون شهرسازی و معماری شهرداری قم با این طرح سر و کار داشته است، ضمن بیان تاریخچه شکل گیری و نحوه اجرای بلوار پیامبر اعظم خاطرنشان می‌کند: «در همان مقطع هم ما معتقد بودیم که بافت تاریخی شهر قم از بین رفته است به همین دلیل من به عنوان یک کارشناس نمی‌توانم از این طرح دفاع شهرسازانه داشته باشم زیرا زاییده تفکر کارشناسی نبوده است».
وی با تأکید بر اینکه «مجری این طرح از ابتدا قم نبوده و در همان زمان نیز تخریب ها صورت گرفت»، تصریح می‌کند: «سال 87 وقتی می خواستیم برای طرح، مشاور بگیریم معتقد بودیم این اتفاق بد افتاده و ما نمی توانیم خانه هایی تاریخی که تخریب شده را دوباره بسازیم اما باید این تهدید را به فرصت تبدیل کنیم».
محسن بهشتی با اشاره به اینکه ماموریتی که به مشاور دادیم «طراحی محور شهری میان حرم حضرت معصومه و مسجد مقدس جمکران با رویکرد آیینی» بود، ادامه می‌دهد: «در سال 88 هم با جسارت آقای عابدینی شهردار وقت 400 میلیارد تومان اوراق مشارکت فروخته شد و اگر این جسارت را آقای عابدینی انجام نمی‌دادند این پروژه که 15 سال روی زمین مانده بود، همچنان روی زمین بود و به عنوان یک عارضه هیچ امکانی برای شهر قم ایجاد نمی‌کرد».
بهشتی با بیان اینکه «15 مردادماه 91 برای نخستین بار مطالعات مشاور بیرون آمد و به تصویب کمیسیون ماده 5 رسید»، خاطرنشان می‌کند: «با توجه به اینکه این طرح پیونددهنده دو کانون فرهنگی و مذهبی است با نظر استاندار وقت، طرح برای نخستین بار در طول تاریخ شورای عالی شهرسازی و کمیسیون ماده 5، برای اعلام نظر به شورای فرهنگ عمومی استان رفت».
وی در ادامه با اشاره به بند مهمی از طرح ساختاری و راهبردی شهر قم که در تاریخ 24 اردیبهشت‌ماه 86 در شورای عالی شهرسازی و معماری به تصویب رسیده است، می گوید: بر اساس این بند «شورای عالی ضمن موافقت با الحاق روستای جمکران به شهر قم و موافقت با افزودن باند 400 متری از خط محدوده تا روستای جمکران و اراضی سمت شرق آن به محدوده شهر قم، مقرر می کند، نقشه تفضیلی اراضی اضافه شده صرفا با کاربری خدمات عمومی در مقیاس منطقه، فضای سبز و گردشگری تهیه شده و پس از طی مراحل استانی یعنی تصویب در کمیسیون ماده 5 و شورای برنامه ریزی استان، با تأیید دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری به مراجع مربوطه ابلاغ شود».
معاون استاندار قم با بیان اینکه «در این مصوبه تاکید شده که تصمیمات آینده در خصوص طرح با تایید دبیرخانه به مراجع مربوطه ابلاغ شود و نه شورای عالی»، می‌افزاید: «در همین راستا با برگزاری جلسات متعدد کارشناسی در قالب کمیته فنی کمیسیون ماده 5 استان و تصویب در کمیسیون‌های ماده 5 و در نهایت تصویب در شورای برنامه ریزی استان به عنوان بالاترین مرجع استانی جمیع جهات این طرح بررسی و تصمیم گیری در استان صورت گرفته است.»
بهشتی با بیان اینکه «در بسیاری از جلسات کمیسیون ماده 5، افراد درگیر به عنوان مدعو حضور پیدا می کنند»، ابراز می کند: «به نوعی تمام اعضای شورای عالی شهرسازی که در تهران حضور دارند نمایندگانشان یا با حق رأی یا بدون حق رأی در جلسات کمیسیون ماده 5 استان حضور دارند».
وی که بر روی نحوه شروع طرح بلوار پیامبر اعظم در سال 84 انتقاد دارد، اما به عنوان یک کارشناس از طرحی که اجرا شده و بسیاری از آسیب‌های قبلی را برطرف کرده، دفاع می کند.
