حامد امرایی، کارگردان فیلم سینمایی «یاسین» در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) درباره چگونگی تولید این فیلم قرآنی چنین توضیح داد: چند سال پیش طرحی داشتم به نام «پرواز زنبورها»، این طرح را به ناصر هاشمزاده پیشنهاد دادم تا برای آن فیلمنامهای بنویسد. وی این کار را انجام داد. در همان زمان برای فیلمنامه نوشته شده پروانه ساخت دریافت کردم، اما متاسفانه این فیلمنامه ساخته نشد و در همان مرحله پیشتولید به بایگانی سپرده شد.
وی افزود: فیلمنامه «یاسین» توسط گروهی به سرپرستی محسن علیاکبری، تهیهکننده فیلم نوشته شد. این تیم نیز خط فکر اصلی را از تهیهکننده وام میگرفتند. در ضمن باید بگویم که ایده شکلگیری این کار نیز توسط تهیهکننده پیشنهاد شد؛ کاری که بر اساس یک داستان واقعی شکل فیلمنامه آن نوشته شد.
فیلمنامه «یاسین» ارتباطی به من ندارد
این کارگردان اضافه کرد: وقتی میگویم فیلمنامه «یاسین» هیچ ارتباطی با «پروزا زنبورها» ندارد، به این دلیل است که در سناریوی من فضای قصه به کلی متفاوت با «یاسین» است. در این کار فضای داستان شکلی اجتماعی دارد که برای مخاطب ملموستر است، البته محتوا و مضمون فیلم، قرآنی است، اما سعی کردیم که در بحث فرم و ساختار، شکل اجتماعی بودن فیلم را بیشتر مطرح کنیم.
این فیلمساز گفت: بحث ریا و تظاهر به دینداری از جمله مهمترین مفاهیمی بود که در این کار به آن توجه شده بود. آسیبی که به وضوح جامعه ما را آزرده خاطر کرده است، زیرا برخی با تکیه بر باورهای مذهبی میخواهند برای خود منبع درآمدی کسب کنند. این نکته را باید اعلام کنم که ما به هیچ وجه قصد نداشتیم فیلم را سیاسی کنیم، اما برخی مضمون فیلم را به خود گرفتند و به نوعی در مقابل آن عکسالعمل نشان دادند.
برخی بازیگران فیلم، انتخاب اول نبودند
وی در پاسخ به این که انتخاب بازیگران به چه نحو بوده است، گفت: از ابتدای نگارش فیلمنامه «پرواز زنبورها» من حمید فرخنژاد را به عنوان بازیگر در ذهن داشتم و خوشبختانه در زمان ساخت «یاسین» هم وقتی کار را به وی پیشنهاد دادیم، فرخنژاد آن را پذیرفت، اما درباره نقش پریوش نظریه باید بگویم در ابتدا با هنگامه قاضیانی قرارداد بستیم. وی نیز آن را قبول کرد، حتی روز اول فیلمبرداری نیز از وی صحنههایی گرفته شد، اما به دلیل بیماری، وی از ادامه کار با ما عذرخواهی کرد.
امرایی ادامه داد: برای نقشی که آزاده شمس آن را ایفا کرد در ابتدا با آنا نعمتی قرارداد امضا کردیم که این خواسته انجام نشد. درباره برخی نقشهای دیگر هم باید بگویم سعیمان این بود که انتخاب خوبی انجام شود. برای مثال نقشی که رضا توکلی آن را بازی کرد زمانی بیشتری را در فیلمنامه به خود اختصاص داده بود، اما در هنگام ساخت این نقش به شدت کوتاه شد.
وی با بیان اینکه توقف در زمان فیلمبرداری بیشترین آسیب را به این فیلم زد، تصریح کرد: متاسفانه به دلیل مشکلات مالی فیلمبرداری این کار یک ماه تعطیل شد. این مسئله به شدت به کار آسیب وارد کرد، حتی برخی از بازیگران با کارهای دیگر قرارداد امضا کرده بودند که دیگر نتوانستیم با آنها همکاری داشته باشیم که یک نمونه آن، نقش آنا نعمتی در فیلم بود که به آزاده شمس سپرده شد. این اتفاق نیز به عقیده من نشئت گرفته از عدم حمایت مسئولان از فیلمهایی است که یا کارگردانش فیلم اولی است یا اینکه مضمون آن به نوعی موضوعات دینی و قرآنی را در بر میگیرد.
شمال کشور بهترین لوکیشن برای فیلم بود
امرایی در پاسخ به این سؤال که چرا مناطق شمال کشور را به عنوان لوکیشن فیلم انتخاب کردید، این گونه توضیح داد: فیلمنامه ایجاب میکرد که داستان در خارج از فضای شهری روایت شود، به ویژه اینکه پدربزرگ فیلم در روستایی زندگی میکرد، البته ما شهرهای مختلفی را بازدید کردیم تا این کار به نوعی فضایی جدید داشته باشد، چون بسیاری از فیلمهای ایرانی در شمال فیلمبرداری میشوند، اما باز هم این اتفاق رخ نداد و متوجه شدیم که جنس داستان کاملاً با فضای شمال همخوانی دارد، پس کارمان در آنجا جلوی دوربین رفت.
وی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: سلیقه شخصی من این بود که فیلم زبان و بیانی اعتراضی داشته باشد، اما متاسفانه به دلیل ممیزهایی که وجود دارد فیلم دستخوش خودسانسوری شد. این فشار ممیزی نیز در چند سال اخیر به شدت سینمای ما را آزرده کرده است. برای نمونه در کارهای مهران مدیری و کمال تبریزی شاهد هستیم که نقد به یک قشر خاص، سبب اعتراضات بسیاری گستردهای شده است.
کارگردان فیلم «یاسین» افزود: موضوعات دیگری در این فیلم وجود داشت که به روی کیفیت فیلم تاثیر گذاشت. ابتدا اینکه برخی سکانسهای فیلم مورد پسند من نیست، چون فیلمنامه را خود ننوشتم، اما به هر حال با تمام وسواسی که به خرج دادم باز هم آن گونه که میخواستم کار مد نظر خلق نشد. موضوع دیگر اینکه در برخی از سکانسها من به عنوان کارگردان حضور نداشتم و رهبر قنبری کار را جلوی دوربین برده است. همین مطلب هم به شدت به روی کیفیت کار تاثیر منفی گذاشت.
وی در پاسخ به سؤالی دیگر مبنی بر اینکه چرا در جای جای فیلم از تلاوت قرآن استفاده شده است، گفت: در فیلمنامه «پرواز زنبوها» ما تنها در یک سکانس تلاوت قرآن داشتیم، اما در سکانسهای دیگر چنین اتفاقی رخ نداد، اما فیلمنامهنویسان «یاسین» ترجیح دادند تعداد این سکانسها بیشتر باشد تا شاید به اصطلاح خودشان تاثیرگذاری کار را بیشتر کنند.
این فیلمساز در پایان تصریح کرد: از مسئولان سینمایی خواهش میکنم که شرایط فیلمسازی را برای کارگردانان فیلم اولی و کسانی که میخواهند در حوزه سینمای دینی فیلم بسازنند، راحتتر کنند؛ اتفاقی که این روزها به هیچ وجه روی نمیدهد و ما میبینیم هر روز شرایط کار سختتر از روز قبل میشود!