یکی از غنی ترین میراثهای فرهنگی هر کشور وجود مشاهیر و مفاخر مهم
فرهنگی، ادبی، تاریخی، علمی و مذهبی آن کشور است که می تواند ظرفیت
های مهمی برای مقاصد مهم گردشگری محسوب شود.
کشور ایران نیز با برخورداری از تمدن چندین هزار ساله و غنای فرهنگی دارای
مشاهیر و مفاخر بینظیری در حوزههای مختلف است که هر کدام از آنها در
دوران خود مانند ستارگانی در این گستره وسیع جغرافیایی درخشیدهاند و
اکنون نیز آثار و تالیفات و حتی خانه و مزار آنها، ظرفیتهای گرانبهایی را
برای جذب گردشگران فراهم آورده است.
ایران از این لحاظ بعد از کشور چین دارای رتبه دوم در کهن قاره آسیاست و
دیار تاریخی یزد نیز در رهگذر این تاریخ چند هزار ساله، علاوه بر شاهکارهای
معماری تاریخی زیبا، در دل خود مشاهیر و مفاخر بزرگی را پرورش داده است که
هر کدام نه تنها در زادگاه خود شهره هستند بلکه فراتر از مرزهای جغرافیایی
این سرزمین حرفهای زیادی برای گفتن داشتهاند.
البته این مفاخر که می‌توانند به عنوان جاذبههای مهم گردشگری ادبی و
فرهنگی یا به نوعی گردشگری برای شناخت مشاهیر و مفاخر موثر واقع شوند،
بعضاً ناشناخته ماندهاند.
گمنامی بعضی مفاخر یزد در زادگاه خود
یک بانوی یزدی در این باره می‌گوید: مفاخر ادبی و فرهنگی یزد همیشه در طول
تاریخ حرفهای زیادی برای گفتن داشتهاند ولی بعضی از این مفاخر با وجود
تالیفات و آثار مهمی که داشتند، هنوز گمنام هستند و دربین مردم ناشناخته
باقی ماندهاند.
«زهرا برزگری» بر لزوم معرفی بهتر این مفاخر به مردم از سوی دستاندرکاران
و متولیان فرهنگی با برگزاری همایشها و بزرگداشتها تاکید و اظهار
می‌کند: وجود مفاخری مانند وحشی بافقی، آذر یزدی یا فرخی یزدی باعث غرور
است ولی با وجود تالیفات گرانبهایی که داشتهاند، بعضاً هنوز ناشناخته
هستند.
یک دانشجوی یزدی هم بیان می‌کند: مسئولان استان تنها در حوزه معرفی معماری و
بناهای تاریخی سرمایهگذاری کردهاند ولی این معماریهای زیبا که
شاهکارهایی بینظیر در نوع خود هستند، پدیدآوردندگانی نیز دارند که
غالباً برای مردم ناشناخته ماندهاند.
«علی امیری» با بیان این که غربیها برای معرفی ستارگان هالیوودی خود
سرمایهگذاری و به آنها افتخار می‌کنند، می‌گوید: ما در کشور مشاهیر بزرگ
و مفاخر مهمی داریم و هرچند در سالهای اخیر برنامههایی برای معرفی و
پاسداشت آنها انجام شده، ولی شایسته و در شأن این مفاخر نبوده است.
این فعال فرهنگی بیان می‌کند: برخی استانهای کشور برای مفاخر و مشاهیر
نامی خود مجسمههای یادبودی ساختهاند ولی ما در استان به مفاخرمان توجه
لازم را نداریم و این در حالی است که میتوانیم حداقل با نصب یادبودهای
آنها در میادین بزرگ شهرمان برای پاسداشت و معرفی بهتر آنها به مردم،
گامهای مناسبی برداریم.
یک نوجوان یزدی هم می گوید: شهری مانند شیراز به واسطه وجود آرامگاه
«حافظ» و «سعدی» بر سر زبانها افتاده و برای بازدید مسافران و گردشگران
خارجی و دوستداران ادب و شعر فارسی جذاب شده است ولی ما در یزد از ظرفیت
چنین مفاخری بیبهره ماندهایم.
