در هفته های اخیر مباحث مختلفی در خصوص انتقال آب کارون در رسانه ها مطرح شده که در نهایت مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست کشور و استاندار خوزستان از مخالفت دولت با طرح های انتقال آب- به جز برای مصارف شرب و با رعایت ملاحظات زیست محیطی و در نظرگرفتن نیازهای خوزستان- خبر داده اند.
اما فضاسازی های هفته های اخیر در حالی است که اسناد موثق و معتبری که در اختیار تابناک قرار گرفته است نشان می دهد عمده طرح های انتقال آب و اقدامات برای اجرایی شدن این طرح ها در دولت سابق-احمدی نژاد- انجام شده است.
یکی از اتفاقات تلخ در دولت گذشته، انحلال و تعطیلی شورای عالی آب بود که پس از روی کار آمدن روحانی این شورا بهمراه شورای عالی محیط زیست تشکیل شد و جلوی اجرای بسیاری از مصوبات دولت سابق در خصوص انتقال آب کارون گرفته شد که مهمترین آن منتفی شدن طرح تونل بهشت آباد در شورای عالی آب بود ضمن آنکه شورای عالی آب بر اجرای طرح های انتقال آب برای مصارف غیرشرب مهر ممنوعیت زد.
بر اساس گزارشات مستند تابناک که پیشتر نیز در مواردی منتشر شده اند، پیگیری و اجرایی شدن طرح های انتقال آب در دولت گذشته روی داد و در سال92 با روی کار آمدن دولت یازدهم، جلوی آنها گرفته شده است که البته لازم به نظر می رسد مسئولان و نمایندگان استان همچنان رصد لازم و کافی را برای اجرایی شدن مصوبات شورای عالی آب و دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی انجام بدهند که خوشبختانه در جلسه اخیری که میان شریعتی و سلیمانی استانداران خوزستان و چهارمحال و بختیاری در منطقه صمصامی چهارمحال و بختیاری برگزار شد در این زمینه هماهنگی های لازم انجام شده است.
تابناک خوزستان در سلسه گزارش هایی، شواهد، قرائن، مواضع و مستندات مربوط به طرح های انتقال آب و موفقان و مخالفان انتقال آب را منتشر خواهد نمود. با توجه به اینکه مقدمات نهایی اجرایی شدن این طرح ها در جلسات اتاق فکر استان اصفهان رقم خورده و در آن برای انتقال آب جهت مصارف شرب، صنعت، گردشگری و کشاورزی برنامه ریزی شده بود(که پیشتر نیز در مواردی در رسانه ها منتشر شده بودند) ابتدا به دستور و مصوبات این جلسات که در سال 86 برگزار شد می پردازیم و سپس به دیگر مستندات و قرائت مستند در این زمینه خواهیم پرداخت؛
مصوبات اتاق فکر اصفهان در دولت سابق
در تاریخ یکشنبه 86/10/9 در اتاق بازرگانی اصفهان و با حضور مسئولان و اعضای اتاق فکر این استان جلسه ای تشکیل شد که دستور جلسه چنین بود:" بررسي چالش هاي سرمايه گذاري استان (ادامه بررسي موضوع انتقال آب از سرشاخه هاي كارون به فلات مركزي ايران)"
در متن صورتجلسه خلاصه ای از مذاکرات بدین شرح آمده است: "شصت و هفتمين جلسه اتاق فكر به رياست آقاي شانه ساز زاده تشكيل گرديد. در اين جلسه به ادامه بحث پيرامون موضوع انتقال آب به فلات مركزي ايران پرداخته شد. اهم مطالب عنوان شده به شرح زير مي باشد:
1- طرح انتقال آب از سرشاخه هاي كارون به فلات مركزي ايران مي بايست از جنبه هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي مورد بررسي و ارزيابي قرار گيرد.
2- ممكن است نگاه اقتصادي صرف به اين طرح توجيه لازم را بر اي اجراي آن فراهم نكند ولي تاثيرات اجتماعي آن در احياي مناطق شهري و روستايي در حاشيه كوير بسيار با اهميت است.
