به گزارش تابناک خراسان شمالی، حبیب الله نامور؛ برای رسیدن به پیشرفت در هر جامعه‌ای باید مدل‌های مختلف در حوزه‌های مختلف موردبحث و آزمون قرار گیرند، ظرفیت‌هایی مختلف هر بخش باید جداگانه احصا و مورد تحلیل قرار گیرد.
در سلسله گزارشاتی به موضوع «چرا خراسان‌شمالی مستعد سرمایه‌گذاری است؟» به برخی از این ظرفیت‌های اشاره کرده‌ایم که لینک گزارشات در انتهای این مطلب آمده است؛ اما سعی شده در این گزارش نگاه متفاوتی به ماجرا داشته باشیم.
محور پیشرفت هر جامعه‌ای، قشر نخبه و دانشجویان آن است، به همین دلیل باید بتوان برای این قشر از جامعه باتوجه‌به ظرفیت و توان آن ریل‌گذاری کرد، این ریل نه به جبر بلکه با اختیار و توسط خود دانشجو باید گذاشته شود.
برای رسیدن به این مهم ابتدا باید فضای دانشگاه را به سمت‌وسویی برد تا همه دانشجویان با یک حرکت عمومی به سمت یادگیری هدایت شوند، همچنین باید دانشجو را با ظرفیت‌های مختلف اطرافش آشنا کرد تا حس و باور توانستن نیز در او طنین‌انداز شود.
اردوهای علمی که از پیش در دانشگاه‌های مختلف کم‌وبیش وجود داشت یکی از این مدل‌ها بود، اما بسیج دانشجویی خراسان شمالی در اقدامی با راه‌اندازی مدلی به نام «روایت پیشرفت» سعی دارد این حرکت عمومی را شکل و قالب جدیدی دهد.
در ادامه در یک گفت‌وگوی تفصیلی با پوریا سرداریان، مسئول بسیج دانشجویی خراسان‌شمالی و مجتبی بزرگمهر، مسئول پژوهش فناوری ناحیه بسیج دانشجویی خراسان شمالی در باب این موضوع بحث و تبادل نظر کرده‌ایم.
ماجرا از چه قرار است؟
سرداریان: صورت‌مسئله از اینجا شروع‌شده است که فضای دانشگاهی خراسان‌شمالی از مدار پیشرفت برای استان، کمی فاصله گرفته است، یعنی مراکز آموزشی عمدتاً تمرکزشان در فضای آموزش‌محوری بوده و گذراندن دروس معطوف شده است. عمده مدیران دانشگاهی نیز به سمت‌وسوی رفع مشکلات دانشگاه و رفاهی‌ات و امور صنفی معطوف شده است که البته اگر از حق نگذریم هم در این موارد مشکلات عدیده‌ای وجود دارد.
در این میان فضای دانشجویان خراسان‌شمالی فضای معلقی شده است، یعنی نه میدانی تعریف‌شده تا درگیر مسائل و موضوعات استان شوند و نه دیدگاهی دراین‌خصوص وجود دارد.
با تمرکز بر روی این موضوع و از میان این ماجرا موضوع و اتفاق «راهیان پیشرفت» شروع شد. یعنی مدلی طراحی و انجام‌شده تا این جریان عمومی ازلحاظ علمی صورت گیرد.
اگر بخواهیم تشریحی هم از فضای دانشجویی استان داشته باشیم، نزدیک به ۳۰ هزار دانشجو در استان حضور دارند که بخش عمده‌ای از آن‌ها یعنی نزدیک به ۲ سوم آن‌ها یا ۲۰ هزار نفر در سطح کارشناسی در حال تحصیل هستند. یعنی به معنای تحصیلات تکمیلی در دوره دانشجویی هم ازلحاظ کمی و هم ازلحاظ سن دانشجویی تعداد کمی است.
