دیو خوش خط و خال

استفاده از مواد مخدر به سالیان دور بر می‌گردد، این که افرادی برای تسکین خود از مخدرها استفاده می‌کردند تا به این طریق درد خود را التیام ببخشند، اما رفته رفته شیوه ‌های گوناگون استعمال مواد مخدر تغییر کرد و مواد مخدر صنعتی جای مواد مخدر سنتی را گرفت، تا جایی که روز به روز بر تعداد معتادان افزوده شد و سن اعتیاد نیز کاهش یافت. در تعریف ماده مخدر آمده است که ماده مخدر یا سرخوش‌نما، نامی عمومی برای انواع مختلفی از داروها و ترکیبات طبیعی شیمیایی است که اغلب به دلیل احتمال ایجاد وابستگی به مصرف جزو مواد اعتیادآور طبقه ‌بندی شده و معمولا خرید و فروش آن ها ممنوع است. انواع مختلفی از مواد مخدر و اعتیاد آور وجود دارد و به همین دلیل فرد معتاد در طول زمان برای ارضا و احیای حس نشئگی معمولا از ماده مخدر به مخدری قوی ‌تر نیازمند می ‌شود.اگر می دانستم...همسر یکی از افراد معتاد درباره شروع اعتیاد همسرش می گوید: وقتی متوجه اعتیاد همسرم شدم که دیگر کار از کار گذشته بود. یک سال از اعتیادش به شیشه می گذشت اما هیچ وقت متوجه اعتیادش نشده بودم. هیچ اطلاعی هم درباره علایم اعتیاد به شیشه نداشتم. تنها نشانه ای که موجب شد به این موضوع پی ببرم پیدا کردن یک شی ء شیشه ای در کیف همسرم بود که قبلا نمونه آن را ندیده بودم. بعد از پرس و جو و هم چنین جست وجو در اینترنت متوجه شدم که از این وسیله (پایپ) برای استعمال ماده مخدر شیشه استفاده می کنند.وی ادامه می دهد: وقتی این موضوع را با همسرم در میان گذاشتم استرس وجودش را فرا گرفت اما با این حال وانمود کرد که این شی متعلق به یکی از همکارانش است. پاسخش را پذیرفتم اما قانع نشدم و از آنجایی که ذهنم خیلی مشغول این موضوع شده بود به تحقیق درباره شیشه و اعتیاد به آن پرداختم. توجه به ظاهر و رفتار همسرم بیشتر از گذشته شد تا این که درباره اعتیادش به یقین رسیدم. دیگر خیلی دیر شده بود اما همه تلاشم را برای برگرداندن او به زندگی انجام دادم. او بالاخره توانست با مصرف متادون، وابستگی اش به شیشه را کنار بگذارد اما در تلاشم تا وابستگی اش به متادون را نیز از بین ببرم. اگر اطلاعات و آگاهی من درباره نوع اعتیاد به مواد صنعتی بیشتر بود شاید خیلی زودتر از این می‌توانستم از درگیر شدن همسرم جلوگیری کنم.یکی دیگر از مادران که پسر 21 ساله اش برای ترک مواد مخدر در کمپ ترک اعتیاد تحت نظر است، عنوان می کند: رفت و آمدهای بدون محدودیت و روابط آزاد با گروه دوستانه دلیل اصلی گرفتار شدن پسرم بود. طبق گفته های خودش اعتیادش از مصرف نوعی قرص اعتیاد در پارتی های دوستانه شروع شد بدون این که من و پدرش متوجه این موضوع بشویم. رفته رفته اعتیاد به قرص، جای خود را به شیشه و بعد از آن به هر نوع ماده مخدری که او را آرام کند داد. تغییرات رفتاری و ظاهری زودهنگامی که در پسرم رخ داد سبب شد تا متوجه اعتیادش شویم. وی ادامه می دهد: اکنون پسرم در مرکز ترک اعتیاد است مشکل این جاست که علاوه بر اعتیاد، مشکلات عصبی فراوانی در پی استفاده از قرص های روانگردان برای او اتفاق افتاده است. گاهی دچار توهم می شود و گاهی پرخاشگر و عصبی به طوری که قابل کنترل نیست. به همین دلیل در کنار درمان اعتیاد، روان درمانی نیز برای او تجویز شده است.