سعید معزی
یکی از چهره های برجسته واقعه عاشورا مسلم بن عقیل بود که داماد امام علی (ع) و برادر زاده اش بود. آن بزرگوار در جنگ صفین یکی از فرماندهان اصلی بود که به همراه حسنین (ع) ، نمونه متعالی تربیت یافته مکتب علوی و الگوی تمام عیار برای شیعه بودن و ماندن به شمار می رود.
وی در برابر تند باد حوادث سیاسی روزگار خود همچو کوه ایستاد ، به مرام و مکتب مبارزه پشت نکرد. مصلحت را در پیروی از اهلبیت یافت تا به فیض عظما رسید. خبر شهادتش موجب گریه امام حسین (ع) شد.
مسلم در انجام ماموریت دو کار مهم اخلاقی که سرشار از ایمان بود از خود نشان داد. با این کار معرفت و معنویت که یاد گرفته بود نمایش داد و اینکه برای رسیدن به هدف نباید دست به هرکاری زد، یاد داد که کار برای خدا باید رنگ و بوی خدایی بدهد نه نخوت تکبر و پلیدی که فضای اخلاقی فرد و جامعه را آلوده سازد.
اغلب چهره های عاشورا آزاد مردانی بودند که تعلق خاطری به امور دنیوی نداشتند و آزادمرد بودند. مردان عاشورا ، مردان خود ساخته ای بودند که دنبال آزادی و آزادگی بودند. در پی سیر و سلوک بودند تا افتخار بندگی خدا را پیدا کنند و به حقیقت پیوند ابدی یابند.
در طی این مسیر افراد مختلف با دیدن چهره امام دریافتند که حضرت ایشان مظهر آزادی وآزادگی هستند و به محض ملاقات ، احساس میکردند که گمشده خود را یافتند لذا تا پای جان ایستادند.
در عصرما غوغای عوام اندیشی و ساده نگری موجب شده است پیام عاشورا در سایه احساسات و عواطف انسانی ناپیدا شود . توجه صرف به ظواهر در این همایش عزاداری ، باعث شده است که توجه چندانی به خردورزی و عقلانیت عاشورا نشود. یعنی عملا در ظاهر وصف مانده ودر تعمق معنا درمانده ایم که آسیب جدی به پیام عاشوراست .
صد البته عواطف انسانی در عزاداری عنصر اساسی است اما نباید فقط و به طور مطلق آن را در نظرگرفت. این امر باید ما را در عمل موید و مستدام بدارد و عزاداری ما با شعور همراه باشد.
هرچند عالمان دین حوزوی و دانشگاهی سعی در نشان دادن چهره عقلانیت امامان دارند اما استقبال زیاد نیست چرا که پی گرفتن خردورزی در تبیین پیام عاشورا به مانند دست گذاشتن بر روی احساسات برای برخی ها آب و نان ندارد.
واقعه عاشورا در تاریخ اسلام در فضا و زمان خاصی رخ داد و لزوما در همه شرایط قاعده مبارزه نیست. چرا که امامان بعدی تربیت و تعلیم را سرلوحه خویش قرار دادند تا شمشیر و جنگ را.
شریک یکی از ارادتمندان علوی بود در کوفه در منزل "هانی ابن عروه" میهمان بود از قضا دچار مریضی شد که همزمان با حاکمیت عبیدالله ابن زیاد حاکم ستمگر کوفه بود.
حاکم کوفه سراغ وی را گرفت گفتند شریک مریض است مراقبت می کند . قرار شد ابن زیاد برای دیدار شریک به منزل هانی برود . مسلم در منزل وی بود. شریک توصیه کرد حالا که فرد خبیثی با پای خود می آید مسلم او را ترور کند اما هانی مخالف بود و مسلم دودل.
بالاخره ابن زیاد آمد و رفت اما مسلم دست به ترور نزد. شریک گفت فرصت را از دست دادی ، مسلم گفت حدیثی از پیامبر شنیدم که «ایمان به خدا ترور و کشتن دیگران را در حالی که غافل هستند روا نمی نگرداند. ان الایمان قیدالفتک ولا یفتک مومن» .ایمان پایدار و فرد مومن برای رسیدن به هر ابزاری متوسل نمی شود.
و ایمان افراد هست که انسان را ملزم به رعایت اخلاق و شان انسانها می کند نه اینکه چون ایمان دارم دست به هر کار می زنم و این توجیه پسندیده نیست. اگر مسلم دست به این کار میزد تا روز قیامت شیعه دچار هزیمت اخلاقی می شد یعنی پایمال نمودن اخلاق انسانی که شان الهی دارد .
تامل کنیم. اگر آن ترور اتفاق می افتاد فاجعه بزرگی رخ می داد و خیلی ها اقدام مسلم را مبنای فتوای خود قرار می دادند و چه انسان ها که کشته نمی شدند و چه بسا شیعیان به جان هم نمی افتاند؟! و معنویت شیعه در سایه این اقدام از بین می رفت.
پس مسلم درست تربیت شد و بدرستی درس اش را پس داد دریافت و آگاهی وی براساس معرفت و معنویتی بودکه بر گرفته از مکتب علوی بود. امام حسین (ع) فرد با درایتی را به کوفه اعزام کرده بود اما دروغ گفتن کوفیان و سکه های زر و زور تزویر عرصه را بر مردان شرافتمند تاریخ تنگ کرد.
مسلم در آستانه شهادت چند خواسته داشت. که یکی از خواسته اش ادای دین بود که به عمر سعد که در مجلس زیاد حضور داشت. به او سفارش کرد که هفتصد درهم بدهکار شده ام ، تو از سوی من آن را ادا کن. انسان وقتی در ایمانش پایداری و استقامت ورزد آنی از حق الناس چشم پوشی نمی کند.
از رفتار رسول مکرم اسلام گرفته تا سلاله پاکش و انسان های دیندار که ترس از خدا وجودشان را فرا گرفته است، این درس را می گیریم که انسان مومن بخاطر دیناری خود را در آخرت گرفتار نمی کند .
چه می شود خودمان را در ترازوی مسلم بسنجیم او که معصوم نیست . ببینیم واقعا شیعه خاصه هستیم؟ و یا چه اندازه به اندیشه شیعه و پایداری در دین وایمان راسخ هستیم؟ اصلا لیاقت نوکری امام حسین را داریم؟ نوکر باید چه صفاتی داشته باشد؟ چند درصد صفات نوکر امام را در زندگی و افکار خود عمل می کنیم و اگر مدعی هستیم که عمل می کنیم چرا آسیب های اجتماعی روز بروز بیشتر می شود؟
و چرا دستگیری از فقرا کم شده است ؟ و هزاران مسایل که مستحضرید از خداوند توفیق درک پیام عاشورا خواهانیم.