در این لایه کارشناسی طبق طرحی برنامه علمی که در بسیج دانشجویی به آن فکر شده و به یک مدلی رسیده شده، به دنبال ۲ محور هستیم. اول آنکه دانشجویان در فضای آشنایی و موقعیت‌های پیشرفت، عرصه‌های نقش‌آفرینی تخصصی و موضوعاتی که بتوان از دانش تخصصی آن‌ها استفاده شود قرار گیرند و انگیزشی برای آن‌ها ایجاد شود، دوم اینکه آرام‌آرام با نقش‌آفرینی تخصصی هم آشنا شوند.
راهیان پیشرفت بنا دارد گام اول این موضوع را فراهم کند؛ یعنی آشنایی با حوزه پیشرفت استان و ایجاد یک نوع خودباوری و امیدآفرینی که این حس به دانشجویان القا شود که در این اقلیم نیز اتفاقات خوبی در حال رخ‌دادن است و یا این حس در دانشجو ایجاد شود که من نیز می‌توانم در این عرصه تأثیرگذار باشم و حتماً نیاز نیز در یک میدان دیگر، در یک استان دیگر و یا در یک کشور دیگر حضور پیدا کنم.
موضوع اصلی این است که زمانی که آرام‌آرام با این فضا آشنا شوند خود این حس در دانشجو ایجاد خواهد شد.
این اردو‌ها چه تفاوتی با اردوهای علمی که پیشتر بود دارد؟
سرداریان: تمام تلاش‌های ما این است که اردوهای راهیان پیشرفت تفاوت‌هایی را با اردوهای علمی معمولی داشته باشد به همین دلیل ۳ ضلعی را برای این موضوع تعریف کرده‌ایم و اردویی عنوان راهیان پیشرفت به آن اطلاق می‌شود که ۳ ضلع، موقعیت یا سوژه پیشرفت، روایت پیشرفت و راوی پیشرفت را داشته باشد.
به‌عنوان‌مثال، گروه از دانشجویان به کارخانه آلفا آلومینای گرمه اعزام می‌شوند (موقعیت) باتوجه‌به وسعت و بزرگی این کارخانه، شخصی که در این موقعیت از پیشرفت‌ها و رند کاری روایتگری انجام می‌دهد، این ۳ ضلع را تشکیل می‌دهد.
ما به این نتیجه رسیدیم که اگر روایت پیشرفت و راوی پیشرفت در یک بستر خوب قرار گیرند می‌توانند اتفاقات خوبی را رقم بزنند.
حالا ما بنا داریم برای دانشجو‌های مقطع کارشناسی از موقعیت استانی شروع کنیم، اول به دلیل اینکه بیان کنیم در استان ما هم‌ظرفیت‌های فراوانی وجود دارد دوم اینکه سهل‌الوصول‌تر است.
پتروشیمی خراسان، فولاد اسفراین، آلومینا جاجرم، پارک علم و فناوری، مجتمع صنعتی اسفراین، آلفا آلومینیوم گرمه و بسیاری از شرکت‌های ریز و درشتی که در سطح استان وجود دارد و به‌سهولت قابل‌دسترسی است برای دانشجویان کارشناسی برنامه‌ریزی شده است تا از این مکان‌ها بازدید داشته باشند.
چند تجربه از سفر‌های کشوری نیز در بسیج دانشجویی انجام شده است به‌عنوان‌مثال دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی در سفری به پارک ملی فضا هوافضا و مؤسسه رویان را در تجربه خود دارند و بسته به توان و نیاز اردو می‌توان چنین برنامه‌ریزی‌هایی را نیز انجام داد.
چه رشته‌هایی تحصیلی می‌توانند در این اردو‌ها شرکت کنند؟
سرداریان: اقدام جالبی که می‌توان به آن اشاره کرد، حضور دانشجویان سایر رشته‌ها در صنایع مختلف است، به‌عنوان‌مثال دانشجویان رشته مدیریت و علوم‌انسانی نیز در این اردو‌ها شرکت داشتند که اگر منطبق با اردوهای علمی معمولی بود نیازی به حضور این رشته‌ها در این اردو‌ها وجود نداشت، اما اکنون دانشجویان این رشته نیز می‌توانند تجربه خاص خود را از آن به‌عنوان‌مثال نحوه مدیریت و راه و روش‌های موردنیاز در کار را کسب تجربه کنند.
