خبرنگاران و حرفه خبرنگاری هر سال در میانه‌های مرداد، سوژه خبری رسانه‌ها می‌شوند. از سختی‌ها و مشکلات این شغل گفته می‌شود و مسئولان حداقل در گفتار از جایگاه و مقام خبرنگاران و این حرفه سخن می‌گویند. عمر این اتفاق اما در نهایت یک هفته است که با نام خبرنگار مزین شده است و بعد از آن باز هم این خبرنگار است که باید برای هر خبر ساعت‌ها دوندگی کند و در برخی مواقع مورد توهین و بی‌احترامی قرار گیرد.
به گزارش تابناک قم، 17 مرداد 77 سالروز شهادت محمود صارمی، خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی در کابل، انگیزه‌ای شد تا روز خبرنگار وارد تقویم‌ها شود. روزی که نشان می‌دهد خبرنگار واقعی تا آخرین قطره خونش دست از نوشتن بر نمی‌دارد و در مسیر حق و حقیقت قلم خواهد زد.
روز خبرنگار، روز تجلیل از مقام و جایگاه خبرنگار که نه، روزی است که جامعه می‌تواند برای لحظه‌ای هم که شده از همه آنچه زندگی یک خبرنگار را از دیگران متمایز می‌کند مطلع کند. از دوندگی‌های متعدد تا حقوق و مزایای اندک، از خطرهای متعدد جانی و روانی در حین انجام کار تا نبود تضمین آینده شغلی، حرف‌هایی که می‌شود برای مردم گفت. خبرنگاران قمی هم مانند همه کسانی که کار خبری را تجربه کرده‌اند با این مشکلات و سختی‌ها روبه‌رو شده‌اند اما با این حال نام خبرنگاری که می‌آید از عشق می‌گویند.
عاشق نباشی نمی‌مانی
«محمدرضا جایروند» معتقد است خبرنگاری حرفه‌ای است که باید عاشق شغلت باشی تا دوام بیاوری؛ چون این حرفه ظاهری زیبا و فاخر اما باطنی سراسر سختی و نامهربانی دارد.
او که چندین سال است سابقه تجربه کار خبری دارد و در حال حاضر در خبرگزاری رسا مشغول کار است، اعتقاد دارد خبرنگار حتی در روز خبرنگار هم در امان نیست و باید در این روز هم خبرنگاران ناملایمی‌ها را به جان بخرند چون ممکن است از حاشیه‌هایش در امان نباشند. جایروند که از اعضای خانه مطبوعات استان قم نیز است، نبود روحیه همکاری و هم‌افزایی در بین خبرنگاران را از جمله مشکلات فعالان این عرصه می‌داند و می‌گوید: جامعه قلم‌زدن و زبان مردم بودن را وظیفه خبرنگار می‌داند. این را همه می‌دانند اما خیلی‌ها در برابر خبرنگار سنگ‌اندازی می‌کنند و این کار را برای خبرنگار بسیار سخت می‌کند، اما با وجود همه این سختی‌ها و نامهربانی‌ها، فقط عشق به این حرفه است که خبرنگار را در این راه نگه می‌دارد.
شیرینی ثمره کار
عشقی که «محمدمهدی عنایت‌پور» هم آن را وجه بارز این حرفه می‌داند و می‌گوید: خبرنگاری به عنوان یکی از بی‌زمان و بی‌مکان‌ترین حرفه‌های شغلی شباهت زیادی به واژه عشق دارد و هر کسی تاب تحمل و دوام در این عرصه را ندارد. بسیاری از کسانی که به این حرفه ورود کردند با لمس سختی‌های این حرفه، عطای آن را به لقایش بخشیدند و همان مسیر آمده را بازگشتند اما کسانی که دل در گرو عشق به این حرفه دارند با وجود سختی‌ها و مشقت‌های بسیار در مسیر عشق و علاقه خود مصمم و بااراده ایستاده‌اند.
او که از سال 90 وارد عرصه خبرنگاری شده و حالا به عنوان خبرنگار خبرگزاری حوزه مشغول کار است یکی از شیرین‌ترین هیجان‌های وجوه این شغل را در این می‌داند که ثمره کار خود را به سرعت مشاهده می‌کند.
