تابناک رضوی: «ماسک زدن که فایده‌ای ندارد!»؛ این شاید یکی از تکراری‌ترین جملاتی است که در ایام کرونا بیان شده است. جمله‌ای کلیدی که یا گوینده آن بوده ایم و یا شنونده اش و تلاش دارد به این سوال پاسخ دهد که آیا می‌شود با استفاده از ماسک به کرونا مبتلا نشد؟
به گزارش «تابناک»، اگر روز‌ها و هفته‌های ابتدایی شیوع ویروس کرونا در کشورمان را به یادآوریم، می‌دانیم که در آن ایام تاکید می‌شد که استفاده از ماسک برای محافظت به هیچ عنوان توصیه نمی‌شد و متولیان بهداشت و درمان و حتی سازمان بهداشت جهانی، دلایلی در تایید این موضوع بر می‌شمردند که از جمله آنها، اعتماد بیش از حد و کاذب بود.
گزاره‌هایی از این دست که تنها ماسک‌های فیلتردار مانند ان ۹۵ هستند که محافظت کننده هستند و عمرشان تنها چندساعت است یا اینکه استفاده کنندگان از ماسک تصور می‌کنند که از ابتلا مصون شده اند و در نتیجه احتمال بروز رفتار مخاطره آمیز در ایشان بیشتر است و بیشتر در معرض ابتلا به ویروس قرار می‌گیرند تا مصون ماندن از کووید-۱۹.
کافی است کمی به عقب‌تر بازگشته و سخنان مسئولان مختلف در این خصوص را مرور کنیم تا لابه‌لای حرف هایشان حتی به ادعا‌هایی درباره کم اثر بودن استفاده از ماسک نیز بربخوریم! ادعایی که شاید ریشه در کمبود ماسک در آن ایام داشت که موجب شده بود بسیاری از کادر درمان در معرض ابتلا قرار گیرند و حتی جانشان را از دست بدهد.
وضعیتی که به مرور تغییر کرد. تغییری که با افزایش شناخت از ویروس در جهان رقم خورد و از جایی به بعد، به توصیه به استفاده از ماسک، حتی ماسک‌های خانگی و پارچه‌ای منجر شد. تغییری که بسیاری آماده پذیرشش نبودند و این موضوع در کنار الزامی و اجباری نبودن استفاده از ماسک در کشورمان موجب شد که شمار مبتلایان و جان باختگان به مرور افزایش پیدا کند.
در نتیجه این افزایش‌ها بود که ستاد ملی کرونا تصمیم گرفت استفاده از ماسک را اجباری اعلام کند و به این وسیله بکوشد از آمار مبتلایان بکاهد. تصمیمی که بار دیگر چهره مردم را در کوچه و خیابان تغییر داد و حتی از آن فراتر، موجب شد مسئولانی که هرگز ماسک استفاده نمی‌کردند نیز از این ابزار مراقبتی استفاده کنند.
استفاده از هر نوع ماسک، بله؛ هر نوع ماسک زدن، خیر!
از اینجا به بعد بود که بار دیگر بازار عرضه و تقاضای ماسک به هم خورد و کمبود‌ها خودنمایی کرد. کمبود‌هایی که برخی مسئولان کوشیدند با یادآوری موثر بودن استفاده از ماسک‌های پارچه‌ای و خانگی، رفع و رجوعشان کنند و از جمله نتایج آن، داغ شدن دوباره این سوال بود که آیا استفاده از ماسک و به طور ویژه، ماسک‌های پارچه‌ای و خانگی در پیشگیری از ابتلا به کووید موثر است؟
سوالی که پاسخ کوتاه به آن، بله است. بله‌ای که می‌توان برای اثباتش سراغ تحقیقات مختلفی رفت که در کشور‌های مختلف صورت گرفته، از جمله پژوهشی که در متخصصان علوم پزشکی در دانشگاه «مک مستر» کانادا درباره میزان کارآیی ماسک‌های پارچه‌ای به انجام رسانده اند و تاکید دارد که ماسک‌های خانگی هم می‌تواند به میزان بسیار زیادی از ابتلا به ویروس کرونا جلوگیری به عمل آورد.
بر اساس این تحقیق، ماسک‌های یکبار مصرف پزشکی می‌توانند احتمال ابتلا را ۹۸ تا ۹۹ درصد از بین ببرند و ماسک‌های پارچه‌ای هم این قابلیت را دارند که بسته به نوع پارچه و تعداد لایه‌های به کار رفته، از ۴۳ تا ۹۴ درصد در این خصوص موفق عمل کنند. کاهش بسیار زیاد احتمال ابتلا به ویروسی که می‌تواند فرجام مرگباری برای افراد در پی داشته باشد و هر اقدامی در راستای دوری جستن از آن، ضروری است.
مشابه این دست تحقیقات در بسیاری از نقاط جهان صورت گرفته و نتایج تقریبا مشابهی به دنبال داشته است، اما این تنها فایده استفاده از ماسک نیست. کافی است به این نکته توجه کنیم که استفاده از ماسک هم یادآوری مداومی برای افراد در خصوص بیماری و خطرات آن است و هم پیامی که فرد به اطرافیانش در این خصوص می‌دهد تا به اهمیت دیگر استفاده از ماسک پی ببریم. پیامی که اگر منجر به حفظ فاصله فیزیکی هم بشود، کارایی بسیار زیادی داشته است.
به این موارد، نقش استفاده از ماسک در شست و شوی مداوم دست‌ها و جلوگیری از لمس دهان و بینی را هم باید افزود که اصلی‌ترین راه پیشگیری از ابتلا به کووید-۱۹ است و در سایه استفاده از ماسک، حتی ماسک پارچه‌ای یک لایه، تا حدود زیادی محقق می‌شود. مزیت‌هایی که یک تکه پارچه می‌تواند برایمان به همراه داشته باشد و چشم بستن بر آنها بی احتیاطی ترسناکی است.
نکاتی بسیار مهم که می‌توانیم با یادآوری شان به یکدیگر، در قطع زنجیره انتقال ویروس سهم به سزایی ایفا کرده و یک گام به سمت شکست کرونا نزدیک‌تر شویم، به شرط آنکه یادمان نرود استفاده از ماسک یعنی پوشاندن بینی و دهان، رعایت فاصله گذاری و شست و شوی مداوم دست‌ها و تعویض یا شست و شوی مرتب و به موقع ماسک. نکاتی که بسیاری از استفاده کنندگان از ماسک جدی نمی‌گیرند و نتیجه این جدی نگرفتن هاست که موجب شده برخی تصور کنند استفاده از ماسک یا ماسک‌های پارچه‌ای و خانگی بی فایده است!
