رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران با اشاره به تشکیل کارگروه راهبردی امنیت شهری گفت: در نگاه جدید، امنیت یک سازه اجتماعی است که بر کنش های تعاملی و کنترل های درون زا و تحکیم سرمایه های اجتماعی نظارت دارد.
بابک نگاهداری با اشاره به راه اندازی شورای راهبردی امنیت شهری در مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران گفت: امنیت شهری از نیازهای اساسی در هر شهر است که متاسفانه از زنجیره مدیریت شهری جامانده است. مسئله ای که می توان با بررسی بیشتر و ویژه به اهمیت آن پی برد.
وی ادامه داد: گسستگی در محیط ها و قطاع های شهری، ساخت کالبدی و فیزیکی بیگانه کننده٬ غلبه گفتمان های مبتنی بر فردگرایی که ناخودآگاه سطح روابط و پیوندهای اجتماعی را تضعیف می کند و وجود مراکز حاشیه ای متکثر در جداره شهر که ساخت روابط، نظام هنجاری و رفتاری در شهر متاثر از حضور و نقش آفرینی ساکنان این مناطق است، همه و همه از تهدیداتی است که در این مرکز با نگاه امنیت شهری به آن اشاره و بررسی شده است.
رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران خاطرنشان کرد: موارد متعددی نظیر تبعیض، اختلاف طبقاتی در جامعه و ساختار نامتوازن ارتباطی، وجود جریان های سرگردان نظیر بیکاران، خیابان گردان که آمادگی رفتارهای ناهنجار را دارند و از سوی دیگر فشارهای مختلفی که بر جامعه و اقشار مختلف آن وارد است همه زمینه های ایجاد مشکلاتی است که نیاز است با برنامه ریزی مشخص، حس امنیت، آرامش و تضمین بخشی پایداری امنیت در جامعه و به خصوص کلان شهر تهران، به مردم القاء شود. به طوری که هر نوع نقص در این زمینه می تواند حمایت پردامنه و تلاش های هوشمندانه در سایر عرصه ها را نیز تحت الشعاع قرار دهد.
کلان شهر تهران از نقص های ساختاری و اجتماعی و راهبردی رنج می برد
وی با اشاره به موارد یادشده عنوان کرد: همه این موارد حاکی از این است که کلان شهر تهران علی رغم بهره مندی از ویژه ها و ظرفیت های بالقوه، از نقص های ساختاری و اجتماعی و راهبردی رنج می برد که می تواند اختلالات و عدم تعادل های گوناگون را بر آن تحمیل کند، این در حالی است که در صورت برنامه ریزی صحیح، این اختلالات می تواند زمینه ساز رسیدن به محیط متوازن و مستحکمی برای زیست جمعی باشد.
رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران گفت: ساختار امنیت متوازن شهری در بعد عینی و نیز ذهنی، مبتنی بر ساختار هنجاری بوده و زمینه ای است برای ایجاد محیطی که به رشد، آرامش، تعالی و پایداری فردی و اجتماعی یاری رسانده و با توجه به اصالت ساختار سنن و فرهنگ اجتماعی، نظم را برای ایجاد بستر متوازن برای زندگی جمعی به ارمغان می آورد.
نگاهداری با اشاره به اینکه اساس ارتباط بر مبنای اعتماد و رضایتمندی، امید و حمایت متقابل شکل می گیرد، گفت: در این صورت توسعه زیرساخت های فکری و تغییرات، عاملی برای فروپاشی زیرساخت های آرامش بخش و امنیت آفرین نخواهد بود.
وی افزود: ناهمگونی فرهنگی و هویتی در کلان شهرها، تزریق عناصر خاص و سازمان یافته، وجود جریان های زیرزمینی و فشارهای اجتماعی و اقتصادی که بر اقشار مختلف جامعه وارد می شود سبب شد تا گروه های معاند در قالب جنبش های تعارض آمیز و یا ایجاد رویکردهای سیاسی و امنیتی با ایجاد تغییرات ساختاری و تمایلات واگرایانه در سطح شهرهای بزرگ برای برهم زدن نظم اجتماعی چه در کوتاه مدت و چه در بلندمدت، تهدید بزرگی برای امنیت شهری محسوب شوند.
تهران در طی ۴ دهه گذشته محیط های خاص و ناهنجاری ها و ناهمگونی های مختلف را تجربه کرده است
نگاهداری با اشاره به تاریخ تهران خاطرنشان کرد: کلان شهر تهران در طی ۴ دهه گذشته محیط های خاص و ناهنجاری ها و ناهمگونی های مختلف را تجربه کرده است و به شهری با پیچیدگی های مدیریتی بسیار تبدیل شده است و اگر نحوه مدیریت هوشمندانه و هدفمند یک دهه اخیر اتفاق نمی افتاد این شهر به لحاظ ساختار متوازن و زندگی شهری، بسیار متفاوت تر از امروز بود. این در حالی است که باز هم در زمینه امنیت شهری و برنامه هایی که برای توسعه و ترویج آن در جامعه نیاز است دچار نواقصی هستیم که نیاز به بررسی جدی دارد.
رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران همچنین تاکید کرد: عدم مدیریت بهنگام و برآورد مخاطرات صحیح از زمینه ها و بسترهای مخاطره آفرین، شهرهای مدرن را به مجموعه متفاوتی از عوامل و روابط، جمعیت ها، طبقات و ساختارهای متمایزی بدل خواهدکرد که نه تنها حس پویایی آرامش و ایمن در آن نیست بلکه تضادهای اجتماعی ناخود آگاه از بستر روابط آن می جوشد. در شرایطی که کلان شهر تهران به عنوان کانون اصلی استقرار قدرت جمهوری اسلامی ایران باید الگوی ارتباطات سازمان یافته، پایدار و پویا و امنیتی سازنده بدل شود که ضمن تعمیق بنیان های مناسب، آثار کارکردی خود را تسری ببخشد.
