تاثیر گرما بر عملکرد رایانه ها؛ دمای رایانه شما چقدر است؟
گرما آن هم وقتی زیاد باشد می‌تواند بر عملکرد رایانه و طول عمر قطعات آن تاثیر بگذارد.
با این اوصاف همیشه این سوال مطرح است چطور می‌توان گفت که
حالا سیستم بسیار داغ شده یا فقط گرم است، یا اینکه آیا باید نگران گرمای
آن بود. اندازه گیری مقداری که گرمای سیستم بتواند به رایانه شخصی آسیب
وارد کند یا اینکه موجب کرش کردن سیستم شود سخت است، اما راه‌هایی برای
مراقبت از این مقدار وجود دارد. در ادامه با همراه باشید.
چطور میزان گرمای سیستم را بسنجیم
حتی اگر گرمای سیستم بر عملکرد آن تاثیرگذار باشد، بعید است که در کار شما با دستگاه اختلال ایجاد شود. اگر رایانه شما کند شده یا همه چیز در سر جای خود گیر کرده است، نشانه ای بزرگ از گرمای بیش از حدی است که سیستم را تحت تاثیر خود قرار داده است.شاید سریع تر شدن چرخش پره‌های فن را در زمان پردازش سنگین CPU بشنوید؛ در این حالت سیستم به وسیله فن‌های خود تلاش می‌کند که گرمای بیش از حد CPU گرمای طبیعی سیستم معمولا از اجزایی ایجاد می‌شود که از جنس آلومینیوم هستند را از کیس یا محفظه سیستم خارج کند.رایانه‌ها حالتی به نام safe fail دارند که به محض شدید شدن گرما بخش‌هایی را که ممکن است آسیب ببیند خاموش می‌کنند.
در برخی موارد شاید کل سیستم خاموش شود و تا لحظه ای که به اندازه کافی خنک نشده باشد نتوان راه اندازی مجدد را انجام داد. حتی اگر این دمای بالا، باعث خرابی بخشی از سخت افزار شود، به شما اجازه خواهد داد قبل از خاموش شدن مجدد، به طور کوتاه به فایل‌های خود دسترسی پیدا کنید.اگر محفظه کیس رایانه‌‌تان باز است و به اجزای داخلی سیستم دسترسی مستقیم دارید، به آرامی‌قطعات را لمس کنید. انتظار می‌رود که بسیار گرم باشند، البته هیچ کدام به حدی گرم نیستند که مجبور شوید دست خودتان را سریع عقب بکشید.
بیش از اندازه داغ است یا فقط گرم شده
وظایف جدی و زیادی که برای GPU،CPU،هارد دیسک و درایو دیسک نوری تعریف شده، قطعا باعث افزایش دمای رایانه خواهد شد. پس نباید زیاد حساس شوید. رایانه‌ها بدون اینکه آسیبی ببینند گرما تولید می‌کنند. اگر صدای کار کردن فن را می‌شنوید، این صدا کاملا طبیعی است. اگر به طور مداوم با یک سرعت زیاد و سر و صدای عجیب و بسیار بالا، فن در حال تقلا کردن است می‌توان آن را نشانه ای از تشدید گرمای سیستم دانست.اگر صدای کار کردن فن را به طور کلی نمی‌شنوید، باز هم احتمال بروز مشکل وجود دارد: در حقیقت این موضوع خودش می‌تواند باعث مشکل باشد. یک فن شکسته می‌تواند دلیل داغ شدن زیاد سیستم شود، پس حتما به عملکرد رایانه به اندازه کافی توجه داشته باشید. در این زمان ممکن است سیستم کند تر از حالت طبیعی شود، حتی در زمانی که در حال تکمیل یک وظیفه غیر پیچیده و آسان است، ممکن است در حالت خاموش بماند یا اینکه دائما Restart شود، ممکن است کاملا قفل شده باشد و صفحه آبی مرگ را نشان دهد.عوامل دیگری هم وجود دارند که به عملکرد طبیعی سیستم رایانه شما صدمه می‌زنند، پس بررسی کردن اینکه هیچ خرابکاری در سیستم در حال اجرا نباشد ضروری است. در ویندوز شما می‌توانید بررسی کنید که کدام برنامه بیشترین استفاده از عملکرد CPU دارد و مدیریت منابع را با مشکل مواجه کرده است یا اینکه می‌توانید آخرین نسخه از برنامه Explorer Process را دانلود کنید.