وی خاطر نشان می کند: هیچ وقت فکرش را هم نمی کردم روزی فرزندم گرفتار اعتیاد شود. آن روزهایی که به بهانه تفریح و سرگرمی او را با دوستانش تنها گذاشتم هیچ وقت احتمال نمی دادم این تفریح، زندگی او را ویران کند. آرزو دارم تا یک بار دیگر پسرم را به همان شکل قبل از اعتیادش ببینم و امیدوارم درمان مؤثر باشد.تفاوت مواد سنتی و صنعتی مدیر یک مؤسسه مردم نهاد در این باره می گوید: تفاوت ‌های دو نوع مواد اعتیادآور یعنی مواد مخدر سنتی و محرک صنعتی و دلایل گرایش بیشتر جوانان به مواد مخدر صنعتی و شیمیایی، به ویژه شیشه قابل توجه و جالب است. «الهه اسلام خواه» ادامه می دهد: مواد مخدر سنتی دارای علایم خماری یا محرومیت از مواد است به این معنی که معتاد پس از گذشت چهار تا 12 ساعت از آخرین مصرف، دچار علائم ناخوشایندی مثل آب ریزش از چشم و بینی، بی قراری، دردهای عضلانی، مشکلات گوارشی به صورت دل پیچه و اسهال و در نهایت تشنج خواهد شد، اما درباره مصرف شیشه معمولا مدت ‌های طولانی و حتی تا یک ماه پس از آخرین مصرف، علایم محرومیت از مواد یا «خماری» بروز می‌کند. به همین دلیل خانواده ‌ها و اطرافیان به ندرت می‌توانند اعتیاد عزیزانشان به شیشه را تشخیص دهند و در صورت شک کردن به دلیل نداشتن آگاهی از نحوه خماری در شیشه، تصور می‌کنند که فرد مورد نظر معتاد نیست، چرا که دچار علایم خماری نشده است. به طور کلی گسترس مواد مخدر و تغییر الگوی مصرف مواد مخدر از سنتی به صنعتی، شیمیایی، آمفتامین ها و روان گردان ها سبب نگرانی مسئولان و خانواده ‌ها شده است. وی با اشاره به کاهش سن اعتیاد به مواد مخدر و آسیب های اجتماعی فراوانی که پیش روی نوجوانان و جوانان جامعه قرار دارد، عنوان می کند: با توجه به گسترش روزافزون تولید و عرضه و مصرف مخدرهای صنعتی و داروهای روان گردان، پیشگیری و مقابله با اعتیاد فقط نمی تواند در حوزه دولت، نهادهای انتظامی و امنیتی محدود شود چرا که مقابله با این سونامی عزم ملی و حرکتی جهادی طلب می کند. مردم در قالب خانواده، تشکل های مردمی باید وارد میدان شوند و از این حقیقت آگاه باشند که هیچ کس در حاشیه امن نیست و این بلای ویرانگر ممکن است دیر یا زود فرزند یا یکی از اعضای خانواده آن ها را قربانی کند.وی تصریح می‌کند: اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر با جلسه و همایش تحقق نمی پذیرد بلکه نگاه ‌ها و دیدگاه ‌ها به معضل اعتیاد، خانمانسوز و ویرانگر بودن آن باید برای همه آحاد جامعه روشن شود تا با راه حلی درست و اصولی و کارساز بتوان آن را کنترل و شمار مصرف کنندگان را کاهش داد. راهکار اساسی در این رابطه انجام اقدامات پیشگیرانه از طریق ایجاد نشاط اجتماعی است.گرایش رو به افزایش زنان به مصرف مواد اسلام خواه خاطر نشان می کند: با تغییرات شتابان مانند تغییر الگوی مصرف، تغییرات جنسیتی و سنی در زمینه مصرف مواد مخدر مواجه هستیم و علاوه بر تغییر الگوی مصرف به سوی مواد صنعتی، زنان بیشتر گرایش به مصرف مواد مخدر دارند.