نگاهداری اظهار داشت: ساختار فیزیکی و کالبدی شهر باید به گونه ای سامان یابد که بستر مناسبی برای ایجاد سازه های اجتماعی فراهم آورده تا اعضای جامعه در مبادلات روزمره در سایه پیوندهای اجتماعی و فرهنگی آرامش و احساس امنیت را به طور مداوم به یکدیگر منتقل سازند.
وی تشریح کرد: تنها ساخت های فیزیکی و کالبدی تامین بنیادهای رفاهی نیست که به ایجاد بسترهای امنیت و آرامش منتهی شود، بلکه بخش زیادی از ایجاد بنیان های امنیتی به تضمین های ناشی از کنش های تعاملی و نظارت های نامحسوس، کنترل های هوشمند و ایجاد نظام مشارکتی مدیریتی مرتبط بوده و منجر به تحکیم کنترل و مدیریت درون زای اجتماعی می شود.
رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران گفت: یکی از کارکردهای اساسی شهر ایجاد حس امنیت، تحکیم آرامش و ایجاد بستری برای تعمیق ذهنیت های امنیت آفرین و جایگزین شدن کنش های ارتباطی به جای تمایل به توسعه و مداخلات مستقیم و ساز و کارهای امنیتی و یا تحکیم نظارت های پلیسی است.
نگاهداری به ضرورت های امنیتی در الگوی شهری کلانشهرها اشاره کرد و اذعان داشت: امنیت در روابط و مناسبات شهری به عنوان بنیانی برای زیست فردی و جمعی امروزه چنان اهمیت یافته است که تامین امنیت پایدار در نقش ضرورت اجتناب ناپذیر راهبردی تعریف می شود.
این مسئول ادامه داد: امنیت در نگاه واقع گرایی بر ایجاد نظامات کنترلی، فضایی و انتظامی استوار است در حالی که این نگاه امروزه با توجه به پیچیدگی روابط، مداخله عوامل نرم و نقش مولفه های انسانی و ساختار های ذهنی و پنداشت های روانی به ویژه ساخت روابط احتماعی و رویکرد چنان کارآمد نیست و می بایست الگوی جدیدی جایگزین شود. که در نگاه جدید، امنیت یک سازه اجتماعی است که بر کنش های تعاملی و کنترل های درون زا و تحکیم سرمایه های اجتماعی نظارت دارد.
برای رسیدن به امنیت شهری باید همه عوامل و زیرمجموعه های زندگی شهری را مد نظر قرار داد
رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران در بخش دیگری از سخنان خود به شاخص های محیطی و رفتاری (ذهنی) امنیت اشاره کرد و گفت: محیط و سیستم پیچیده امروزه در جامعه، جاده ها و راه ها و همه فعالیت های بازار زندگی شهری را تعریف می کنند لذا برای رسیدن به امنیت شهری باید همه عوامل و زیرمجموعه های زندگی شهری را مد نظر قرار داد.
نگاهداری با اشاره به گستردگی عوامل موجود در موضوع امنیت شهری افزود: تشکیل کارگروه راهبردی امنیت شهری در مرکز مطالعات شهری تهران، مساله شناسی دقیق و شناخت زمینه های ساختار امنیت شهری در تهران و همچنین تعیین سرفصل ها و موضوعات پژوهشی و تحقیقاتی در این حوزه، اختصاص ردیف های تخصصی بودجه و ایجاد زیرساخت های مناسب در سطح مناطق شهری برای بررسی مساله و فرآیندی است که در صورت رعایت آن می توان شاخص های امنیت شهری در تهران و کلان شهرهای دیگر را افزایش داد.
وی با اشاره به لزوم اجرایی شدن این روند تاکید کرد: ایجاد چنین فرآیندی مستلزم باور درونی، عزم و آمادگی لازم ساختاری و گفتمانی در سطح مجموعه راهبردی شهرداری است که می تواند منشا پویایی و حسنات بسیاری برای مدیریت روند های شهری و پیشگیری از شرایط امنیتی و تعمیق حس آرامش و امنیت در شهر تهران باشد.
رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران با بررسی تعداد دیگری از عوامل موثر بر بحث امنیت در تهران گفت: امنیت متغیر بنیادینی است که در کلان شهر تهران هر روز با پیچیدگی و ضرورت های راهبردی بیشتری مواجه است و آمادگی شناختی و ادارکی، تفهم از نقائص کارکردی و ایجاد زیرساخت های نرم و اجتماعی و بهره گیری از الگوهای مدرن در مدیریت راهبردی امنیت در کلان شهر تهران، از ضرورت های آینده استراتژیک در تهران است.
نگاهداری خواستار دقت مسئولین و بررسی جدی این موضوع در روند مطالعات آینده شهر تهران شد و اذعان کرد: مدیران با استفاده از ظرفیت های موجود در این امر تلاش کنند چرا که مدیریت کلان شهر تهران با دقت نظری عمیق و با وقوف به چهارچوب ها، چالش ها و تهدید ها می تواند عاملی برای تحکیم باور ها و دفاع از ساختارهای ایرانی و اسلامی باشد و نظم و پویایی را در جامعه ایجاد خواهد کرد.
منبع: مهر