گذشته از فن شکسته، جریان هوای ضعیف در محوطه قرارگیری اجزای داخلی رایانه یا انسداد منافذ در اثر قرارگیری بد کیس یا بخش فن لپ تاپ می‌تواند علت گرمای زیاد باشد. محیط اطراف طبیعتا بر این میزان دما تاثیر دارند، موقعیت قرار گیری رایانه شما یک محیط بسته یا یک منطقه پر از گرد و خاک می‌تواند باعث انسداد منافذ خارج کردن دمای گرم سیستم شود. بنابراین مناسب کردن دمای اتاق هم می‌تواند تاثیر مثبتی بر عملکرد سیستم و خنک شدن آن داشته باشد.
بهترین دما برای رایانه شخصی چیست؟
رایانه شما به شکلی طراحی شده که بتواند در دمای بسیار بالای یک اتاق هم عملکرد‌های خود را با موفقیت به پایان ببرد، با این حال اما بهتر است سیستم خود را در اتاقی قرار دهید که نه خیلی گرم باشد و نه خیلی سرد. دمای مناسب یک اتاق برای سیستم شما بین ۲۰ تا ۲۶ درجه سانتی‌گراد است، دمای میانگین هم حدود ۲۳ درجه سانتی‌گراد است. دمایی بالاتر از ۲۷ درجه می‌تواند به رایانه شما آسیب وارد کند. توجه ویژه به این دما مخصوصا در تابستان‌ها اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.سرد بودن هوا را نمی‌توان یک عامل خطرناک مثل گرمای بالا دانست، به شکلی که درجه حرارت کمتر از ۲۰ درجه به سیستم رایانه آسیبی وارد نمی‌کند.با این حال یک دماسنج ساده جیوه ای می‌تواند به تنظیم دمای اتاق و محل کارتان کمک بزرگی برساند.ایده خوبی است که از طریق منوی تنظیمات BIOS سیستم گاهی اوقات بر CPU سیستم مراقبت داشته باشیم. بعد از Restart کردن سیستم فقط یک فرصت محدود برای بررسی BIOS دارید که البته در رایانه‌های مختلف متفاوت است. اگر در ویندوز۸ هستید، نگه داشتن دکمه Shift هم‌زمان با فشردن دکمه Restart حالت up Start Advanced را باز خواهد کرد و به شما اجازه خواهد داد به‌سادگی به تنظیمات مادربورد سیستم نگاهی بیندازید. ممکن است دمای CPU بالاتر از دمای اتاقی که در آن هستید باشد، پس اگر دمایی بالاتر از محل قرارگیری خود از CPU سیستم دیدید لازم نیست نگران شوید. همچنین باید به مستندات سیستم خود مراجعه کنید و متوجه شوید که رایانه شما در چه شرایطی ممکن است به فعالیت عادی خود ادامه دهد.
به طور عمومیCPUها در دمایی بالاتر از ۷۵ درجه سانتی‌گراد نمی‌توانند در حال اجرا باقی بمانند.نکته کلیدی که رعایت کردن آن تاثیر زیادی خواهد داشت، خنک نگه‌داشتن محیط قرارگیری سیستم است که می‌تواند تاثیر بسیار مثبتی داشته باشد. انجام این کار هم ساده است و راه‌های مختلفی دارد. برای مثال یک پنجره را در نزدیکی سیستم باز نگه دارید یا اینکه یک پنکه را نزدیک سیستم بگذارید.راه‌حل ساده‌ای که می‌تواند به این وضعیت محاصره سیستم پایان دهد، جا‌به‌جایی سیستم است، برای مثال در تابستان رایانه یا لپ‌تاپ را به یک اتاق خنک‌تر ببرید. همچنین می‌توانید منافذ خروجی هوای سیستم را تمیز کنید یا اینکه با باز کردن کیس پره‌های فن را تمیز کنید تا زحمت گردش خاک‌ها را از روی دوش فن بردارید. خنک کردن لپ تاپ‌ها آسان تر از سیستم‌های رومیزی است، اما لپ‌تاپ‌ها به علت اینکه محوطه ای فشرده‌تر در‌اختیار دارند و فن آن‌ها با منافذی کوچک‌تر همراه است گرمای بیشتری تولید می‌کنند و در خود نگه می‌دارند.