در ادامه این صورتجلسه با اشاره به اثر طرح های انتقال آب بر آنچه جلوگیری از گسترش کویر نامیده شده آمده است: از ديگر اثرات طرح انتقال آب به فلات مركزي ايران امكان ايجاد مراكز گردشگري در مناطق مختلف با استفاده از جاذبه هاي قابل توسعه با در اختيار داشتن آب كافي است.
در ادامه این مذاکرات چنین آمده است: "در حال حاضر نزديك به 84.5 درصد از شهرك هاي صنعتي استان با كمبود آب مواجه مي باشند."
و جالبتر آنکه در این صورتجلسه بصورت واضحی اعلام شده که طرح های انتقال آب فقط برای آشامیدن و کشاورزی نیست!
در بند 10 می خوانیم:
" تخصيص آب انتقال يافته تنها با توجه به كاربري كشاورزي نمي باشد بلكه ارزيابي اقتصادي و مزيت هاي موجود، تخصيص آن به بخش كشاورزي، صنعت ، گردشگري ، خدمات و يا مصارف شهري را مشخص مي نمايد."
* جلسه بعدی اتاق فکر استان اصفهان در دولت احمدی نژاد بازهم به این موضوع اختصاص یافت و مصوبات آن که با حضور طرفه مديرعامل وقت شركت آب منطقه اي اصفهان برگزار شد، بدین شرح است:
شصت و هشتمين جلسه اتاق فكر به رياست آقاي شانه ساززاده تشكيل گرديد. در اين جلسه از ساعت 5 تا 6 دستور اول جلسه و از ساعت 6 تا 7 بعدازظهر دستور دوم (بررسي موضوع انتقال آب از سرشاخه هاي كارون به فلات مركزي) مورد تبادل نظر و بحث قرار گرفت.
آقاي مهندس طرفه مديرعامل شركت آب منطقه اي اصفهان ابتدا براي آنكه ضرورت افزايش حجم آب در استان را توضيح دهند در مورد منابع و مصارف آب را به شرح زير تشريح نمودند.
1- منابع تامين آب به شرح زير است:
1-1 - در استان اصفهان از 20 سال قبل كه حجم آب هاي زير زميني آن 4 ميليارد متر مكعب بوده است تا 5 سال پيش با كاهش ميزان آبهاي زيرزميني مواجه بوده است و لذا افزايش منابع زيرزميني امكان پذير نمي باشد.
2-1 - آب هاي سطحي منبع دوم تامين آب استان به شمار مي رود كه شامل 1.450.000.000 مترمکعب از چشمه لنگان و تونل شماره يك و دو كوهرنگ تامين مي گردد.
3-1 - مصرف سرانه آب به ازاء هر نفر در دنيا 7500 متر مكعب در سال است در ايران 2200 متر مكعب و در استان اصفهان 1400 متر مكعب مي باشد بنابراين نتيجه مي گيريم استان اصفهان استاني خشك و به تامين آب از منابع مختلف نياز دارد و از 1000 متر مكعب به پايين حالت بحراني خواهد بود و اين در حالي است كه بعضي از كشورهاي خليج فارس مثل عربستان سرانه مصرف 800 متر مكعب است كه با مديريت اين مشكل را تا حدودي حل نموده اند.
2- مصارف آب در استان به شرح زير است:
1-2- 350 هزار هكتار زمين استان زير كشت مي باشد كه 220 هزار هكتار آن از طريق آب زاينده رود تامين مي گردد .
2-2- برآورد مصرف آب به شرح زير است:
" ميزان مصرف آب از طريق رودخانه زاينده رود بالغ بر يك ميليارد و ششصد ميليون متر مكعب در سال مي باشد كه از اين رقم حدود 300 ميليون متر مكعب صرف آب شرب و بهداشت شهرهاي استان مي گردد . حدود 100 ميليون متر مكعب صرف نيازهاي بخش صنعت استان است و مابقي يك ميليارد و دويست ميليون مترمكعب صرف كشاورزي در حوزه زاينده رود مي شود.