به گفته وی کم پیش می‌آید خبرنگار همچون کشاورزی بخواهد برای رویش و برداشت محصول کاری خود به انتظار گذر فصل‌ها بنشیند. خبرنگار امروز در زمانه‌ای که با گسترش ارتباطات و فضای مجازی «سرعت انعکاس اخبار» حرف اول را در رسانه می‌زند، به سرعت می‌تواند حاصل کار خود را در دست‌های مردم ببیند و به گوش و چشم مردم برساند.
عنایت‌پور که به سبب شغل خود با بزرگان عرصه علم و دین گفت‌وگو داشته است اعتقاد دارد گفت‌وگو با شخصیت‌های برجسته علمی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی از شیرین‌ترین اتفاق‌هایی است که او در این حرفه تجربه کرده است.
وی اعتقاد دارد بسته به میزان سنگینی و اثرگذاری افراد، به داشته‌های ارزشی جامعه اضافه می‌شود و خبرنگار با بیان و قلم خود اثری ماندگار را در صندوقچه زمان به یادگار خواهد گذاشت و این را می‌توان باقیات صالحات برای هر خبرنگاری به حساب آورد.
سختی‌های شغلی
عنایت‌پور اما استرس بسیار زیاد این حرفه را یکی از مهم‌ترین سختی‌های این شغل برشمرد که خود مولد انواع و اقسام بیماری‌ها هم خواهد بود.
به گفته وی برخوردهای نامناسب برخی مسئولان و نگاه تحقیرآمیز به چشمان بیدار جامعه موجب آزردگی خاطر خبرنگاران می‌شود.
استرسی که عنایت‌پور از آن سخن می‌گوید گاهی بر اثر لزوم سرعت و دقت در انتشار مطالب است و گاهی نفس خبر استرس‌آفرین است و روزها و ماه‌ها فکر و ذهن خبرنگار را به خود مشغول می‌کند.
«فرزانه پیری»، عکاس و خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، می‌گوید روزها و صحنه‌های تلخ بسیاری در عرصه خبر دیده است که مدت‌ها در خاطرش مانده‌اند. مشاهده و عکاسی از دختربچه ٩ ساله‌ای که پدرش در راه دفاع از حریم حرم به شهادت رسیده بود یکی از صحنه‌هایی است که روزها مقابل چشمانش نقش بسته بود.
«نگاهم که بهش افتاد دیدم رویش را محکم با چادرش گرفته بود، هرچند دقیقه یک بار در میان مراسم تشییع پدر از حال می‌رفت. تا این که به هوش می‌آمد حجابش را محکم‌تر می‌کرد. مادرش می‌گفت پدرش با چادر دوستش داشت .»
روزی برای انتقاد از خود
روز خبرنگار شاید زمانی باشد تا یک بار هم که شده خبرنگار ذره‌بین نقادی را به سمت حرفه خبرنگاری و رسانه‌ها ببرد تا این بار ظرفیت انتقادپذیری خود رسانه‌ها محک زده شود.
«زینب آخوندی» از خبرنگاران دغدغه‌مند استان قم که گزارشها و یادداشت‌های انتقادی‌اش در روزنامه 19 دی بارها سروصدای زیادی به پا کرده است، معتقد است خبرنگاری یک شغل نیست و شاید بیشترین موضوعی که به این حرفه ضربه زده نبود رشته های تخصصی و از همه مهم تر نگاه علمی است.
وی اعتقاد دارد روز خبرنگار فرصتی است که به جای صحبت‌کردن از مشکلات هزار و یک رنگ این حرفه، بیشتر از وظایف فراموش شده‌مان صحبت کنیم. امروز باید اعتراف کنیم رسانه‌های ما آن گونه که باید مورد اعتماد مردم نیستند. این که گفته می‌شود فضای مجازی جای روزنامه‌ها را گرفته، یک فرضیه اثبات‌نشده است. شاید بهتر است بگوییم ما به عنوان روزنامه‌نگاران این جامعه نتوانسته‌ایم برای اعتبار حرفه خود کار زیادی انجام دهیم.