اگر نگران گرمای بیش از حد CPU لپ تاپ خود هستید کار‌های زیادی می‌شود انجام داد. برای مثال نصب یک فن جداگانه یا استفاده از پایه‌های گردش کننده هوا در زیر لپ تاپ دو نمونه از کار‌هایی است که می‌تواند به خنک شدن سیستم شما کمک کند. البته هرگز نسبت به خرید فن‌های جداگانه که به پورت USB وصل می‌شوند اقدام نکنید. اگر قرار است یک فن خنک کننده خارجی برای لپ‌تاپ خود تهیه کنید حتما برق مستقل داشته باشد چراکه جریان شدیدی که این فن‌ها از درگاه USB می‌کشند خود باعث گرم‌شدن بیشتر سیستم می‌شود.
اگر فن سیستم شما به خوبی کار می‌کند اما باز هم سیستم نمی‌تواند خودش را خنک نگه دارد و دائم در خطر خراب‌شدن اجزای داخلی قرار دارد، احتمالا به یک فن جدید و منافذ بیشتر برای خروج هوا نیاز پیدا کرده اید.
شما می‌توانید به راحتی فن جدیدی را در داخل کیس سیستم تعبیه کنید اما در موارد بسیار انجام دادن این کار به وسیله خودتان می‌تواند گارانتی رایانه را باطل کند و از بین ببرد. همچنین فن‌های لپ تاپ‌ها و تبلت‌های ویندوز ۸.۱ قابل جایگزینی نیستند و در صورت خرابی اگر تجربه لازم را نداشته باشید نمی‌توانید به اطلاعاتی که در سیستم وجود دارد برسید، پس سیستم را برای تعمیر به یک متخصص بسپارید.در نهایت بهتر است بدانید که حالت ایده آل این است که اتاق محل کار یا قرار گیری سیستم در خانه باید دمایی متعادل و برابر با ۲۳ درجه سانتی‌گراد داشته باشد، اما هر دمایی بالاتر از ۲۷ درجه می‌تواند شرایط را برای وارد شدن آسیب به سیستم شما فراهم کند.
در همین حال سیستم شما نباید دمایی بالاتر از ۷۵ درجه سانتی‌گراد را تجربه کند.می‌توانید برای خنک نگه داشتن سیستم رایانه تان این کارها را انجام بدهید؛ تهویه مناسبی را برای سیستم خود فراهم کنید، با برداشتن گرد و غبار از فن و منافذ همیشه این دو بخش را تمیز نگه دارید، زمانی را به رایانه استراحت دهید تا خود را خنک کند، کتابچه راهنمای تولید کننده را مطالعه کنید و همچنین به یاد داشته باشید که برطرف کردن مشکل گرمای بیش از حد سیستم (Overheating) کاری آسان است و به ندرت پیش می‌آید که سیستم تحت چنین فشار‌های قابل توجهی باشد.
چطور میزان گرمای سیستم را بسنجیم
حتی اگر گرمای سیستم بر عملکرد آن تاثیرگذار باشد، بعید است که در کار شما با دستگاه اختلال ایجاد شود. اگر رایانه شما کند شده یا همه چیز در سر جای خود گیر کرده است، نشانه ای بزرگ از گرمای بیش از حدی است که سیستم را تحت تاثیر خود قرار داده است.شاید سریع تر شدن چرخش پره‌های فن را در زمان پردازش سنگین CPU بشنوید؛ در این حالت سیستم به وسیله فن‌های خود تلاش می‌کند که گرمای بیش از حد CPU گرمای طبیعی سیستم معمولا از اجزایی ایجاد می‌شود که از جنس آلومینیوم هستند را از کیس یا محفظه سیستم خارج کند.رایانه‌ها حالتی به نام safe fail دارند که به محض شدید شدن گرما بخش‌هایی را که ممکن است آسیب ببیند خاموش می‌کنند.
در برخی موارد شاید کل سیستم خاموش شود و تا لحظه ای که به اندازه کافی خنک نشده باشد نتوان راه اندازی مجدد را انجام داد. حتی اگر این دمای بالا، باعث خرابی بخشی از سخت افزار شود، به شما اجازه خواهد داد قبل از خاموش شدن مجدد، به طور کوتاه به فایل‌های خود دسترسی پیدا کنید.اگر محفظه کیس رایانه‌‌تان باز است و به اجزای داخلی سیستم دسترسی مستقیم دارید، به آرامی‌قطعات را لمس کنید. انتظار می‌رود که بسیار گرم باشند، البته هیچ کدام به حدی گرم نیستند که مجبور شوید دست خودتان را سریع عقب بکشید.