3-2-افزايش مصرف آب شرب به دليل افزايش جمعيت و توسعه آب مصرفي به نقاطي كه فاقد آب آشاميدني بوده اند.
4-2- مصرف آب براي صنايع از 30 سال پيش تا كنون افزايش چشم گيري داشته است.
5-2- بعضي از زمين هاي باير استان مثل بلخاركه قبلاً از قنات براي كشاورزي استفاده مي كردند به دليل خشك شدن به صورت باير باقي مي مانده اند. ضمن آنكه شبكه آب رساني در بعضي از نقاط استان احداث گرديد ولي به دليل عدم آب سطحي بلااستفاده مي باشند . مثلاً در بلخار 36.000 متر شبكه وجود دارد ولي بدون آب مي باشد.
نتيجه مي گيريم به دلايل زير افزايش منابع آب در استان اصفهان ضروري مي باشد.
الف - تفاوت سرانه مصرف
ب - وجود شبكه هاي آبياري
ج - زمين هاي باير آماده براي كشت
د - توسعه زمين هاي كشاورزي در استان
ه - در حال حاضر 14.5 درصد آب شهرك هاي صنعتي تامين مي گردد . ضرورت دارد در كليه شهرك هاي صنعتي آب مورد نياز تامين گردد.
3- 300 ميليون متر مكعب آب شرب به دليل مصرف هاي بي رويه واقعي نيست و بايد مديريت مصرف آب براي آبهاي تصفيه شده اعمال گردد.
4- براي مصرف آب كشاورزي بايد توجيه فني – اقتصادي در نقاط مختلف استان تهيه گردد. چون بحث منابع و مصارف آب پايان نيافت قرار شد در جلسه بعدي ادامه يابد.
هفتادمین جلسه
هفتادمین صورتجلسه اتاق فكر در تاریخ يكشنبه 1386.10.30 با حضور مدعوین جلسه مهندس طرفه – مديرعامل شركت آب منطقه اي اصفهان، مهندس اصلاني عضو هيات مديره و معاون برنامه ريزي شركت آب منطقه اي اصفهان و مهندس ممتازپور- مديرطرح هاي انتقال شركت آب منطقه اي اصفهان برگزار شد.
در این جلسه نیز مطرح شد که: در كل استان اصفهان 410 هزار هكتار زمين قابل كشت كه سابقه كشاورزي در آن بوده است وجود دارد و در حال حاضر تنها 200 هزار هكتار آن زير كشت مي باشد.
همچنین رشد جمعيت و تامين آب مورد نياز آنها از ديگر ضرورت هاي انتقال آب عنوان شد.
در بند 4صورتجلسه عنوان شده است: نزديكترين حوزه آب ريز به حوزه زاينده رود، حوزه دز- كارون مي باشد كه سالانه 25 تا 27 ميليارد متر مكعب آب در آن وجود دارد.
5- با اجراي تمام طرح هايي كه در حال حاضر در دست احداث بوده و طرح هايي كه در دست برنامه ريزي مي باشد بازسالانه 7 ميليارد متر مكعب آب از اين حوزه به خليج فارس وارد خواهد شد.
6- با توجه به توافقنامه هاي بين المللي تنها تا سال 2020 امكان مهار آبهاي شيرين در داخل كشورها وجود خواهد داشت و پس از اين تاريخ مهار آب هاي داخلي كشورها كه به خارج از آن كشور جريان دارد تنها با كسب موافقت مراجع ذيصلاح بين المللي امكان پذير خواهد بود.
7- طبق ارزيابي وزارت نيرو و با لحاظ كليه مصارف و ضرورت هاي پيش بيني شده براي استان خوزستان امكان انتقال حداقل 4 ميليارد متر مكعب آب در سال از حوزه كارون به فلات مركزي ايران وجود دارد.
ادامه دارد...