به گزارش تابناک مازندران، همه انسانها از گذشتههای دور تا به امروز دارای فرهنگ بودند و هیچ گروه یا فردی را در هیچ نقطهای از دنیا نمیتوان یافت که از فرهنگ برخوردار نباشد، حتی آن دسته از افراد یا گروههایی که سبک زندگی بسیار قدیمی و سنتی خود را همچنان حفظ کرده و دور از تمدن شهری امروزی زیست‌بوم خود را تداوم بخشیدند نیز دارای فرهنگ هستند.
کشور ایران بهعنوان یک کشور اسلامی، از دیرباز دارای تمدن غنی و اصیل است که اهمیت زیادی به فرهنگ و تعامل افراد با یکدیگر میدهد و در دین مبین اسلام نیز به آن تأکید زیادی شده است.
در تفکیک نظری و عملی بین فرهنگ خاص و فرهنگ عام، در ابتدا باید مبنای علمی و عملی در جهت تمایز این دو حوزه نسبت بههم مشخص و بعد بهتعریف هر یک از آنها پرداخته شود.
ایمان رضائیان دکترای جامعه شناسی، با بیان اینکه در سالهای اخیر به‌دلیل شرایط پیچیده زندگی اجتماعی و تنوعی که در شرایط زیست جهان برای افراد بهوجود آمد طبقات اجتماعی مختلفی ایجاد شده است، اظهار کرد: تنوع فرهنگی در طبقات اجتماعی مختلف، آنها را دارای ویژگیهای منحصر بهفردی ساخته است و بهنحوی هر کدام را با سایر طبقات اجتماعی جدا میکند.
وی بیان کرد: در جامعه‌شناسی معیارهای متعددی برای این امر وجود دارد که یکی از مهمترین آنها تعیین میزان قدرت و اراده افراد در کنشهایشان است.
این استاد دانشگاه با اشاره به فرهنگ خاص، خاطرنشان کرد: فرهنگ خاص شامل آن دسته از نمادها و رفتارهایی است که قدرت الگوسازی و سلطه بر فرهنگ مردم را داراست.
وی بیان کرد: فرهنگ عمومی از ارزشها، باورها و هنجارها تشکیل شد که بهشکل گستردهای در میان عموم جامعه رواج دارد که ممکن است در ادامه با تضاد با فرهنگ خاص اجرا شود.
* هر فرهنگی خواهان استقلال هویتی است
خاص یا عام بودن فرهنگ، صرفاً تفکیکی نظری در جهت فهم از ویژگیهای فرهنگی است، در نتیجه نمیتوان از این تفکیک بهمنظور خلق مبنایی برای برتری طبقاتی یا فرهنگی استفاده کرد.
فرهنگ خاص، فرهنگ گروه یا عدهای از افراد است که میتواند بر سایر فرهنگها، تسلط مستقیم و غیرمستقیم داشته باشد و طبقات پایین جامعه که اکثریت افراد جامعه را شامل میشوند، فرهنگ خاص را بهعنوان الگو انتخاب میکنند.
رضائیان خاص یا عام بودن فرهنگ را بهمیزان قدرت کنشهای افراد دانست و ادامه داد: باید به این موضوع توجه کرد که هر یک از ما چقدر قدرت یا عاملیت در رفتارها و کنشهای خود را دارا هستیم.
وی تصریح کرد: تمایز طبقاتی، تنوع فرهنگی را بهوجود میآورد و از طرف دیگر هر فرهنگ در بازتولید فرهنگی خود، خواهان استقلال هویتی است و این فرایند به تداوم جریان تفکیکپذیری فرهنگها کمک میکند.
این استاد دانشگاه با اشاره به تعدد فرهنگی اظهار کرد: به‌دلیل آنکه طبقات و گروههای اجتماعی موجود در جوامع خواهان استقلال هویتی هستند، تعدد فرهنگی در سطح کلان جامعه شکل میگیرد، از دل این شرایط اجتماعی مفاهیمی مانند فرهنگ عام و خاص یا تنوع فرهنگی در طبقات اجتماعی متفاوت ایجاد میشود.
وی در پایان گفت: برخی این دسته از زندگیهای اجتماعی را بهعنوان زندگی افراد با جوامع عقب‌مانده و بیفرهنگ معرفی میکنند، رد این نظریه در کجفهمی و عدم شناخت افراد از ویژگی عام و خاص بودن فرهنگ و نیز میزان قدرت یا عاملیت افراد از کنشهایشان برمیگردد که بر مبنای آن همه انسانها صاحب فرهنگ هستند، ولی در عین حال هر کدام از فرهنگ خاص یا ویژه خود برخوردار هستند.