«ایمان منتظری» ادامه می‌دهد: یزد از وجود معماران بزرگ، شاعران نامی و
نویسندگان نام‌آشنایی برخوردار است ولی کمتر از آنها مجسمه یادبود یا
المانی در میدان های بزرگ شهر میبینیم تا حداقل به واسطه آنها،
یزدیها به داشتن چنین بزرگانی افتخار کنند و این در حالی است که مدام به
نسل جدید می‌گویند چرا به مفاخر و مشاهیر خود ارج نمی‌گذارید؟
مفاخر فرهنگی؛ جذاب برای گردشگران
مشاور گردشگری اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان می‌گوید:
ایران به لحاظ داشتن مفاخر و مشاهیر صاحبنام پس از کشور چین، دومین کشور
در قاره آسیا به‌شمار میآید.
«سید مصطفی فاطمی» با اشاره به ناشناخته ماندن برخی مفاخر و مشاهیر بزرگ
کشورمان، بیان می‌کند: یکی از پایهها و مقاصد گردشگری در دنیا، وجود
شخصیتهای صاحبنام و معروف کشورهاست که به عنوان «گردشگری فرهنگی» مطرح
می شود و حتی داستانها و افسانههایی که در مورد برخی از آنها نقل می
شود، به عنوان جاذبه گردشگری تعریف می شود.
وی در ادامه اظهار می کند: استان یزد به لحاظ غنای فرهنگی دارای مفاخر و
مشاهیر بزرگی در حوزه های مختلف است که با برنامهریزی مناسب باید حداقل
به مردم شهرمان بهتر شناسانده شوند و علاوه بر این از آنها به عنوان مسیر
هایی برای جذب بیشتر گردشگر استفاده شود.
لزوم سرمایه گذاری برای معرفی مفاخر
مشاور گردشگری اداره میراث فرهنگی استان میافزاید: یزد به واسطه وجود
مفاخر و غنای فرهنگی از استانهای برتر در رابطه با مقاصد مهم «گردشگری
فرهنگی» است ولی آن طور که شایسته و مناسب است در این حوزه برنامه ریزی
نشده است.
وی اظهار می‌کند: میراث فرهنگی کار خاصی برای مفاخر و مشاهیر مهم استان
انجام نداده است؛ هرچند در سالهای اخیر اقداماتی در مورد مرمت و بازسازی
بنای آرامگاهها و خانههای بعضی مفاخر انجام شده یا تعدادی از مفاخر
ناشناخته در استان شناسایی شدهاند.
فاطمی در این رابطه می‌گوید: بازسازی خانه فرخی یزدی اکنون به نیمه رسیده و
خانه آذر‌یزدی نیز در حال مرمت و بازسازی است و برای خانه وحشی بافقی در
حال برنامهریزی برای بازسازی هستیم.
مفاخر؛ شناسنامه تاریخ و تمدن
یک پژوهشگر فرهنگی استان می‌گوید: یزد دارای ابعاد گستردهای از فرهنگ غنی و
گرانقدر است و مشاهیر و مفاخر مهمی در دل این شهر کویر پرورش یافته اند
که هر کدام از آنها به عنوان یک برگ از شناسنامه فرهنگ و تاریخ این دیار
خودنمایی می‌کنند.
«صدیقه رمضانخانی» میافزاید: با وجود این ظرفیت های فاخر، هنوز کار
شایسته ای برای شناخت و معرفی آنها انجام نشده است و تنها بزرگداشت
هایی برای چند نفر از مشاهیر استان برگزار شده و مشاهیری زیادی در استان
همچنان ناشناخته و گمنام هستند.
به گفته وی، البته دوستداران فرهنگی یزد کتاب های مهمی را برای شناساندن
ابعاد شخصیتی مفاخر و مشاهیر مختلف استان تالیف کردهاند ولی با مشکل چاپ
این کتاب ها و نبود حمایت در این باره مواجه شدهاند.
رمضانخانی با اشاره به این که اخیراً «انجمن اهل قلم» در استان راه
اندازی شده است، ابراز امیدواری می کند که این انجمن بتواند انگیزه
بهتری به مولفان یزدی برای تالیف کتاب در مورد فرهنگ و مفاخر فرهنگی و
مشاهیر شهرشان بدهد.
این پژوهشگر بیان می‌کند: شاید کمتر کسی بداند که استان یزد در دل خود حتی
بانویی منجم را پرورش داده که هنوز هم آثار و تالیفات وی در استان
ناشناخته مانده است در حالی که همین شخصیت ها معیارهایی برای تمدن ما به
حساب میآیند.