وی عامل مهم گرفتار شدن بانوان جوان در دام اعتیاد را آگاهی نداشتن و باورهای غلط مصرف موادمخدر می داند و می گوید: فقر آگاهی و آموزش مهارت در جوانان و نوجوانان سبب کاهش سن اعتیاد و افزایش گرایش دختران و افراد تحصیلکرده به اعتیاد شده است.ترک اعتیاد؛ اجبار یا درمان وی با بیان این که ترک اعتیاد اجباری درمان نیست، عنوان می کند: این نوع ترک برای ساماندهی معتادان و جمع کردن آن ها درباره بهبود چهره شهر می‌تواند کارایی داشته باشد اما این که انتظار داشته باشیم ترک اعتیاد اجباری منتج به نتایج مثبت درمانی شود، موضوعی متفاوت است. برخی تمایل دارند این نوع ترک، اتفاق بیفتد و با ترک معتادان به سمت و سوی مثبتی حرکت کنیم اما این موضوع به صورت عملیاتی و واقعی اتفاق نمی‌افتد. بنابراین ما این نوع ترک اجباری را روش موثری در درمان اعتیاد نمی‌دانیم. این طرح برای سامان دادن به چهره شهر تنها چاره است، چون راه دیگری وجود ندارد، به این معنا که برنامه دیگری در این زمینه نداریم.وی ادامه می‌دهد: اکثریت افرادی که ترخیص می‌شدند، مصرف را شروع می‌کردند. در ترک اعتیاد اجباری توجه چندانی به مباحث روانی نمی‌ شود، راه جایگزین این نوع ترک این است که با مداخلات عمیق روانشناسی، تمایل معتادان به ترک را افزایش دهیم تا خود فرد بخواهد ترک کند یا این که این افراد در کمپ‌ ها از نظر امکانات رفاهی به وضعیت مساعدی دست یابند و مدام از‌ آن ها تست اعتیاد گرفته شود، به این معنا که حضور آن ها در مرکز ترک اعتیاد، منوط به دادن تست باشد. مراکز مختلف نگهداری از افراد در دنیا وجود دارد که پروتکل‌هایی دارند و اقداماتی در آن ها انجام می شود. این که ما معتادان را به یک باره جمع‌آوری و وارد مراکز کنیم، به معنای درمان نیست. نباید نام چنین کاری درمان گذاشته شود درمان مستلزم این است که فرد در آن مسیر باقی بماند.متادون؛ انتخاب بین بد و بدتر یک درمانگر اعتیاد با اشاره به این که متادون ماده موثری برای ترک هروئین و کراک است، می گوید: مصرف متادون برای ترک اعتیاد انتخاب میان بد و بدتر است.«محمد معینی» با بیان این که ترک اعتیاد به وسیله متادون به سن بیمار و نوع مخدری که مصرف کرده است بستگی دارد، اظهار می کند: مصرف کراک، هروئین و شیشه و امثال این مواد به طور قطع از مصرف متادون پرخطرتر است، زیرا آسیب‌های زیادی به شخص و جامعه وارد می‌کند.وی تاکید می کند: در کل متادون خوب نیست، اما در مقایسه با مواد مخدر بسیار عالی است زیرا رفتارهای اعتیاد گونه معتاد را کاهش می‌دهد.وی با بیان این که مصرف صحیح متادون کمک موثری به ترک اعتیاد می‌کند،‌ ادامه می دهد: مصرف کنترل نشده متادون آثار روان شناختی منفی بر مغز دارد و موجب فراموشی می‌شود.همچنین مصرف زیاد این دارو سبب افزایش آنزیم‌های کبد می شود و بر کلیه و سیستم دستگاه گوارشی نیز آثار مخربی دارد و هم‌چنین چهره افراد را زرد می‌کند.وی با بیان این که تلاش برای ترک اعتیاد فقط تنها جسمانی باشد، تصریح می کند: اگرچه متادون وابستگی‌ های جسمانی ایجاد می‌کند، اما رفتارهای معتاد گونه و اختلالات رفتاری بیماران را از بین می ‌برد.