تابناک رضوی: برخی از گویندگان و به ویژه مداحان، روضه هایی می خوانند که نه تنها معرفتی نمی افزاید که به فقر خردورزی منتج می شود. فراتر از این؛ حرف هایی می زنند که نه بهانه که مدرک آشکار به دست دیگران می دهند به گونه ای که نه مخالف را که معتقد خردمند را هم برمی آشوبد. به این ها کاری نداریم که ذکر نمونه هایش هم می تواند مصداق تشییع فاحشه باشد.
ما فضیلت های حقیقی که با عاشورا شکوفا می شود را به این نگاه داوری کردن به جد با انصاف، فاصله ای هزار فرسخی دارد. مثلا خطیب منبر نشین مستند به روایات و درس گرفته از آیات، از عظمت و رهاورد های انسانی عزاداری برای سید الشهدا(ع) می گفت. از اشک هایی که فقط فاصله چشم تا صورت را نمی پیماید بلکه به دل و اندیشه طراوت می بخشد. اشک هایی که از احساس فاصله گرفته و به شرافت همراهی و هم رایی تعالی یافته است.
از روضه ها و اشک هایی که ما را در فاصله چهارده قرن با عاشورا نمی گذارد که در متن عاشورای مدام ما را به نقش آفرینی می خواند. او به نقل از امام صادق(ع) می گفت، هرکه در باره امام حسین شعری بگوید و ۱۰ نفر را بگریاند، خداوند برای گوینده و گریه کننده، بهشت را واجب می کند. او همچنین به نقل از حضرت صادق بیان داشت که اگر کسی نزدش، یادی از امام حسین شود و اشک از چشمانش جاری شود، خداوند به کمتر از بهشت برایش راضی نخواهد شد.
شنیدن این روایات برای عموم مستمعین، پذیرفتنی و راه گشا می نمود اما بنده خدایی ناباورانه می شنید و فراتر از این؛ با ترید نگاه می کرد به مباحث عاشورا. شک از چشمانش می تراوید وقتی می شنید که از معارف و برکات عزاداری بر سید الشهدا می گفتند. نمی توانست آنچه می گویند را برای خود حلاجی کند. شاید می خواست با انگشتان دو تا دستش محاسبه کند آنچه را خطیب می گفت. انگار کتابش هم نمی توانست حساب هایی چنین را برایش، گره بگشاید. همین هم باعث شد تردید از ذهنش به زبانش بیاید و بگوید: مگر می شود مثلا اشک بر امام حسین چنین و چنان کند.
مگر فرق روزهایی مثل عاشورا و شب هایی چون قدر و زمین هایی چون کربلا و زیر گنبد سید الشهدا، با دیگر زمان ها و مکان ها چیست که چنین دستاورد هایی داشته باشد؟ خود را عاقل می پنداشت به این علامت سئوال هایی که در ذهنش نقش بسته بود و اگر نگوئیم سفیه، دیگران را ساده می پنداشت که چنین باور و نگاهی دارند. می گفت با عقل جور در نمی آید! گفتم به نظر تو، پدیده ای چون برق، برای کسانی که قبل از ادیسون می زیستند با عقل جور درمیآمد؟ اگر پیشتر کسی می گفت که با یک لامپ کوچک، خانه روشن می شود و با یک کلید یک شهر روشنایی را جایگزین تاریکی می کند، برای مردم آن عصر پذیزفتنی بود؟ اصلا چرا راه دور برویم، همین فضای مجازی را اگر کسی همین چند سال پیش آن را برای مان تصویر و تعریف می کرد، می پذیرفتیم این همه گستردگی و اثر را؟ آیا نمی گفتیم: با عقل جور در نمی آید که یک نفر در این سوی زمین دیگری را در آن سوی کره خاکی ببیند و با هم حرف بزنند؟
برایش اضافه کردم که همین چهار پنج سال پیش، قبل از همه گیر شدن اپلیکیشن های جدید وقتی، یک نفر از گفتگوی اینترنتی با فردی در کشوری دیگر گفت، برخی ها که معیارشان همان عقل مستظهر به اطلاعات اندک است با نگاه عاقل اندر سفیه نگاهش می کردند و نیشخند می زدند اما امروز همه این ها برای ماحل شده است. چنان که اگر کسی خلاف این را بگوید به حق سفیه اش می دانیم.
گفتم گفت ها به یک مثال دیگر رسید که؛ مگر اتم چقدر است که شکافت هسته آن انرژیی آزاد می کند که یک شهر را نابود یا یک کشوری را آباد می کند؟ سخن که به این جارسید انگار که مچ گرفته باشد کفت: قصه اتم فرق می کند، فرایند غنی سازی در کار است، چندین و چند سنتری فیوژ می چرخند تا به غنای بالا برسد اورانیم و انرژیی چنین تولید شود اما این اصلا با اشک و روضه که شما می گویید جور در نمی آید. گفتم در قضیه روضه هم بر «معرفت»تاکید داریم، اشک با معرفت می گوییم. این معرفت دقیقا همان فرایند غنی سازی است. قرار نیست آن یک قطره اشک به تنهایی و به ما هو اشک، معجزه ای کند. این معرفت و شناخت و غنی سازی معرفتی است که می تواند قدرتی فراتر از تصور ایجاد کند. پس این احتمال را بدهیم که برای قطره اشک هم مثل اتم ظرفیت و انرژیی چنین فراوان باشد که آزاد شدنش آثاری چنان که می گویند داشته باشد.
بحث به این جا کشید که همه چیز را نمی توان به حکمیت عقل محدود امروزی سنجید و بر هرچه نمی تواند حل کند، قلم گرفت. به فرداها و حل شدن بسیاری از مسایل باید نگاه داشت که می تواند مسائل معنوی گفته شده را برای مان حل کند. پس عاقلانه نیست هرچه را با دست نمی توانیم وجب کنیم و اندازه بگیریم از اساس منکر شویم. قاعده خردمندی است که صفر و صدی فکر نکنیم بلکه برای احتمالات عادی هم حساب باز کنیم چه رسد برای قول هایی که صداقت گویندگانش بارها برای مان ثابت شده است.
دوست طرف این گفت و گو، به صراحت نپذیرفت تمامی سخن را اما همین که آن ناباوری اولیه از نگاهش رفته بود، خودش غنیمتی بود که ارزش قدر دانستن داشت. فکر می کنم اگر بیشتر تامل کند و دیده به تاملات باز کنیم بهتر خواهیم توانست با داده ها ارتباط برقرار و داده پردازی خردمندانه ای داشته باشیم. این می تواند ما را به نتایج روشن تری برساند و هزینه ابدیت ما را نیز فراهم کند. فکر می کنم عقل هم بر این که نباید وجب خود را تنها محک سنجش دانست امضا بگذارد پس نباید هرچه در فهم ما نمی گنجد را غیر عاقلانه دانست، همین!
