همه چیز در مجلس به جو صحن بستگی دارد!

بعد از انتخابات دوره دهم مجلس، صحن علنی مجلس، روزهای بسیار بی رممقی را پشت سر گذاشت. نمایندگان دیگر تمایلی برای حضور در صحن ندارند و گویی تنها روزهای خود را می شمارند تا شاید پس از پایان این روزها به کار دیگری برسند. شاهد این مدعا، حضور کم تعداد نمایندگان در واپسین روزهای پایان سال 94 بود.

به گزارش «تابناک»، حضور کم تعداد نمایندگان در زمان رأی گیری، بیش از هر زمان دیگری به چشم می‌خورد، به گونه ای که حتی در برخی رأی گیری‌های روزهای پایانی تنها به تعداد حد نصاب رسمیت جلسه در صحن نماینده حضور داشت؛ اما در این میان، آرای بی‌طرف یا رأی ممتنع، یکی از نکاتی بود که در حضور کمرنگ نمایندگان بیش از سایر موارد خود نمایی می‌کرد. 

این در حالی است که به گفته کار‌شناسان و سیاسیون، خود مجلس، آرایی به نام آرای بی‌طرف در مجلس شورای اسلامی ندارد و هر موضوعی که در مجلس به رأی گذاشته می‌شود، باید حداکثر رأی مثبت لازم را برای تصویب به دست آورد؛ بنابراین، نمایندگان با موضوعات مطرح در مجلس یا موافق هستند یا مخالف. 

اما نحوه رأی گیری در مجلس به شکلی نیست که نمایندگان تنها موافق و یا مخالف یک طرح باشند، بلکه تقریبا در جمع بندی تمام مصوبات مجلس، آرای ممتنع بخشی از آرای کسب شده را به خود اختصاص می‌دهد؛ هر چند از نظر ساختاری فرقی بین آرای ممتنع و آرای مخالف وجود ندارد و سرانجام آرای ممتنع در سبد آرای مخالف جای می‌گیرد. 

اما از نظر مفهومی بین رأی ممتنع و رأی مخالف اختلاف زیادی است. بسیاری از سیاسیون و نمایندگان مجلس بر این باورند که رأی ممتنع در مجلس، نشان دهنده بی‌تفاوتی نمایندگان نسبت به موضوع است. یکی از نمایندگان مجلس بر این عقیده است که «رأی ممتنع» رفع مسئولیت است، حال آنکه از نظر ما، «رأی ممتنع» دو معنا دارد؛ یک معنای آن، رأی منفی است و معنی دیگر آن، نشان می‌دهد نماینده تحقیق و تدبیر نکرده و مسئولیت‌شناسی لازم را ندارد. 

اما دکتر مسعود پزشکیان در خصوص این موضوع در گفت‌و‌گو با تابناک اظهار داشت: نمایندگان در تصویب قوانین باید تحلیلی از موضوع داشته باشند تا گفته شود که نسبت به یک قضیه بی‌تفاوت هستند یا نه. گویا مشکلی که ما در مجلس و قانون گذاری داریم و خیلی از مسائلی را که تبدیل به قانون می‌کنیم، پشتوانه علمی و کار‌شناسی ندارد. 

وی گفت: زمانی که یک طرح با دو فوریت و تنها با امضای ۱۰ یا ۱۵ نماینده به صحن می‌آیند و بعد با احساسی کردن قضیه، تبدیل به رأی می‌شود، نتیجه آن پس از شش ماه یا حداکثر یک سال بعد در جامعه نمود پیدا می‌کند و مشکلات آن خود را نشان می‌دهد. آنگاه ما در مجلس پشت سر آن یک تبصره می‌گذاریم و دوباره وقتی با مشکل برخورد کرد، باز تبصره دیگری به آن می افزاییم.

وی همچنین یادآور شد: دلیل این رفتار‌ها برای این است که هیچ وقت یک حرف کار‌شناسی شده که کامل همه جوانب را سنجیده باشد به مجلس نمی‌آید. در نتیجه خیلی از موارد نمایندگان نظر خاصی روی آن ندارند و در واقع بود و نبود این مصوبه برای آن‌ها بی‌تأثیر است. 

وی گفت: خیلی از قوانینی که نوشته شده است، نظارتی بر آن‌ها نیست، حال آنکه مجلس باید ۵۰-۵۰ وظایف خود را انجام دهد؛ یعنی ۵۰ درصد نظارت بر انجام قوانین و ۵۰ درصد تصویب قوانین جدید. 

وی در پاسخ به اینکه گاهی یک رأی می‌تواند سرنوشت یک عده در جامعه را عوض کند، پس چرا برخی از نمایندگان تا این اندازه به موضوعات بی‌اعتنا هستند، گفت: در مجلس همه چیز به جو داخل صحن بستگی دارد. گاهی همین جو باعث بی‌تفاوتی نماینده‌ها به یک موضوع می‌شود، البته ما قوانین را نوشته‌ایم؛ مثلا برنامه ۵ و ۶ را در نظر بگیرید، هیچ وقت نماینده‌ها پیگیر اجرای آن نیستند. 

وی در ادامه خاطرنشان کرد: در دولت نهم و دهم، دولت اعلام کرد که این قوانین را از اساس قبول ندارد، مجلس هم از کنار آن به راحتی گذشت. بعد دولت حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان پروژه به تصویب رساند و پز آن را داد، فحش‌هایش هم نصیب نمایندگان شد. پس از مجلسی که به این مسائل بی‌تفاوت است، چه انتظاری دارید که به مصوبات معمولی واکنش نشان دهد؟!

این نماینده مجلس گفت: در مورد برجام نیز همین اتفاق افتاد. بسیاری از نمایندگان اصلا از موضوع اطلاع نداشتند و صرفا به دلیل هماهنگی با دولت و اعتماد به تیم مذاکره به آن رأی دادند؛ اما عده‌ای هم نظری نداشتند. 

وی در پایان یادآور شد: فکر می‌کنم آرای ممتنع در موضوع برجام به معنی بی‌تفاوتی نبود و شاید دلیل آن ناآگاهی برخی نمایندگان از مفاد قانون بود. گاهی نماینده‌ها این گونه تصور می‌کنند که باید از چیزی اطلاع داشته باشند و به آن رأی دهند، ولی چون نمی‌دانند رأی نمی‌دهند و رأی ممتنع می‌دهند که البته در این گونه مواقع به عنوان مخالف حساب می‌شود. 

این نماینده مجلس در واکنش به این بحث که گفته می‌شود، گاهی ممکن است یک رأی نماینده در سرنوشت کشور تأثیر گذار باشد، گفت: این حرف در ایران حرف بی‌حسابی است. قانون برنامه‌ای که با کلی زحمت و کار کار‌شناسی دولت و مجلس نگارش می‌شود، از بیخ اجرا نمی‌شود و آب از آب تکان نمی‌خورد، حالا یک رأی چگونه می‌تواند در سرنوشت کشور تأثیرگذار باشد؟