رئیس دادگستری شهرستان چالوس تلخ‌ترین خاطره از دوران قضاوت خود از سر باز زدن از پذیرش مسؤولیت فرزند هنگام جدایی زن و شوهر و شیرین‌ترین خاطره‌اش را نیز بخشش پای چوبه دار عنوان کرد.
به گزارش تابناک مازندران، قضاوت و حکمیت منصبی شریف و کار پیغمبران و اولیا خدا است و تعاریفی که از قاضی و قضاوت در قوانین ما وجود دارد برگرفته از قرآن و احادیث است.
قاضی کسی است که از قوانین در دادگاه‌های مختلف استفاده کرده و بر روند قانونی دادگاه نظارت داشته و فردی است که اختلافات بین دو طرف دعوی را برطرف کرده و در صورت نیاز بر اساس قوانین و مقررات نسبت به‌صدور حکم و دستور اجرا اقدام می‌کند.
*قضاوت ساده و آسان نیست
مسأله قضاوت با توجه به حساسیتی که در مورد احقاق حقوق افراد و یا ادا نکردن صحیح حق دیگران وجود دارد ساده و آسان نیست چرا که یک قاضی همیشه باید حواس خود را به‌مسائلی مانند اینکه نکند مسأله را اشتباه متوجه شود و یا حقی از کسی به‌صورت حتی غیر عمدی ضایع شود معطوف کند.
*نواخته شدن چکش بر مبنای عدالت
یک قاضی با ضربه چکشی که بر میز می‌نوازد بر مبنای حکمی که صادر می‌کند اگر به نفع افراد باشد فردی معتقد و با جذبه است ولی اگر برخلاف خواسته یکی از دو طرف دعوی حکمی صادر شود در بیشتر مواقع به بی‌رحمی و بی‌عدالتی نیز متهم می‌شود و اینجا است که می‌توان گفت قضاوت همانند راه رفتن روی لبه تیغ است که اگر ذره‌ای از مسیر اصلی خارج شود فرد عادل نخستین کسی است که زخمی می‌شود.
به‌مناسبت روز هفتم تیر سالروز شهادت مظلومانه آیت‌الله دکتر بهشتی و 72 تن از یاران امام خمینی(ره) و روز قوه قضائیه به‌سراغ یکی از قضات شهرستان چالوس رفتیم که حدود 18 سال به کار قضاوت و دعوی در بین مردم مشغول است.
*اهمیت کار قضاوت در احقاق حقوق افراد
مهران ولی‌پور گرزین متولد 1350 و با مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی با تشریح اصل قضاوت آن را امری خطیر و حساس خواند و در این‌باره به خبرنگار فارس در شهرستان چالوس گفت: قضاوت به جهت اهمیت کار قضا و اینکه وظیفه یک قاضی احقاق حق و برقراری نظم و امنیت دارای اهمیت است.
وی با بیان نقش حساس و خطیر یک قاضی در جامعه خاطر‌نشان کرد: با توجه به اینکه قاضی با جان، مال، نوامیس، حقوق مادی و معنوی مردم سر و کار دارد بنابراین باید با صدور احکام خود حق افراد را ادا کرده و امنیت را در جامعه بر قرار کند.
*تفاوت حوزه کاری قاضی با افراد حقیقی
رئیس دادگستری شهرستان چالوس تصریح کرد: فردی که در منصب قضاوت قرار دارد علاوه بر حفاظت از جان، مال و نوامیس مردم کسانی‌که به‌حقوق مردم تعرض می‌کنند را به‌مجازات می‌رساند و یا این قاضی ممکن است جان یک متجاوز و مجرم را بگیرد و حکم به سلب حیات، اعدام، حبس طولانی‌مدت، قطع ید و ... می‌دهد و در حقیقت حوزه کاری او به‌شکلی است که از عهده دیگر افراد حقیقی خارج است.