به گفته آخوندی آنچه سبب شده است برخی از مردم به رسانه‌ها اعتماد کامل نداشته باشند این است که مردم به جای شنیدن و دیدن از دغدغه‌های خودشان در رسانه‌ها فقط یک سری مطالب تکراری و خسته‌کننده دیده‌اند که بر اساس نگاه سازمان‌ها تنظیم شده است. با چنین رویه‌ای طبیعی است که روزنامه‌ها روی کیوسک‌ها خاک بخورند و خبرگزاری‌ها، به‌اندازه هزینه تلفن و آب و برق درآمد نداشته باشند.
رسالت خبرنگاران
آخوندی راه نجات این حرفه را سخن گفتن از کمبودهای این شغل نمی‌داند و می‌افزاید: آن چیزی که امروز می‌تواند رسانه و به تبع آن خبرنگار را نجات دهد، سخن گفتن‌های طولانی از مطالبات خبرنگاران نیست بلکه جلب دوباره اعتماد مردم و پیوند خوردن با اقشار مختلف جامعه است که بخشی از زندگی خود را در صفحات روزنامه بیابند و بتوانند رفع نیازهای خود را در آن پیگیری کنند.
«احمد ظهرابی» یکی از عکاسان قمی نیز با خانم آخوندی هم‌عقیده است. وی می‌افزاید: از تلخی‌های امروز در حیطه کاری خبری و عکاسی خبری این است که برخی افراد جدید این عرصه اغلب در رابطه با احترام به بزرگ‌ترها و قدیمی‌ترها تهی هستند و خیلی زود جایگاه خود را فراموش می‌کنند.
عکاس خبرگزاری ایسنا نبود اتحاد و یکدستی خبرنگاران استان را از دیگر مشکلات موجود در این حرفه برمی‌شمرد و اظهار می‌کند: اتحاد و همدلی بین فعالان این حرفه سبب خواهد شد جایگاه خبرنگار برجسته‌تر شود اما همین چنددستگی‌ها سبب شده است امروز جایگاه خبرنگار چندان محکم نیست. ظهرابی معتقد است این همراهی و تعاون در عرصه کار خبری سبب می‌شود خبرنگار در حین کار خود را در کنار خانواده دوم خود احساس کند و این می‌تواند از شیرین‌ترین لذت‌های این حرفه باشد و چه بسا این گرمای کار در کنار همکار خوب، گرمای آتشین آفتاب قم و خیس عرق شدن لباس‌ها را تحت‌الشعاع قرار دهد.
نبود امنیت شغلی
«زینب حیدری» هم که این شغل را با علاقه انتخاب کرده و به دنبال تحصیل در این عرصه نیز رفته است، نبود امنیت شغلی، تبعیض جنسیتی، درآمد نازل، نبود فعالیتهای صنفی و تحقق مطالبات را از جمله تلخی‌های این حرفه می‌داند و اعتقاد دارد پویایی و زنده بودن فعالیت خبری و هیجان و نشاط فعالیت در این عرصه از شیرینی‌هایی است که کار خبری را خاص می‌کند و علاوه بر این همین که خبرنگار بتواند گرهی از مشکلات مردم و شهر را باز کند بهترین انگیزه برای ادامه کار وی خواهد بود.
بیش از همه تجلیل‌ها و قدردانی‌ها اما خبرنگار نیاز دارد که بار دیگر به رسالت خود بازگردد. زبان گویای مردم، چشم بینای جامعه و رکن چهارم دموکراسی رسالت‌های سنگینی است که همه بر دوش خبرنگار است. رسالت‌هایی که مسئولیت‌های سنگینی را بر دوش این قشر خواهد گذشت و کوتاهی از این مسئولیت‌ها به معنای نادیده گرفتن حقوق همه کسانی است که خبرنگار وظیفه دارد چشم و گوش بیدارشان باشد. روز خبرنگار فرصتی است برای این که خبرنگار نگاهی به جایگاه خود بیندازد و ببیند کجای راه ایستاده است.
منبع: همشهری