بهشتی ایجاد یک خیابان مستقیم از حرم به سمت جمکران با تخریب بافت تاریخی در هسته مرکزی شهر قم را «شهرسازانه» نمی‌داند و می‌افزاید: نقد ما به تصویب این طرح در سال 74 است که استان مجری آن نبود اما اگر از همان ابتدا پروژه دست شهرداری قم بود قطعاً با تغییراتی آن را اجرا می‌کردیم».
معاون استاندار قم با بیان اینکه «ما طرح را برای اینکه ضمانت قوی‌تری برای اجرا داشته باشد به شورای عالی شهرسازی و معماری فرستادیم تا مصوب شود»، اظهار می‌کند: «گرچه لزومی نداشت که طرح به شورای عالی شهرسازی برود و تنها باید به دبیرخانه شورا می‌رفت اما گفتند چون طرح مهمی است به شورای عالی برود که انتظار ما این بود که طرح را مصوب کنند و توقع نداشتیم طرحی که 21 سال با آن درگیر بودیم را ظرف یک ساعت زیر سؤال ببرند».
وی تاکید می‌کند: «مصوبه اخیر شورای عالی شهرسازی مصوبات قبلی این شورا را نادیده گرفته و باوجود اینکه با استناد به مصوبه سال 86 شورای عالی این طرح تنها نیاز به تأیید دبیرخانه شورا عالی داشته اما مجدداً در صحن علی شورای عالی مطرح شده و باعث نادیده گرفتن حقوق مکتسبه شهروندان قمی و خریداران اوراق مشارکت در این طرح شده است».
وی با بیان اینکه «این طرح حدود هزار میلیارد شهر قم را بدهکار کرده است»، می‌گوید: «بدهکاری شهرداری قم یعنی بدهکاری مردم قم و امروز مردم قم از ما پاسخ می‌خواهند که چرا آن‌ها را بدهکار کردیم».
بهشتی تأکید می‌کند: «انتظار ما این بود با کلیات طرح در شورای عالی شهرسازی موافقت کنند اگر هم ایراد وارد می‌کنند در بدنه باشد، اصلاً پیش‌بینی نمی‌کردیم با توجه به مصوبات قبل کلیات طرح را زیر سؤال ببرند».
وی معتقد است: «دوستان شورای عالی شهرسازی مصوبات همکاران خود در دوره‌های قبل را قبول ندارند اما نمی‌توانند به صراحت این را بگویند؛ زیرا ما به استناد مصوبات شورای عالی شهرسازی حرکت کردیم و خلاف مصوبات، اقدامی انجام ندادیم».
وی با اشاره به نامه استاندار قم در خصوص بررسی مجدد طرح بلوار پیامبر اعظم در شورای عالی شهرسازی و معماری می‌گوید: «دکتر آخوندی وزیر راه و شهرسازی و رئیس و شورای عالی کشور که هم قمی هستند و هم به قم اشراف دارند پذیرفتند با توجه به نامه استاندار طرح بلوار پیامبر اعظم در جلسه دیگر مطرح و مصوبه اصلاح شود».
اعضای شورای شهر قم هم ضمن اینکه شروع طرح را غیر کارشناسی می‌دانند که بدون مطالعات لازم انجام شده است؛ اما تمام‌قد از طرح اجرا شده دفاع می‌کنند و انتقادهای زیادی را نسبت به مصوبه جدید شورای عالی شهرسازی و معماری دارند.
به هر حال اینکه طرح بلوار پیامبر اعظم در ابتدای کار بدون مطالعات کارشناسی آغاز شده و بخشی از بافت تاریخی قم در هسته مرکزی شهر قم را از بین برده بر کسی پوشیده نیست اما امروز این محور در حال بهره برداری است و زائران و مجاوران کریمه اهل بیت به عنوان یکی از راه های اصلی دسترسی به جمکران و حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه از آن استفاده می‌کنند.
به نظر می‌رسد شورای عالی شهرسازی و معماری ایران 20 سال دیر به فکر افتاده تا ایرادات این طرح را برطرف کند زیرا بافت تاریخی تخریب شده دیگر قابل بازگشت نیست و امروز این محور بخش عمده‌ای از ترافیک قم را بر عهده دارد.
طبق نظر کارشناسان، شورای عالی شهرسازی و معماری ایران باید در مصوبه خود تجدد نظر کند و اجازه بدهد استان « بزرگترین بلوار معنوی جهان اسلام» را ساماندهی کند.
بلواری که می تواند با برنامه‌ریزی درست و حضور سرمایه گذاران در آینده‌ای نزدیک به یکی از محورهای آیینی و مذهبی کشور تبدیل شود.
منبع: تابناک