سطح سوم نیز در این برنامه‌ها پیش‌بینی‌شده است که جدا از این اردوهای یک‌روزه و کشوری که وجود دارد امتداد این اردو‌ها در محیط‌های دانشگاهی است.
به‌عنوان‌مثال به‌جای اینکه سمینار‌ها و کنفرانس‌ها در یک مبحث عمومی شکل بگیرد این سمینار‌ها و کنفرانس‌ها در امتداد این اردو‌ها قرار گیرد و نیاز‌ها و ظرفیت‌های آن صنعت، نحوه اتصال دانشجویان به صنایع و ظرفیتی که دانشجویان برای خود باید ارزش‌افزوده ایجاد کنند گفته شود و در مجموع این رویداد یا سمینار متفاوت از سایر سمینار‌ها برگزار شود.
پس در مجموع اگر بخواهیم یک بیان خلاصه‌ای از اردوهای رایان پیشرفت داشته باشیم یک سه‌ضلعی از راوی، روایت و موقعیت برای فهم عملیات راهیان پیشرفت و سه‌گام از اردو‌ها اعم از اردوهای درون‌استانی، کشوری و برگزاری سمینار‌ها و رویداد‌هایی در امتداد اردو‌ها ایجاد شده تا دانشجویان خودشان را در این سفر‌ها محک بزنند.
برای ظرفیت‌های تئوری چه برنامه‌ای چیده شده است؟
سرداریان: برای مواردی که هنوز ظرفیت بهره‌وری کامل تبدیل نشده است و یا به‌اصطلاح تئوری است نیز می‌توان از نمونه‌های موفق که در اطراف ما نیز کم نیست الگوبرداری و استفاده کرد.
به‌عنوان‌مثال ما در استان‌های هم‌جوار نمونه‌های موفقی از استارتاپ‌ها و کار‌های به ثمر رسیده داریم و باتوجه‌به نیاز استان که مثلاً کشاورزی یکی از محور‌های پیشرفت استان قلمداد شده است این موضوع را بومی‌سازی کرد.
تجربه‌های موفقی نیز در این حضور وجود دارند به‌عنوان‌مثال شخصی که خودش در یکی از همین بازدید‌ها از یک شرکت دانش‌بنیان حوزه کشاورزی الگویی برداشت کرده بود که اکنون خودش دارای یک شرکت دانش‌بنیان موفق در حوزه کشاورزی است.
رسیدن به حس توانستن در این اردو‌ها و این بازدید‌ها بسیار مهم است و مهم است شخصی بداند که می‌تواند؛ مانند بقیه به یک نتیجه مطلوب دست پیدا کند.
پس از اردو دانشجو چگونه مدیریت می‌شود؟
بزرگمهر: بسیاری از برنامه‌هایی که در دانشگاه‌ها یا هر جایی که برگزار می‌شود بعد از آن اردو یا برنامه یا رویداد شخص به حال خودش رها می‌شود، اما در این اردو‌ها برنامه‌ریزی شده تا پس از برگزاری اردو فضای ایجاد شده پس از اردو را به‌عنوان یک فضای خاکستری در نظر گرفته، برنامه‌ریزی‌هایی را انجام داده و پیشنهاد‌هایی را به دانشجو ارائه کنیم.
این پیشنهاد‌ها باتوجه‌به علاقه‌مندی دانشجویان انجام و برنامه‌ریزی می‌شود تا دانشجویان از اردوی اول تا اردوهای بعدی در کارگروه‌های مختلفی دسته‌بندی شوند و بهره‌وری بالاتری را از اردو داشته باشند و هرچه از کلاس‌ها و یا کارگروه‌ها بگذرد، دوره تخصصی‌تر و دقیق‌تر خواهد شد.
در انتها پس از برگزاری چندین جلسه تخصصی تمام دانشجویانی که انتخاب شده‌اند مجدداً آماده می‌شوند تا در اردوی دوم شرکت کنند و همین موضوع ادامه‌دار خواهد شد.
