تابناک رضوی: اول از همه باید به این پرسش ها پاسخ داد: شهرداری مشهد تا چه اندازه در برابر تکانه ها تاب آور است؟ شهرداری مشهد در مسیر اقتصاد مقاومتی است یا مقاومت اقتصادی؟
تفاوت اقتصاد مقاومتی و مقاومت اقتصادی در این است که مقاومت اقتصادی به معنای تدافع در برابر تهدیدهای دشمن است، بگونه ای که تأثیر عمیقی بر زیرساخت های اقتصادی سیستم مورد نظر ندارد. اما در اقتصاد مقاومتی ضمن درک عمیق از در کمین بودن دشمن، اقدامات و برنامه ریزی تهاجمی و تخریبی نیز صورت می گیرد و فعالیت ها متوقف نشده و تهدیدها تبدیل به فرصت شده و نقشه های دشمن نیز خنثی میگردد.
تکانه (شوک) عوامل تهدیدزای سیستم هستند که بنا به شرایط درونی سیستم (آسیب ها و یا نقاط قوت) می توانند اثرات مثبت و منفی داشته باشد. به عبارتی دیگر تکانه میتواند مخرب یا مولد باشد. به عنوان مثال تکنولوژی تخریب خلاقانه است، یعنی در عین حال که بهره وری را بالا میبرد میتواند برخی ساختارهای سنتی موجود را تخریب و نابود نماید. حال اگر سیستم شهرداری، آسیبپذیری درونی خود را کاهش داده و خود را در مقابل تکانه ها تاب آور نماید، بدین معناست که سیستم توانایی مقاومت و ایستادگی در مواجهه با تکانه را دارد و امکان برگشت به حالت اولیه و حالت ارتجاعی خواهد داشت.
تکانه ها می توانند برونزا (خارج از اختیار و کنترل سیستم) و یا درونزا (تحت کنترل سیستم) باشند. بعبارتی دیگر در وقوع و حدوث تکانه های برونزا سیستم تقریباً نقشی ندارد و عوامل برونزا تحت کنترل سیستم نیستند، اما در وقوع و حدوث تکانه های درونزا سیستم نقش دارد. برخی از تکانههای برونزا عبارت است از: تکانه طبیعی، تورم، نرخ ارز، تحریم های مالی و تجاری و ... برخی تکانه های درونزا نیز عبارت است از: تغییر و تحولات مدیریتی، حاشیه نشینی و توسعه حریم شهر مشهد، افزایش نرخ دستمزد، افزایش نیروی انسانی جدید، تکانه نقدینگی، فساد و...
برونزا و یا درونزا بودن تکانه ها امری نسبی است. بعنوان مثال تکانه ارزی نسبت به سیستم شهرداری برونزا، اما نسبت به سیستم بانک مرکزی درونزا و قابل کنترل است.
اگر شهرداری مشهد بتواند سیاست ها، برنامه ها و فعالیت های فعالانه ای طراح ریزی نماید بگونه ای که یک اقتصاد و یا سیستم اقتصادی اولاً در ساخت درونی خودش از قوام و استحکام برخوردار باشد، ثانیاً در مواجهه با عوامل تهدیدزای خارجی بتواند قوام و پایداری خود را حفظ نماید، اقتصاد مقاومتی در سیستم محقق شده است. اما مقاومت اقتصادی صورتی منفعل داشته و صرفاً بمعنای تدافع در برابر تهدیدهای دشمن می باشد. اگر تکانه ها در چارچوب اقتصاد مقاومتی احصاء، سنجش تأثیر، پیشبینی و آینده نگری نشود، ممکن است منجر به بحران اقتصادی و یا اجتماعی در شهر گردد.
مهندس سید جلیل بامشکی
