به گزارش تابناک – البرز: آغا محمد خان، پایهگذار سلسله قاجارکه جزو خونریزترین پادشاهان ایران و حتی جهان به شمار میآید، به دلیل مشکلات جسمانی که داشت، اجازه نمیداد از چهره او نقاشی شود.
تنها یک نقاشی از چهره این مرد بدنام تاریخ ایران وجود دارد که بر دیوار کاخ سلیمانیه کرج نقاشی شده است.
این نقاشی متعلق به عبدالله خان معمارباشی و نقاشباشی دربار فتحعلیشاه و ناصرالدین شاه است.
سایت ویکی پدیا درباره او نوشته است: عقدالله خان نقاشباشی در بین سالهای ۱۲۲۵- ۱۲۶۶هجری قمری فعالیت داشت.
او از نقاشان خاصهْ فتحعلیشاه بود و از او تک چهره میکشید.
عبدالله خان دیوارنگارهای عظیم از مراسم سلام نوروزی فتحعلیشاه در تالار بار عام کاخ گلستان اجرا کرده بود که اکنون از بین رفتهاست.
مهارت عبدالله خان در کشیدن مجالس بزم و رزم و شبیهسازی بود و بیشتر کاخهای سلطنتی قاجار را تزیین و آراسته است.
عبدالله خان افزون بر نقاشی و معماری، در دربار قاجار دارای مناصب عالی مدیریتی هم بود. از محمد شاه فرمانی در دست است که در آن عبدالله خان را به منصب باشیگری معماران و پیشهوران و سایر ارباب حرف و صنایع، بهسان دورهٔ فتحعلی شاه منصوب کرده و در این فرمان تأکید شده که جملهٔ نقاشان و معماران و مهندسان و میناکاران و نجاران و فخاران و شیشهبران و حدادان و باغبانان و مقنیان و شماعان تحت نظارت اویند و نباید از سخن و صواب دید او تجاوز کنند.
عبدالله خان در حدود سال ۱۲۲۸ هجری قمری در کاخ سلیمانیه کرج دیوارنگارهای از آغامحمد خان و فتحعلیشاه اجرا کرده است.
کاخ سلیمانیه در دوره قاجار ساخته و امروزه در محوطه دانشکده کشاورزی کرج واقع شده است. این اثر در تاریخ ۲ اسفند ۱۳۲۷ با شمارهٔ ثبت ۳۷۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاخ سلیمانیه در گذشته دارای باغ بزرگی و ساختمانهای جانبی زیبایی بود که امروزه از بین رفته است. اما بنای اصلی هنوز پابرجا است و به عنوان موزه استفاده میشود.
سالها درهای این کاخ به دلایلی بسته بود و همین امر منجر به تخریب بسیاری از زیباییهای کاخ سلیمانیه شد.
چندی پیش میراث فرهنگی استان البرز برای بازسازی کاخ سلیمانیه اقداماتی را در دستور کار قرار دارد.
یکی از مهمترین ویژگیهای کاخ موزه سلیمانیه، وجود نقاشیهای دیواری از عبدالله خان معمارباشی و نقاشباشی دوره فتحعلی شاه بوده و همانطور که گفته شد، تنها تصویر آغامحمدخان بر روی دیوار این کاخ نقش بسته و همان تصویری است که بر روی جلد کتاب معروف خواجه تاجدار نیز خودنمایی میکند.
بسیاری از هنردوستان و ایراندوستان برای حفظ این نقاشیهای گرانبها دغدغههای زیادی دارند.
در رابطه با برنامههای میراث فرهنگی برای حفظ، نگهداری و مرمت نقاشیها و دیوارنگاریهای کاخ سلیمانیه، مدیر کل این اداره در استان البرز میگوید: متاسفانه در سالهای قبل بخشهای مهمی از کاخ سلیمانیه از بین رفته ، اما نقاشیها به صورت معجزه آسایی حفظ شده است.
ابوالفضل عبیدی اظهار داشت: در این کاخ 2 دیوارنگاری ارزشمند وجود دارد که یکی متعلق به تصویر آغامحمد خان قاجار و دیگری فتحعلی شاه قاجار بوده و هر دو اثر، نقاشیهای عبدالله خان معروف است.
به گفته وی، در تصاویر فوق چهره برخی از افراد صاحب منصب دوره قاجار نیز در کنار آغامحمد خان و فتحعلی شاه دیده میشود.
مدیر کل اداره میراث فرهنگی استان البرز از یک اتفاق عجیب نیز پردهبرداری کرده و میگوید: حدود 3 دهه قبل و به دلایل نامعلومی، بخشی از نقاشی عبدالله خان که مربوط به چهره فتحعلی شاه است، با رنگ پوشیده و پنهان شده بود.
عبیدی تصریح کرد: با استفاده از تصاویر و عکسهایی که از نقاشی فوق در اختیار داشتیم، کار مرمت و پاک کردن رنگ از روی آن بخش از نقاشی که مربوط به چهره فتحعلی شاه بود، به وسیله افراد متخصص آغاز شد.
وی بیان داشت: خوشبختانه این پروژه مهم به پایان رسیده و هم اکنون نقاشی دیواری عبدالله خان که مربوط به چهره فتحعلی شاه قاجار است، به طور کامل مرمت و بازسازی شده است.
مدیر کل میراث فرهنگی استان البرز در پایان میگوید: اگر چه برای انجام این مرمتها، مدت زیادی درهای کاخ موزه سلیمانیه به روی مردم بسته بود و بازدید عمومی از کاخ سلیمانیه نداشتیم، اما اهمیت کار به اندازهای بود که نمیتوانستیم زمان را بیش از این از دست بدهیم.