وی با بیان اینکه به‌دلیل اهمیت و وظیفه خطیر قاضی است که در اسلام، قانون و دیگر مذاهب نیز دارای ارج و منزلت خاصی شده است، افزود: به‌همان اندازه که قضاوت شغل با اهمیت و حساسی بوده و جایگاه و منزلت خاصی دارد مشکلات، درگیری‌ها و گرفتاری‌های یک قاضی نیز بیشتر است.
*مشکلات مربوط به قضات در جامعه
ولی‌پور یادآور شد: با توجه به اینکه قاضی همواره با مجرمان، متجاوزان و افرادی که حقوق مردم را ضایع می‌کنند سر و کار دارد و مجازات می‌کند، بنابراین زندگی در این دنیا کمی برای او سخت است و از نظر اجتماعی با مشکلاتی روبه‌رو است.
*محدودیت در رفت و آمد با دیگران
وی با بیان اینکه یک قاضی به‌دلیل برقرای عدل و داد در رفت و آمد با دیگران دارای محدودیت‌هایی است، افزود: با توجه به حساسیت‌های این شغل یک فردی که در مقام قضاوت قرار دارد ترجیح می‌دهد که با دیگران رفاقت آن‌چنانی برقرار نکرده تا متهم به رفیق‌بازی و یا پارتی‌بازی در زمان اقامه دعوی و صدور حکم نشود.
*قاضی در موضع تهمت افراد جامعه
این قاضی با بیان اینکه قضات به‌دلیل سر و کار داشتن با حقوق مردم در موضع تهمت قرار دارند، خاطر‌نشان کرد: هر فردی که در مقام قضاوت قرار دارد باید خود را از مواضع تهمت که یک نمونه از آن رفیق‌بازی است دو نگاه دارد و به این مسأله واقف شود که به دلیل اهمیت ویژه به شغل قضاوت در شرع و قانون حرکات این افراد نیز باید ویژه بوده و از دیگران متمایز شود.
*پرهیز از اعمال خلاف شأن قضا
وی با تأکید بر اینکه هر فرد قاضی باید از اعمال خلاف شأن قضا پرهیز کند، تصریح کرد: ممکن است اشخاصی که به تصور خود حقی از ناحیه قاضی از آنها ضایع شد وقتی حکمی علیه آنها صادر می‌شود قاضی را دلیل این محکومیت و شکست خود دانسته و در صدد برخوردهای نادرست با قاضی بر می‌آید.
ولی‌پور در مورد سؤال خبرنگار فارس در مورد جذابیت‌هایی که در شغل قضاوت وجود دارد، خاطر‌نشان کرد: اینکه حق مظلومی از یک فرد ظالم ستانده شود بزرگ‌ترین جذابیت برای یک قاضی است.
*ایجاد صلح بین زوجین جذابیت شغل قضاوت
وی تصریح کرد: تلاش و موفقیت برای ایجاد صلح در بین زوج‌های که فرزندان آنها نگران و نالان هستند، دستگیری افراد متجاوز و صدور حکم مجازات برای آنها و اینکه با قلم و تصمیم خود و برخورد قضائی درست و صدور رأی بتواند جامعه را از وجود متجاوز پاک کند در واقع از مهم‌ترین جذابیت‌هایی است که برای یک قاضی حاصل می شود.
*وجود جذابیت‌ها عامل آسان شدن کار قضا
رئیس دادگستری چالوس با اشاره به اینکه در بررسی هر پرونده احقاق حقوق صورت گرفته و در حقیقت فقدان این جذابیت‌ها کار قضا را نیز سخت‌تر می‌کرد، گفت: انرژی مثبتی که مردم به‌واسطه احقاق حق در ما ایجاد می‌کنند سبب می‌شود تا ما نیز با شادمانی یک مظلوم شاد شده و انرژی بگیریم.
