آیین های سیزده بدر در سیستان

در حقیقت سیزده بدر حسن ختامی بر جشن ها و آیین های نوروزی بحساب می آید و مردم در این روز به بدرقه نوروز می روند و خوش یمنی را با ترک شهر و حضور در دامن طبیعت برای خود به ارمغان می آورند.

در روز ۱۳ فروردین غم و اندوه و خمودی حرام است زیرا در باورهای کهن از غم و اندوه، گرفتاری و پریشانی به عنوان هدیه اهریمن و از عشق، شور، نشاط، حیات، تعالی و تندرستی به عنوان تحفه و هدایای خداوندی در این روز یاد شده است.

گروهی از صاحبنظران و حتی بسیاری از کسانی که سیزده بدر را به عنوان یک آیین کهن ملی اجرا می کنند، با این باور که تمامی روزها در فرهنگ ایران باستان مقدس و قابل احترام است، نحسی سیزده و وجود چنین چیزی را در ایران باستان رد می کنند.

مردم سیستان نیز در روز طبیعت، سیزده بدر را به نیکی پاس می دارند و از بامداد تا غروب آفتاب در کنار طبیعت می گذرانند و با نیایش به درگاه ایزد متعال سال خوش و خرمی را آرزو می کنند.

آیین های سیزده بدر در سیستان مانند دیگر نمادهای سنتی و محلی پرشمار، زیبا و دوست داشتنی است، بازی های گروهی، ترانه ها و رقص های محلی (چوب بازی و رقص شمشیر)، گردآوری گیاهان صحرایی، خوراک پزی های عمومی، لطیفه گویی، آب پاشی و آب بازی بخشی از این آیین هاست که ریشه در باورهای قوم سیستانی دارد.



مردم سیستان پس از برپایی آیین های دید و بازدید در تعطیلات نوروزی، سیزده بدر را روز انس با طبیعت می دانند و همراه اقوام و آشنایان در قالب چندین خانواده به مناطق دیدنی و سرسبز استان می روند.

به گفته برخی پژوهشگران، در سیزده بدر شادی کردن و خندیدن به معنی فروریختن اندیشه های پلید و تیره، روبوسی نماد آشتی، به آب سپردن سبزه سفره نوروز نشانه هدیه دادن به ایزد آب (آناهیتا) و گره زدن علف برای شاهد قرار دادن مادر طبیعت در پیوند میان زن و مرد، برپایی رقابتهای مختلف یادآور کشمکش ایزد باران و دیو خشکسالی است.

بسیاری از مردم معتقدند که روز سیزدهم نوروز، روز حضور در طبیعت است و کسی نباید در خانه بماند و اقشار مختلف جامعه از همان ساعت های اولیه صبح راهی دامان طبیعت می شوند.

یکی از آیین های ویژه مردمان سیستان بویژه برای دختران دم بخت گره زدن سبزه به نیت های خاص است به طوری که هر فردی با نیت و آرزویی سبزه را گره می زند و در دامان طبیعت رها می کند.

مردم معتقدند گره زدن سبزه آن هم ‎ ۱۳گره در یک سبزه یا گره زدن ‎ ۱۳سبزه با هم باعث دور شدن درد و بلا از خانواده ها تا پایان سال می شود.

احترام گذاشتن به طبیعت از رسوم دیرینه مردم سیستان بوده است به طوری که ازدحام جمعیت هیچ تاثیری بر طبیعت زیبای زمین های اطراف شهرها و روستاها نمی گذاشته است.




از این رو برماست که با حفظ پاکیزگی طبیعت نگذاریم برپایی آیین سیزده بدر ما را از ریشه ها و باروهای عمیق مان دور کند.