مینا شوهانییزد از شهرهای تاریخی دنیاست، به طوری که وسعت و شاهکار معماری کهن این شهر، چشم هر گردشگری را مجذوب خود می‌کند.
شاخص‌ترین انواع گردشگری این شهر «گردشگری تاریخی» و «گردشگری فرهنگی» است .
بنابر این با توجه به زنده و پویا بودن بافت تاریخی و وسعت و انسجام آن،
قرار است به نمایندگی از ایران به عنوان نخستین شهر تاریخی زنده دنیا در
فهرست یونسکو ثبت شود.
همه مسئولان کشوری و استانی عزم خود را جذب کرده‌اند تا این رویداد مهم
تاریخی برای کشور و استان به نحو مطلوبی انجام شود و پرونده ثبت جهانی شهر
یزد با پشت سر گذاشتن مراحل مختلف و تایید جهانی، در فهرست یونسکو ثبت شود.
اکنون پرونده ثبت جهانی بافت تاریخی یزد در حال سپری کردن مراحل نهایی خود
بوده و قرار است در تیر ماه سال آینده در کمیته ثبت جهانی یونسکو در
لهستان مورد قضاوت قرار گیرد.
البته کمیته کارشناسی ثبت جهانی بافت تاریخی یزد با رفع ابهامات آن در کشور
فرانسه، گزارش نهایی را به مجمع عمومی میراث جهانی یونسکو ارسال کرده است و
این امکان وجود دارد که تا 60 درصد به تایید نهایی برسد که در این صورت
کشورمان در تابستان سال آینده باید منتظر جشن جهانی شدن «نخستین شهر تاریخی
ایران» در یونسکو باشد.
در سفر اخیر ارزیاب یونسکو در اواخر تابستان و بازدیدی که از بافت تاریخی
داشت، ارزش تاریخی بافت تاریخی با جمع‌بندی انجام شده در سطح جهانی تایید
شد و تنها ابهامات اندکی وجود دارد که با رفع این ابهامات مراحل دیگر این
پرونده با موفقیت سپری خواهد شد.
همشهری برای اطلاع از آخرین وضعیت پرونده ثبت جهانی بافت تاریخی یزد با
«مجید فرهمند»، مدیر پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی استان، گفت‌و‌گویی انجام
داده است که مشروح آن را در زیر می‌خوانید.
-
درباره آخرین وضعیت ثبت پرونده بافت تاریخی یزد توضیح دهید.
پرونده ثبت جهانی بافت تاریخی یزد در بهترین وضعیت خود قرار دارد و تقریباً
همه مراحل آن با موفقیت انجام شده است. با توجه به تایید ارزش تاریخی این
بافت در سفر اخیر ارزیاب یونسکو به یزد، مهم‌ترین مرحله پرونده سپری شده
است. ارزش‌های تاریخی این کهن شهر جمع‌بندی و در ارزیابی جهانی هم تایید
شده است و تنها ابهامات جزئی و نواقصی وجود داشت که در حال برطرف کردن آنها
هستیم.
-
درباره این ابهامات توضیح دهید.
سوالاتی از سوی سازمان اکو مطرح و برای پایگاه ارسال شده که در جلسات
متعددی برای پیگیری و بررسی نواقص موجود مورد بررسی قرار گرفته است. این
ابهامات بیشتر درباره مدیریت حفظ مشترک بافت تاریخی است که با کار کارشناسی
جمع‌بندی‌هایی انجام شده و تا یک ماه دیگر موارد ارسال خواهد شد. منتظر
تایید نتیجه هستیم. البته پرونده در بهترین وضعیت خود قرار دارد و برای
تایید نهایی هم موفق خواهد بود؛ چرا که برای ثبت هر اثر تاریخی در مقیاس
جهانی، ابتدا باید ارزش‌های تاریخی آن اثر معرفی شود و این ارزش‌ها منحصر
به فرد باشد. این در حالی است که بافت تاریخی در این مرحله با پیشرفت
روبه‌رو بوده است. بحث ثبت جهانی، تابع قوانین و مراحل سختی است، به‌ویژه
اگر این اثر یک بافت منسجم و یک شهر تاریخی باشد. در این باره ثبت جهانی
بافت تاریخی یزد با پیگیری‌های ملی و جهانی روبه‌روست و برای تایید نهایی
هم اطمینان داریم.
-
تعریف شما از پایش یک اثر تاریخی چیست؟
پایش اقدام‌های برنامه‌ریزی شده برای بهبود کیفیت محله‌ها و بناهای تاریخی
در بافت تاریخی است و براساس آن، برنامه‌های مرمتی که برای ارتقای کم و
کیفی بافت انجام می‌شود، هر ماه کنترل و بررسی می‌شود تا برای ثبت آماده
باشد.
-
تاکنون محله‌های تاریخی که در عرضه پرونده بافت تاریخی یزد قرار گرفته، پایش شده است؟ این طرح اکنون در چه وضعیتی قرار دارد؟
تاکنون 19 محله از محله‌های تاریخی یزد، پایش و کنترل و همچنین ارزیابی شده
است و این محله‌ها در عرصه و نقشه پرونده بافت تاریخی قرار گرفته‌اند ولی
قرار است که محله‌های دیگری هم پایش شوند.
مهم‌ترین محله‌هایی که پایش آنها با موفقیت انجام شده، شاه ابوالقاسم، فهادان و بازارنو بوده است.