چگونه در ١٩ مرداد ١٣٩٣، زنجيره اى از عوامل انسانى و فنى، يك فروند هواپيماى ايران١٤٠ را به همراه ٣٩ سرنشين آن به كام مرگ كشيد؟
به گزارش تابناک رضوی،به نقل از سایت کن نیوز،پرواز ٥٩١٦ هواپيمايى سپاهان (كه زمان زيادى از تغيير نام آن از "هسا" به سپاهان نگذشته بود)،
در ساعت ٠٩:٢٠ صبح با ٤٨ سرنشين به كاپيتانى على ايزدپناهى باند فرودگاه مهرآباد را به مقصد طبس ترك كرد اما لحظاتى پيش از كنده شدن از باند فرودگاه، علائم موتور شماره٢ هواپيما به خلبان ها نشان داد كه نيمى از نيروى پيشرانه خود را از دست داده اند.
مسافران با چشم و گوش خود، ايستادن پره هاى ملخى موتور سمت راست و كم شدن صداى آن را احساس كردند.
هواپيما به محض اوجگيرى با از كار افتادن موتور ٢، به سمت راست مى چرخد (وارد بنك مى شود). خلبان ايزدپناهى به خاموش شدن خلبان خودكار، هدايت هواپيما را بر عهده مى گيرد و مطابق دستورالعمل هاى مندرج در كتاب QRH هواپيما، قصد دارد كه هواپيما را از بنك خارج كند وتا قبل از استال كردن هواپيما، ارتفاع كافى بدست آورده و سريعاً در مهرآباد فرود اضطرارى كند.
اما وزن هواپيما زياد است و گرماى هوا مزيد بر علت شده بود تا موتور شماره ١ نتواند هواپيما و مسافرانش را از مخمصه نجات دهد.
هواپيما از روى جاده مخصوص عبور كرد و همچنان به سمت راست و شيشه مينا نزديك شد و ارتفاع كم مى كرد.
(همه هواپيماها با از دست رفتن يك موتور، قادرند با موتور ديگر اوجگيرى كرده و پرواز را به سلامت فرود بياورند.)
وزن زياد و گرماى هوا، اجازه اوجگيرى به هواپيما نداد و خلبان كه به ناچار قصد فرود در بلوار شيشه مينا را داشت، به ديوار بتنى صنايع هوايى برخورد كرد و لحظاتى بعد آتش گرفت.
٣٩ مسافر اين پرواز كشته شدند و ٩ نفر به شدت دچار جراحت و سوختگى شدند.
يك سال بعد، دفتر بررسى سوانح سازمان هواپيمايى كشورى، دليل سانحه را اينگونه اعلام كرد:
عملکرد نامناسب سامانه کنترل موتور همزمان با از دست رفتن موتور سمت راست دلیل اصلی بروز سانحه هواپیمای آنتونوف ۱۴۰ است.
سامانه کنترل موتور که وظیفه اطلاع رسانی و هشدار به گروه پروازی و فدر کردن ملخ موتور هواپیما را عهده داشته ، با ۱۷ ثانیه تاخیر عمل کرده است. عملکرد سیستم کنترل الکترونیکی موتور هنگام از دست رفتن موتور نامناسب بوده و این موضوع تاثیر زیادی در وقوع این سانحه داشته است. عملکرد نا صحیح این سیستم باعث شده است، هشدار از دست رفتن موتور به شکل صحیح و به موقع به خلبانان پرواز داده نشود و از طرف دیگر ملخ این موتور نیز با تاخیر فدر(feather) شده است.
عملکرد نامناسب سیستم کنترل موتور (SAO 2000) همزمان با از کار افتادن موتور سمت راست، حدود 2 ثانیه قبل از جدا شدن هواپیما از سطح باند دلیل بروز این سانحه بوده است.
عوامل دیگری از جمله رعایت نکردن دستورالعمل های مربوط به محاسبه وزن بار و مسافر (وزن برخاست بیش از حد مجاز هواپیما) وجود بادجانبی با مولفه باد پشت بالا، دمای بالای هوا و سرعت تصمیم به برخاست (VR) کمتر از مقدار تعیین شده در کتاب هواپیما، عملکرد خلبانان و همچنین وزن خالی بالای این هواپیما در بروز این سانحه مؤثر بوده اند.
خلبان اشتباهاتی داشته اما دلیل اصلی سانحه اشتباه خلبان نبوده است.
پس از اين سانحه، حسن روحانى، رئيس جمهور وقت ايران دستور توقف پرواز همه هواپيماهاي آنتونوف را صادر كرد و تا به امروز، خبرى از سپاهان اير و هواپيماى ايران١٤٠ نيست.
