سیزده بدر در سیستان و بلوچستان

در حقیقت سیزده بدر حسن ختامی بر جشن ها و آیین های نوروزی بحساب می آید و مردم در این روز به بدرقه نوروز می روند و خوش یمنی را با ترک شهر و حضور در دامن طبیعت برای خود به ارمغان می آورند.
بر اساس منقولات در روز 13 فروردین غم و اندوه و خمودی حرام است زیرا در باورهای کهن از غم و اندوه، گرفتاری و پریشانی به عنوان هدیه اهریمن و از عشق، شور، نشاط، حیات، تعالی و تندرستی به عنوان تحفه و هدایای خداوندی در این روز یاد شده است.
گروهی از صاحبنظران و حتی بسیاری از کسانی که سیزده بدر را به عنوان یک آیین کهن ملی اجرا می کنند، با این باور که تمامی روزها در فرهنگ ایران باستان مقدس و قابل احترام است، نحسی سیزده و وجود چنین چیزی را در ایران باستان رد می کنند.
مردم سیستان و بلوچستان نیز در روز طبیعت، سیزده بدر را به نیکی پاس می دارند و از بامداد تا غروب آفتاب در کنار طبیعت می گذرانند و با نیایش به درگاه ایزد متعال سال خوش و خرمی را آرزو می کنند.
آیین های سیزده بدر در سیستان و بلوچستان مانند دیگر نمادهای سنتی و محلی پرشمار، زیبا و دوست داشتنی است، بازی های گروهی، ترانه ها و رقص های محلی (چوب بازی و رقص شمشیر)، گردآوری گیاهان صحرایی، خوراک پزی های عمومی، لطیفه گویی، آب پاشی و آب بازی بخشی از این آیین هاست که ریشه در باورهای قوم سیستانی و بلوچ دارد.
مردم سیستان و بلوچستان پس از برپایی آیین های دید و بازدید در تعطیلات نوروزی، سیزده بدر را روز انس با طبیعت می دانند و همراه اقوام و آشنایان در قالب چندین خانواده به مناطق دیدنی و سرسبز استان می روند.
به گفته برخی پژوهشگران، در سیزده بدر شادی کردن و خندیدن به معنی فروریختن اندیشه های پلید و تیره، روبوسی نماد آشتی، به آب سپردن سبزه سفره نوروز نشانه هدیه دادن به ایزد آب (آناهیتا) و گره زدن علف برای شاهد قرار دادن مادر طبیعت در پیوند میان زن و مرد، برپایی رقابتهای مختلف یادآور کشمکش ایزد باران و دیو خشکسالی است.
بسیاری از مردم معتقدند که روز سیزدهم نوروز، روز حضور در طبیعت است و کسی نباید در خانه بماند و اقشار مختلف جامعه از همان ساعت های اولیه صبح راهی دامان طبیعت می شوند.
یکی از آیین های ویژه مردمان سیستان و بلوچستان بویژه برای دختران دم بخت گره زدن سبزه به نیت های خاص است به طوری که هر فردی با نیت و آرزویی سبزه را گره می زند و در دامان طبیعت رها می کند.
مردم معتقدند گره زدن سبزه آن هم ‎ 13گره در یک سبزه یا گره زدن ‎ 13سبزه با هم باعث دور شدن درد و بلا از خانواده ها تا پایان سال می شود.
احترام گذاشتن به طبیعت از رسوم دیرینه مردم سیستان و بلوچستان بوده است به طوری که ازدحام جمعیت هیچ تاثیری بر طبیعت زیبای زمین های اطراف شهرها و روستاها نمی گذاشته است.
از این رو برماست که با حفظ پاکیزگی طبیعت نگذاریم برپایی آیین سیزده بدر ما را از ریشه ها و باروهای عمیق مان دور کند.
در گذشته پیشینیان ما آیین روز سیزده بدر را برای طلب باران فراوان در سال پیش رو، گرامیداشت و پاکیزگی طبیعت و مظاهر آن برپا می داشتند و اکنون ضروریست اجازه ندهیم رسوم دیرین و ملی ما رنگ و بوی دیگری به خود بگیرد و اجرای این سنت ها منجر به تخریب طبیعت و سرسبزی محل زیستمان شود.