در هر مرحله باتوجه‌به یادگیری‌های گذشته موضوعات مباحث تخصصی‌تر دنبال خواهد شد.
هدف از این اردو‌ها چیست؟
سرداریان: هدف اصلی در این ماجرا ایجاد یک حس «ما می‌توانیم» در دانشجویان و آشناسازی آن‌ها با مسائل استان است و همچنین تمرین انجام فعالیت‌های تخصصی است، یعنی عجله‌ای برای ورود این دانشجویان به بازار کار و یا فعالیت‌های تخصصی نیست.
البته ممکن است دراین‌بین شخصی با دیدن فضای پارک و فضای کار تخصصی روند ورود به یک کار جدی را سریع‌تر انجام دهد و ما نیز می‌توانیم این فرایند را برای او تسهیل کنیم؛ اما هدف این نیست.
بستری توسط دانشجویان بسیج دانشجویی کشور آماده شده و طرحی آماده شده به‌عنوان «راه مهندسی» که برای موضوعات و مباحث مهندسی تولید محتوا انجام شده است و به‌زودی برای ورودی‌های جدید و علاقه‌مندان موضوع تشریح شود.
در راه مهندسی تشریحی از یک‌رشته تخصصی، مصاحبه با افراد موفق، موضوعات و مباحث دانش‌بنیانی توسط اساتید تراز کشور انجام شده است و این محتوا برای بهتر دانستن دانشجویان در حوزه تخصصی مختلف ارائه می‌شود.
چه خلائی در استان حس می‌کنید که در این مسیر وجود دارد؟
سرداریان: خلائی به نام نمایشگاه پیشرفت در استان احساس می‌شود که یک شخص یا مسئول یا دانشجویی که وارد استان می‌شود نمی‌توان ظرفیت‌های پیشرفت استان را در یک نگاه نمایش داد.
موضوعات مختلفی در استان وجود دارد که قابلیت نمایش در نمایشگاه پیشرفت دارد به‌عنوان‌مثال می‌توان در این نمایشگاه اعلام کرد آیا می‌دانستید که خراسان شمالی به چند کشور محصول خاص صادر می‌کند؟ یا به‌عنوان‌مثال آیا می‌دانستید در فلان واحد تولیدی چه فرایندی برای تولید یک محصول طی می‌شود؟
ظرفیت مختلفی در استان وجود دارد که باید بر اساس آن ظرفیت‌ها برندسازی خاص خود انجام شود به‌عنوان‌مثال برندسازی حوزه سلامت، برندسازی حوزه گردشگری، برندسازی حوزه کشاورزی و ازاین‌دست قبیل موضوعات که آرام‌آرام هر یک از این موضوعات می‌توانند باعث ایجاد یک برند و شناخته‌شدن استان با نام محصول شوند.
جمع‌بندی‌تان را بیان کنید
سرداریان: اگر بخواهیم یک جمع‌بندی کلی انجام دهیم و صحبت‌ها را با یک اُفق به پایان برسانیم، ما برای فعالیت‌های علمی در دانشگاه‌ها با استفاده از ظرفیت دانشجویان بسیجی رسالتی را تعریف کرده‌ایم و اگر ما بخواهیم رسالتمان را در حوزه علمی تشریح کنیم، وظیفه ما چیست؟ پس وظیفه ما به میدان آوردن آحاد دانشجویان برای نقش‌آفرینی عالمانه، فناورانه و تخصصی با محوریت دانشجویان انقلابی مؤمن و متعهد که از این ظرفیت برای به میدان آوری دانشجویان برای رسیدن به هدف جامعه‌پردازی تمدن نوین اسلامی استفاده شود.
هدف بسیج دانشجویی ایجاد یک «حرکت عمومی» است و تمام تلاش این است تا به‌جای یک جریان تخصصی مانند پارک علم و فناوری، بسیج علمی‌پژوهشی امثال این‌ها قرار نگیریم.
اگر این حرکت عمومی شکل بگیرد از دل آن، استعداد‌ها و انگیزه‌ها رشد خواهد کرد.
منبع/فارس