*برخورداری از سلامت روحی و روانی
این مسؤول با بیان اینکه یک قاضی باید جامع تمام رفتارهای نیک باشد، خاطر‌نشان کرد: هر فردی که در مقام قضاوت قرار دارد باید به اخلاق نیکو و پسندیده آراسته بوده و از نظر روحی و روانی و جسمی در سلامت کامل قرار بگیرد.
ولی‌پور متهعد بودن به شعائر دینی و مذهبی را از دیگر صفات بارز برای هر فرد قاضی عنوان کرد و افزود: قاضی باید بر نفسانیات خود مسلط بوده و از هر عامل و رفتاری که سبب می‌شود تا قاضی از قضا و عدل تجاوز نماید پرهیز کند.
*قدردانی از صدور احکام قضات
وی در مورد تأثیر کار قضاوت هنگام قضاوت بر روی دیگران نیز به خبرنگار فارس گفت: صدور حکم و اجرای احکام در بسیاری از مواقع سبب می‌شود تا افراد با ابراز رضایت از حکم قاضی قدردان این تلاش‌ها بوده و در برخی مواقع تأثیر گذاری یک قاضی بر روی یک فرد متهم به شکلی است که در زمان اجرای احکام انسان‌ها به اشتباه و خطای خود پی برده و با انجام اعمال نیک ابراز پشیمانی کنند چرا که اگر این افراد متوجه شوند که رأی بدون هیچ کینه و نفرتی صادر شده در نتیجه آن‌را می‌پذیرند.
*طعمه قرار دادن فرزند تلخ‌ترین خاطره
رئیس دادگستری چالوس در پایان با اشاره به خاطرات خوب و یا بدی که در دوران خدمت برای وی حاصل شد، گفت: خاطرات بد برای بنده بیشتر در مواقعی است که زوج‌های درخواست طلاق و جدایی فرزندان کوچک خود را طعمه قرار داده و از پذیرش و مسؤولیت نگهداری فرزند خود سر باز می‌زنند که این‌کار در روحیه فرزندان اثرات منفی بسیاری داشته و در آینده مشکل‌ساز می‌شود و خاطره شیرین دوران فعالیت من نیز زمانی بود که در پای دار اعدام خانواده مقتول اعلام رضایت کرده و به شادی و ادامه زندگی یک‌فرد منتهی شد.
*برقراری عدالت و در برداشتن هزینه برای قاضی
به گزارش فارس، با توجه به اینکه قضاوت برای برقراری عدالت صورت می‌گیرد و از آنجایی که برقراری عدالت هزینه‌هایی را نیز در بر دارد بنابراین به قاطعیت می‌توان گفت که قضاوت کار بسیار سختی است.
برقراری عدالت رکن اصلی هر نظامی بوده و حفظ این رکن نیاز به‌دقت بالایی دارد که با توجه به اینکه شغل قضاوت برگرفته از اولیا و پیغمبران خدا است بنابراین هر قاضی و حکمی باید در دادن رأی خود اصل عدالت و خداپسندی را مورد توجه قرار دهد.
یک قاضی باید ضمن در نظر داشتن رضایت و خشنودی خداوند هنگام صدور حکم خود را جای کسی قرار دهد که قرار است درباره او حکمی صادر کند و با رعایت اصل عدالت به‌جای پای‌مال کردن حقوق افراد درصدد احقاق حقوق مظلومان بر بیاید.
* آسوده غنودن در بستر با اجرای عدالت
و سخن آخر اینکه یک قاضی باید به این امر واقف باشد که هرگز از فضای عدالت و حق‌گویی خارج نشده و بداند که حکم خداوند به وسیله قاضیان و داوران پاک‌دامن زنده و پاینده است، بنابراین چه خوب است که با رعایت اصل مساوات و بی‌طرفی در زمان اجرای حکم و صدور رأی به شیوه‌ای رفتار کند که شب سر خویش را با آرامش خیال بر بالین گذاشته و هرگز حس پشیمانی و ندامت حتی از کوچک‌ترین تضییع حقوقی در او موج نزند.
-------------------------
گزارش: زهرا خطیبی
-------------------------