غار یخ مراد، طبیعتی زیبا که از دیدها پنهان مانده است

استان البرز دارای سه غار مهم و ارزشمند از لحاظ طبیعی است که عبارت است از غارهای هیو، بادامستان و یخ مراد.
موقعیت جغرافیایی غارهای هیو و بادامستان به صورتی است که دسترسی به آن‌ها تنها برای ورزشکاران حرفه‌ای و کوهنوردان میسر است، اما غار یخ مراد به دلیل نزدیکی به جاده چالوس و همچنین اقداماتی که میراث فرهنگی برای سهولت تردد شهروندان به محوطه غار انجام به تازگی انجام داده، این امتیاز را نسبت به دو غار دیگر دارد که شهروندان عادی نیز حتی به صورت خانوادگی می‌توانند از دیدن آن لذت ببرند.
برای رسیدن به این منطقه باید از جاده زیبا و توریستی چالوس گذشت و با توجه به راهنمایی‌های همراهی که آشنا به منطقه بود، در نخستین روزهای تیرماه و پس از نماز صبح حرکت کردیم.
در حالی که هنوز آفتاب طلوع نکرده بود، حدود 60 کیلومتر از جاده چالوس را طی کردیم تا رسیدیم به روستای نسا و بلافاصله پس از تابلوی راهنمایی که عبور از روستا را نشان می‌داد، با عبور از یک پل قدیمی وارد جاده خاکی شدیم.
حدود 10 کیلومتر در جاده خاکی حرکت کردیم تا به نزدیکی‌های روستای آزاد بر رسیدیم. این روستا به دلیل داشتن آب گوارا معروف است و بسیاری از گردشگران و کوهنوردان در هنگام عبور از این مسیر، توقفی کوتاه در روستا داشته و از آب و طبیعت بکر و بی‌نظیر آن در دامنه‌های البرز بهره‌ می‌برند.
گروه دو نفره ما نیز صبحانه‌ را در همین روستا صرف کرد و پس از توقفی حدود 30 دقیقه‌ای برخلاف روستا آزادبر حرکت کرده به سمت غار یخ مراد به راه افتادیم.
نخستین سئوال از بلد راه را در هنگام صرف صبحانه پرسیدم. چرا به این غار می‌گویند "یخ مراد"؟ پاسخ را یکی از پیرمردهای روستایی که از اندک اهالی باقی‌ مانده در این منطقه داد.
به گفته این پیرمرد روستایی، اهالی این منطقه در قدیم باور داشتند که یخ‌های غار شفابخش بوده و در گذشته‌های دور که علم پزشکی پیشرفت امروز را تجربه نکرده است، مردم در زمان ابتلا به بیماری‌های سخت و ناشناخته اندکی از یخ‌های غار را می‌خوردند و معتقد بودند که این یخ‌ها بهشتی و شفابخش است.
با پیرمرد روستایی بحث نکرده و پیش خود گفتیم، خدا چه می‌داند.
پس از حرکت از روستای آزادبر و در حالی که حدود سه کیلومتر راه آمده را بازگشتیم، به دوراهی رسیدیم که دیگر حرکت ماشین به جلوتر مقدور نبود.‌ پس به ناچار پیاده طی طریق کردیم.
اگر چه حرکت در دامنه‌های کوه در مسیر دره‌‌ای چندان راحت نبود، اما پیاده‌روی گروه کمتر از دو ساعت به طول انجامید و در طول مسیر رودخانه آزادبر، همان رودخانه‌ای که به داشتن آب گوارا و پاک معروف است،‌ را هم پشت سر گذاشتیم تا به نخستین نشانه‌های غار یخ مراد را به چشم دیدیم.
ورود به غار کار راحتی نبود و بلد راه سنگ بزرگ و تیره رنگی را نشان داد که باید به دور آن برخلاف عقربه‌های ساعت حرکت می‌کردیم تا به دهانه یخ مراد می‌رسیدیم.
دور زدن این سنگ بزرگ چند دقیقه‌ای بیشتر طول نکشید و اگر گروه ما کوهنورد بودند، این دقایق خیلی زودتر به پایان می‌رسید.
دهانه غار یخ مراد برخلاف غارهای دیگر بیش از یک راه دارد و پس از عبور از یک دالان کوتاه و البته با طول و ارتفاع بلند سه راه دیده می‌شود که هر کدام غاری در دل غار دیگری است.