بیش از اندازه داغ است یا فقط گرم شده
وظایف جدی و زیادی که برای GPU،CPU،هارد دیسک و درایو دیسک نوری تعریف شده، قطعا باعث افزایش دمای رایانه خواهد شد. پس نباید زیاد حساس شوید. رایانه‌ها بدون اینکه آسیبی ببینند گرما تولید می‌کنند. اگر صدای کار کردن فن را می‌شنوید، این صدا کاملا طبیعی است. اگر به طور مداوم با یک سرعت زیاد و سر و صدای عجیب و بسیار بالا، فن در حال تقلا کردن است می‌توان آن را نشانه ای از تشدید گرمای سیستم دانست.اگر صدای کار کردن فن را به طور کلی نمی‌شنوید، باز هم احتمال بروز مشکل وجود دارد: در حقیقت این موضوع خودش می‌تواند باعث مشکل باشد. یک فن شکسته می‌تواند دلیل داغ شدن زیاد سیستم شود، پس حتما به عملکرد رایانه به اندازه کافی توجه داشته باشید. در این زمان ممکن است سیستم کند تر از حالت طبیعی شود، حتی در زمانی که در حال تکمیل یک وظیفه غیر پیچیده و آسان است، ممکن است در حالت خاموش بماند یا اینکه دائما Restart شود، ممکن است کاملا قفل شده باشد و صفحه آبی مرگ را نشان دهد.عوامل دیگری هم وجود دارند که به عملکرد طبیعی سیستم رایانه شما صدمه می‌زنند، پس بررسی کردن اینکه هیچ خرابکاری در سیستم در حال اجرا نباشد ضروری است. در ویندوز شما می‌توانید بررسی کنید که کدام برنامه بیشترین استفاده از عملکرد CPU دارد و مدیریت منابع را با مشکل مواجه کرده است یا اینکه می‌توانید آخرین نسخه از برنامه Explorer Process را دانلود کنید.
گذشته از فن شکسته، جریان هوای ضعیف در محوطه قرارگیری اجزای داخلی رایانه یا انسداد منافذ در اثر قرارگیری بد کیس یا بخش فن لپ تاپ می‌تواند علت گرمای زیاد باشد. محیط اطراف طبیعتا بر این میزان دما تاثیر دارند، موقعیت قرار گیری رایانه شما یک محیط بسته یا یک منطقه پر از گرد و خاک می‌تواند باعث انسداد منافذ خارج کردن دمای گرم سیستم شود. بنابراین مناسب کردن دمای اتاق هم می‌تواند تاثیر مثبتی بر عملکرد سیستم و خنک شدن آن داشته باشد.
بهترین دما برای رایانه شخصی چیست؟
رایانه شما به شکلی طراحی شده که بتواند در دمای بسیار بالای یک اتاق هم عملکرد‌های خود را با موفقیت به پایان ببرد، با این حال اما بهتر است سیستم خود را در اتاقی قرار دهید که نه خیلی گرم باشد و نه خیلی سرد. دمای مناسب یک اتاق برای سیستم شما بین ۲۰ تا ۲۶ درجه سانتی‌گراد است، دمای میانگین هم حدود ۲۳ درجه سانتی‌گراد است. دمایی بالاتر از ۲۷ درجه می‌تواند به رایانه شما آسیب وارد کند. توجه ویژه به این دما مخصوصا در تابستان‌ها اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.سرد بودن هوا را نمی‌توان یک عامل خطرناک مثل گرمای بالا دانست، به شکلی که درجه حرارت کمتر از ۲۰ درجه به سیستم رایانه آسیبی وارد نمی‌کند.با این حال یک دماسنج ساده جیوه ای می‌تواند به تنظیم دمای اتاق و محل کارتان کمک بزرگی برساند.ایده خوبی است که از طریق منوی تنظیمات BIOS سیستم گاهی اوقات بر CPU سیستم مراقبت داشته باشیم. بعد از Restart کردن سیستم فقط یک فرصت محدود برای بررسی BIOS دارید که البته در رایانه‌های مختلف متفاوت است. اگر در ویندوز۸ هستید، نگه داشتن دکمه Shift هم‌زمان با فشردن دکمه Restart حالت up Start Advanced را باز خواهد کرد و به شما اجازه خواهد داد به‌سادگی به تنظیمات مادربورد سیستم نگاهی بیندازید. ممکن است دمای CPU بالاتر از دمای اتاقی که در آن هستید باشد، پس اگر دمایی بالاتر از محل قرارگیری خود از CPU سیستم دیدید لازم نیست نگران شوید. همچنین باید به مستندات سیستم خود مراجعه کنید و متوجه شوید که رایانه شما در چه شرایطی ممکن است به فعالیت عادی خود ادامه دهد.
