توافق
اخیر ریاض و قاهره بر سر انتقال مالکیت دو جزیره مصری به عربستان سعودی،
با اعتراضات گستردهای در مصر روبه رو شده است. این اعتراضات که در ابتدا،
به موضع گیری برخی شخصیتهای مدنی و روزنامه نگاران مصری محدود بود، اکنون
به میان تودههای مردم گسترش پیدا کرده و خیابانهای مصر را عرصه تظاهرات
علیه این اقدام کرده است..
به
گزارش «تابناک» به نقل از «آسوشیتدپرس»، نیروهای امنیتی مصر، طی روز گذشته
مشغول مقابله با تظاهرکنندگانی بودهاند که به تصمیم عبدالفتاح السیسی،
رئیس جمهور این کشور در واگذاری دو جزیره مصری به عربستان سعودی، معترض
هستند. این تظاهرات که با شعارهایی مبنی بر درخواست کناره گیری السیسی
همراه بود، نخستین موج گسترده اعتراضی از زمان روی کار آمدن وی در سال ۲۰۱۴
به شمار میرود.
پلیس ضد شورش، روز گذشته ابتدا در منطقه «جیزه»
به مقابله با معترضانی پرداخت که پس از اقامه نماز جمعه، شروع به حرکت به
سمت میدان «تحریر» (محل آغاز اعتراضات منجر به برکناری مبارک در سال ۲۰۱۱)
کرده بودند. بسیاری از این افراد، پلاکاردهایی به همراه داشتند که روی آن
نوشته شده بود، «سرزمین ما، افتخار ماست» و واگذاری جزایر را محکوم کرده
بودند. دیگران هم شعارهایی همچون «مردم خواستار براندازی نظام هستند» و
«مرگ بر حکومت نظامی» را سر دادند.
به گفته مقامات امنیتی مصر، در
جریان اعتراضات روز گذشته، بیش از ۸۰ تن در قاهره، جیزه و بندر اسکندریه
بازداشت شدهاند. بر اساس قانونی که در سال ۲۰۱۳ تصویب شده، هرگونه تجمع
بدون مجوز در مصر، غیرقانونی است و نیروهای امنیتی همواره با این گونه
موارد برخورد کردهاند.
گزارشها حاکی از آن است که معترضان، روز
۲۵ آوریل را روز برگزاری دور جدید اعتراضات انتخاب کردهاند. ۲۵ آوریل
سالگرد روزی است که مصر پس از سالها اشغال شبه جزیره سینا به دست رژیم
اسرائیل، توانست این منطقه را بازپس بگیرد.
خبرگزاری رسمی مصر به
نقل از یک مقام که نامش فاش نشده، مدعی شده معترضان، وابسته به حزب اخوان
المسلمین و از جمله طرفداران محمد مرسی، رئیس جمهور پیشین این کشور هستند
که «شعارهای ضد رژیم» سر میدادهاند. در این گزارش همچنین ادعا شده، در پی
پرتاب سنگ و آجر از سوی تظاهرکنندگان، پلیس به سوی آنها گاز اشک آور شلیک
کرده است.
به جز موارد فوق، دو هزار تظاهرکننده نیز در محلههای
پایین شهر قاهره گرد آمده بودند که در آنجا نیز با سرکوب پلیس مواجه شدند.
آنها فریاد میزدند: «آنها (دولت) زمینهای ما را به سعودیها فروختند» و
«جزایر، متعلق به مصر هستند».
از جهاتی، اعتراضات محلههای پایین
شهر قاهره، یادآور جوی است که در جریان اعتراضات هجده روزه سال ۲۰۱۱ در
میدان تحریر حاکم بود. برخی تظاهرکنندگان، پرچم مصر را به دور خود پیچیده
بودند و همچنین روی آسفالت خیابان، عبارت «ارحل»! (برو) نوشته شده بود.
برخی گروهها نیز اقدام به خواندن سرودهای میهن پرستانه کردند.
گزارشها
حاکی از آن است که بر خلاف ادعای خبرگزاری رسمی مصر، اغلب افرادی که در
اعتراضات شرکت داشتند، دست کم از جنبه ظاهری، نشانهای از تعلق به اخوان
المسلمین یا دیگر گروههای اسلام گرا نداشتند و از فرقههای مختلف در
تظاهرات حاضر بودهاند.
یکی از تظاهرکنندگان میگوید: «اگر ما
اکنون این سرزمینها را واگذار کنیم، سیسی در آینده برای ماندن در قدرت
امتیازات بیشتری هم واگذار خواهد کرد». این نکته، یعنی واگذاری جزایر از
سوی سیسی به منظور جلب حمایت مالی و سیاسی آل سعود، یکی از محورهای اصلی
است که تظاهرکنندگان روی آن اتفاق نظر دارند.
یکی از مسائلی که به
شدت موجب خشم معترضان شده، ماهیت سری و محرمانه توافق مصر و عربستان و
همچنین زمان حصول این توافق است. این توافق در جریان سفر اخیر پادشاه سعودی
به قاهره و همزمان با اعلام اعطای کمک چند میلیارد دلاری عربستان به مصر
اعلام شد. منتقدان و همچین برخی از حامیان سابق سیسی، میگویند این توافق،
ناشی از اضطرار و تحقیر آمیز و نوعی فروش سرزمین بوده است.
در
مقابل انتقادات و اعتراضات، سیسی ضمن دفاع از تصمیم خود، اظهار داشته: «ما
حقوق خود را واگذار نکردیم، بلکه حقوق دیگران را به آنها بازگرداندیم...
مصر ذرهای از خاک خود را رها نکرده است». دولت مصر اصرار دارد که دو
جزیره «تیران» و «صنافیر» که در جنوب شبه جزیره سینا و در دهانه خلیج عقبه
قرار دارند، متعلق به عربستان سعودی بودهاند و در سال ۱۹۵۰، عربستان از
مصر خواسته از این جزایر در مقابل رژیم اسرائیل محافظت کند. رژیم اسرائیل
در جریان جنگ ۱۹۶۷ این جزایر را تصرف کرد، ولی در پی موافقتامه صلح سال
۱۹۷۹، آنها را به مصر بازگرداند.
در واکنش به این ادعا، مصری در
شبکههای اجتماعی فعال شده و تصاویری را منتشر کردهاند که تعلق دو جزیره
مذکور را به مصر اثبات میکند. به هر حال، اعتراضات رو به گسترش در این
زمینه، دولت سیسی در مصر را با یکی از جدیترین چالشهای خود از زمان روی
کار آمدن تاکنون مواجه کرده و چشم انداز ثبات این دولت را دچار تزلزل کرده
است.