به گفته همراه آشنا به مسیر دو دالان کوتاه و به پرتگاه منتهی می‌شود، و راه اصلی دالانی است که در سمت چپ قرار دارد.
هوای غار فوق در اکثر ماه های سال و حتی در تابستان ها، سرد و مرطوب است.
گفته می‌شود که این غار در تمام فصول سال سرد و یخ‌‌زده است و به گفته کارشناسان علت این سرما که غار یخ مراد را از دیگر غارهای کشور متمایز کرده، وجود حفره‌هایی است که مانند هواکش عمل کرده و به طور مرتب موجب جریان باد سرد در درون غار می‌شود.
همانطور که پیش‌تر گفته شد، ورودی یخ مراد از سه دالان تشکیل می‌شود که دو دالان صعب‌العبور بوده و پس از حدود چند متر به پرتگاه منتهی و مسدود می‌شود.
اما دالان اصلی که در سمت چپ ورودی غار قرار دارد، در ارتفاع بیشتری از سطح زمین قرار داشته و برای ورود به آن باید از پلی آهنی که به همین منظور ساخته شده، عبور کرد.
با ورود به دالان اصلی با توده‌های بزرگ یخ روبه‌رو می‌شویم که تصاویری زیبا و مثال‌زدنی از طبیعت استان البرز را ایجاد کرده است.
به گفته بلد راه همراه گروه، دالان اصلی غار به صورت پیچ در پیچ بوده و تصویری مانند فنر را در ذهن ایجاد می‌کند. گفته می‌شود که سال‌ها قبل برخی از کوهنوردان و غارنوردان اقدام به کشیدن نقشه یخ مراد کرده و مهمترین ویژگی این غار را چند طبقه بودن ذکر می‌کنند.
بر اساس اطلاعات کارشناسان غار یخ مراد در اکثر نقاط سه طبقه بوده و حتی در بخشی از مسیر چهار طبقه می‌شود که برای بازدید تمام دالان‌ها نیاز به تجهیزات کامل و آمادگی جسمانی دارد.
با توجه به اینکه کاوش‌های کاملی در مورد غار یخ مراد انجام نشده، تخمین زدن سن دقیق آن مقدور نیست و میان کارشناسان سن تقریبی این غار بین 100 تا 250 میلیون تخمین زده می‌شود.
 با حرکت در دالان اصلی غار به فضایی به طول و عرض 8 در 10 متر می‌رسیم که ارتفاع آن نسبت به مسیر قبلی کمتر است و پس از عبور از این فضا به فضایی کوچک‌تر می‌رسیم و در اینجا چشم‌انداز زیبای اصلی غار که همان دریاچه یخی است، پیش روی گردشگر قرار می‌گیرد.
در کنار دریاچه یخی، آبشار یخی غار یخ مراد نیز به چشم می‌خورد. این دریاچه همواره در طول سال یخ‌زده باقی می‌ماند و یکی از منابع اهالی قدیمی منطقه است که برای درمان بیماری‌های خود از یخ‌های آن کنده و می‌خوردند.
در پشت این دریاچه یخی، دریاچه یخی کوچک دیگری نیز وجود دارد و گفته می‌شود در اواسط تابستان اندکی از یخ‌های سطح هر دو دریاچه آب می‌شود و همین امر جریان زندگی را در غار زنده نگاه می‌دارد.
از ابتدای ورودی سوم غار تا انتها اگر مسیر مستقیم را محاسبه کنیم، به زحمت به 500 متر می‌رسد، اما این غار پر از دالان‌ها، راه‌های فرعی و دخمه‌های پیچ در پیچ است و که ورود به هر یک از آن‌ها نیازمند داشتن وسایل و تجهیزات کامل است.
با وجود این، غار یخ مراد که فاصله چندانی از پایتخت نداشته و در یک طبیعت زیبا و در کنار جاده توریستی چالوس قرار دارد، می‌تواند یک روز به یادماندنی را برای خانواده‌ها فراهم کند.
متاسفانه این جاذبه گردشگری بی‌‌نظیر استان البرز و با وجود اینکه فاصله حدود 90 کیلومتری با پایتخت پر دود و ترافیک تهران دارد، به دلیل عدم اطلاع‌رسانی صحیح برای اکثر مردم ایران و حتی شهروندان کرجی ناشناخته است و تاکنون تنها گردشگران حرفه‌ای، کوهنوردان و اهالی ساکن منطقه از جمله بخش‌های آسارا و روستاهای "کهنه‌ده" و "آزادبر" از زیبایی آن لذت برده‌اند.