به طور عمومیCPUها در دمایی بالاتر از ۷۵ درجه سانتی‌گراد نمی‌توانند در حال اجرا باقی بمانند.نکته کلیدی که رعایت کردن آن تاثیر زیادی خواهد داشت، خنک نگه‌داشتن محیط قرارگیری سیستم است که می‌تواند تاثیر بسیار مثبتی داشته باشد. انجام این کار هم ساده است و راه‌های مختلفی دارد. برای مثال یک پنجره را در نزدیکی سیستم باز نگه دارید یا اینکه یک پنکه را نزدیک سیستم بگذارید.راه‌حل ساده‌ای که می‌تواند به این وضعیت محاصره سیستم پایان دهد، جا‌به‌جایی سیستم است، برای مثال در تابستان رایانه یا لپ‌تاپ را به یک اتاق خنک‌تر ببرید. همچنین می‌توانید منافذ خروجی هوای سیستم را تمیز کنید یا اینکه با باز کردن کیس پره‌های فن را تمیز کنید تا زحمت گردش خاک‌ها را از روی دوش فن بردارید. خنک کردن لپ تاپ‌ها آسان تر از سیستم‌های رومیزی است، اما لپ‌تاپ‌ها به علت اینکه محوطه ای فشرده‌تر در‌اختیار دارند و فن آن‌ها با منافذی کوچک‌تر همراه است گرمای بیشتری تولید می‌کنند و در خود نگه می‌دارند.
اگر نگران گرمای بیش از حد CPU لپ تاپ خود هستید کار‌های زیادی می‌شود انجام داد. برای مثال نصب یک فن جداگانه یا استفاده از پایه‌های گردش کننده هوا در زیر لپ تاپ دو نمونه از کار‌هایی است که می‌تواند به خنک شدن سیستم شما کمک کند. البته هرگز نسبت به خرید فن‌های جداگانه که به پورت USB وصل می‌شوند اقدام نکنید. اگر قرار است یک فن خنک کننده خارجی برای لپ‌تاپ خود تهیه کنید حتما برق مستقل داشته باشد چراکه جریان شدیدی که این فن‌ها از درگاه USB می‌کشند خود باعث گرم‌شدن بیشتر سیستم می‌شود.
اگر فن سیستم شما به خوبی کار می‌کند اما باز هم سیستم نمی‌تواند خودش را خنک نگه دارد و دائم در خطر خراب‌شدن اجزای داخلی قرار دارد، احتمالا به یک فن جدید و منافذ بیشتر برای خروج هوا نیاز پیدا کرده اید.
شما می‌توانید به راحتی فن جدیدی را در داخل کیس سیستم تعبیه کنید اما در موارد بسیار انجام دادن این کار به وسیله خودتان می‌تواند گارانتی رایانه را باطل کند و از بین ببرد. همچنین فن‌های لپ تاپ‌ها و تبلت‌های ویندوز ۸.۱ قابل جایگزینی نیستند و در صورت خرابی اگر تجربه لازم را نداشته باشید نمی‌توانید به اطلاعاتی که در سیستم وجود دارد برسید، پس سیستم را برای تعمیر به یک متخصص بسپارید.در نهایت بهتر است بدانید که حالت ایده آل این است که اتاق محل کار یا قرار گیری سیستم در خانه باید دمایی متعادل و برابر با ۲۳ درجه سانتی‌گراد داشته باشد، اما هر دمایی بالاتر از ۲۷ درجه می‌تواند شرایط را برای وارد شدن آسیب به سیستم شما فراهم کند.
در همین حال سیستم شما نباید دمایی بالاتر از ۷۵ درجه سانتی‌گراد را تجربه کند.می‌توانید برای خنک نگه داشتن سیستم رایانه تان این کارها را انجام بدهید؛ تهویه مناسبی را برای سیستم خود فراهم کنید، با برداشتن گرد و غبار از فن و منافذ همیشه این دو بخش را تمیز نگه دارید، زمانی را به رایانه استراحت دهید تا خود را خنک کند، کتابچه راهنمای تولید کننده را مطالعه کنید و همچنین به یاد داشته باشید که برطرف کردن مشکل گرمای بیش از حد سیستم (Overheating) کاری آسان است و به ندرت پیش می‌آید که سیستم تحت چنین فشار‌های قابل توجهی باشد.
