محمدرضا دایر در نشست خبری که در سالن جلسات ریاست دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، اظهار کرد: یکی از راه‌های درمان بیماری کروناویروس طراحی یا یافتن مهارکننده موثر جهت مهار آنزیم پروتئاز است. با بهره گیری از مطالعات بیوانفورماتیک و روش‌های مختلف آن و نیز دسترسی به منابع اطلاعاتی غنی که به صورت بانک‌های اطلاعات در اختیار محققین است، می توان به کمک و یاری متخصصین علوم بالینی شتافت و براساس پروتکل های موجود در حل مشکل بیماری کرونا گام برداشت.
وی با بیان اینکه محققین در برخورد با گونه‌های قبلی ویروس کرونا مانند سارس و مرس نیز از روش‌های بیوانفورماتیک بهره جسته و داروهایی بر مبنای این محاسبات کامپیوتری پیشنهاد و به بوته آزمایش گذاشتند، افزود: ویروس ها از جمله کرونا وقتی وارد سلول میزبان می‌شوند، ماده وراثتی خود را به کمک سلول میزبان به صورت پلی پروتئین تکثیر می کنند. تبدیل این پروتئین به پروتئین‌های مختلف که برای بلوغ ویروس و ایجاد بیماری یا عفونت لازم است مستلزم حضور آنزیمی بنام پروتئاز می باشد.
عضو هیات علمی گروه زیست شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز ادامه داد: آنزیم پروتئاز مانند قیچی عمل کرده و پلی پروتئین را به پروتئین‌های عملکردی ویروس تبدیل می کند و به ایجاد عفونت منجر می شود.
دایر تصریح کرد: مهار کننده های آنزیم پروتئاز با توقف عمل این آنزیم باعث توقف فرآیند بیماری زایی ویروس شده و سبب بهبودی بیمار می شوند. در این مطالعه و با بهره گیری از نرم افزارهای بیوانفورماتیک و نیز وب سایت‌های تخصصی جایگاه عملکردی آنزیم پروتئاز کووید ۱۹ شناسایی و با کمک روش‌های داکینگ قدرت ترکیبات دارویی مختلف در اتصال به این جایگاه عملکردی مورد مطالعه قرار گرفت. از بین داروهای متعدد بکار رفته در این تحقیق، داروهایی که توان اتصال به این جایگاه عملکردی را دارند انتخاب و آنها را از نظر انرژی اتصالی، ضریب آب گریزی، شباهت جایگاه اتصالی و برهم کنش با باقیمانده جایگاه اتصالی مورد مقایسه قرار دادیم. براساس یافته های تحقیق و منطق حاکم بر این گونه مطالعات تعدادی دارو به عنوان بهترین کاندیدا انتخاب و جهت بررسی بالینی پیشنهاد شده اند. با توجه به اینکه ترکیبات انتخابی از بین داروهای مرسوم است، لذا به نظر می رسد برای کاربردهای بالینی مورد استقبال قرار بگیرند.
عضو هیات علمی گروه زیست شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز تاکید کرد: در بین داروهای بکار رفته در این تحقیق داروهای ضد پروتئاز اچ آی وی به چشم می خورند که محققین جهانی کاربرد آنها در درمان کرونا کووید ۱۹ را در دستور کار خود دارند.
دایر ادامه داد: با مقایسه ای که ما بین ساختار آنزیم پروتئاز ویروس کووید ۱۹ و سارس انجام دادیم ملاحظه کردیم که باوجود شباهت زیاد در توالی اسید آمینه ای این دو پروتئین، از نظر ساختاری باهم متفاوت می باشند لذا از نظر داروهای موثر می توانند با هم متفاوت باشند لذا داروهایی که در درمان سارس اثر کمی داشتند ممکن است در درمان کووید ۱۹ موثر واقع شوند.
وی با اشاره به اینکه نتیجه کار به صورت مقاله در خواهد آمد، ادامه داد: با توجه به اینکه چاپ مقاله زمانبر است و هم اکنون محققین نیاز دارند تا یافته های خود را باهم به اشتراک بگذارند موضوع تسریع در ثبت و انتشار نتایج این تحقیق با هماهنگی مدیریت پژوهشی دانشگاه شهید چمران در دست اقدام است.
عضو هیات علمی گروه زیست شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز در پایان بیان کرد: هدف اصلی از انجام این تحقیق استفاده از روش‌های بیوانفورماتیک در انجام مطالعات تقاضا محور و در این مورد ویژه به منظور یافتن داروهای موثر در درمان بیماری کووید ۱۹ است. این گونه مطالعات در دنیا مرسوم بوده و داشتن مرکز تحقیقاتی تحت عنوان مرکز بیوانفورماتیک در دانشگاه ها که به تجمیع تجارب هم کمک می کند از جمله افتخارات آن مراکز به شمار می رود.
