پوکی استخوان بیماری خاموش قرن حاضرسازمان بهداشت جهانی استئوپروز(پوکی استخوان)ا همراه با سرطان،سکته قلبی و سکته ی مغزی به عنوان 4 دشمن اصلی بشر اعلام نموده و بر طبق آمار مرگ و میر سالیانه ناشی از آن بیشتر از سرطان هاست. در این مطلب در مورد پوکی استخوان و چگونگی شکل گرفتن اون و چگونگی پیشگیری از پوکی استخوان صحبت میکنیم.
روش های پیشگیری از پوکی استخوان
پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان بیماری نسبتا شایعی است. در این بیماری بافت استخوان لاغر و استخوان ضعیف و پر حفره میشود، به طوری که بسیار صدمه پذیر و شکننده می شود و تا حدی ممکن است در بعضی افراد ضربات کوچک به استخوان های ناحیه گردن، استخوان ران، مهره ستون فقرات پشتی و کمری و استخوان های مچ دست و… منجر به ایجاد شکستگی گردد.
پوکی استخوان چگونه شکل میگیرد؟
از ابتدای تولد تا سن 30 سالگی استخوان به طور تدریجی رشد نموده و به قطر دیواره استخوان ها اضافه می شود، به طوری که تا این سنین استخوان حداکثر رشد خود را انجام می دهد. سپس رشد استخوان متوقف شده و از سن 35 سالگی به بعد کم کم از کلفتی استخوان ها کم می شود و رفته رفته استخوان ها نازک و نازک تر می شوند و ضخامت آن ها به قدری کم می شود که در اثر کوچک ترین ضربه شکسته می شوند. پوکی استخوان همانند ظهور علائم پیری غیرقابل اجتناب است ولی میزان پیشرفت آن در افراد متفاوت است و بستگی به میزان توده استخوانی ساخته شده طی دوران بلوغ و اوایل بزرگسالی(تغریبا تا سن 30 سالگی)دارد. در واقع 90 درصد رشد استخوان ها در سنین 20-10 سالگی صورت میگیرد و این سنین از لحاظ رشد استخوانی بسیار مهم می باشند. بنابراین بهترین روش برای پیشگیری از پوکی استخوان و دیگر عوارض کمبود کلسیم، محکم کردن استخوان ها در دوران کودکی و نوجوانی، داشتن تغذیه مناسب و فعالیت بدنی و اصلاح عادات غلط در طول زندگی است.
پیشگیری اولیه از پوکی استخوان
پیشگیری از پوکی استخوان با شیوه زندگی سالم یعنی تغذیه صحیح (مصرف روزانه شیر و لبنیات و سبزی های تازه)، انجام فعالیت های مناسب ورزشی مانند: پیاده روی، دوری از استرس، اصلاح عادات غلط (مانند کاهش مصرف نمک، نوشابه های گاز دار، سیگار و…) و قرار گرفتن در مقابل نور مستقیم و ملایم آفتاب به میزان 15 الی 20 دقیقه در روز و… میسر می شود.
پیشگیری ثانویه پوکی استخوان
گاهی پیشگیری از وقوع برخی از بیماری ها چندان هم آسان نیست. قطعا در چنین مواردی نباید ابتلا به بیماری را به عنوان رسیدن به آخرین ایستگاه سلامت تعبیر کرد. وقتی کار از سطح اول پیشگیری گذشت، یعنی هنگامی که فردی به پوکی استخوان مبتلا شد، باید به پیشگیری ثانویه فکر کند. یعنی بیمار باید روش هایی را بیاموزد تا خطرات این بیماری را به حداقل برساند، مثلا آموزش شیوه های صحیح نشستن و بلند شدن در سالخوردگان، شیوه صحیح خم شدن، آموزش چگونگی حفظ تعادل به هنگام زمین خوردن، تقویت ماهیچه های لگن و آگاهی از اقدامات حمایتی به هنگام سقوط و در خانم های یائسه هورمون درمانی در پیشگیری از پوکی استخوان با صلاح دید پزشک متحصص پیشنهاد می شود.
پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان بیماری نسبتا شایعی است. در این بیماری بافت استخوان لاغر و استخوان ضعیف و پر حفره میشود، به طوری که بسیار صدمه پذیر و شکننده می شود و تا حدی ممکن است در بعضی افراد ضربات کوچک به استخوان های ناحیه گردن، استخوان ران، مهره ستون فقرات پشتی و کمری و استخوان های مچ دست و… منجر به ایجاد شکستگی گردد.
پوکی استخوان چگونه شکل میگیرد؟
از ابتدای تولد تا سن 30 سالگی استخوان به طور تدریجی رشد نموده و به قطر دیواره استخوان ها اضافه می شود، به طوری که تا این سنین استخوان حداکثر رشد خود را انجام می دهد. سپس رشد استخوان متوقف شده و از سن 35 سالگی به بعد کم کم از کلفتی استخوان ها کم می شود و رفته رفته استخوان ها نازک و نازک تر می شوند و ضخامت آن ها به قدری کم می شود که در اثر کوچک ترین ضربه شکسته می شوند. پوکی استخوان همانند ظهور علائم پیری غیرقابل اجتناب است ولی میزان پیشرفت آن در افراد متفاوت است و بستگی به میزان توده استخوانی ساخته شده طی دوران بلوغ و اوایل بزرگسالی(تغریبا تا سن 30 سالگی)دارد. در واقع 90 درصد رشد استخوان ها در سنین 20-10 سالگی صورت میگیرد و این سنین از لحاظ رشد استخوانی بسیار مهم می باشند. بنابراین بهترین روش برای پیشگیری از پوکی استخوان و دیگر عوارض کمبود کلسیم، محکم کردن استخوان ها در دوران کودکی و نوجوانی، داشتن تغذیه مناسب و فعالیت بدنی و اصلاح عادات غلط در طول زندگی است.
پیشگیری اولیه از پوکی استخوان
پیشگیری از پوکی استخوان با شیوه زندگی سالم یعنی تغذیه صحیح (مصرف روزانه شیر و لبنیات و سبزی های تازه)، انجام فعالیت های مناسب ورزشی مانند: پیاده روی، دوری از استرس، اصلاح عادات غلط (مانند کاهش مصرف نمک، نوشابه های گاز دار، سیگار و…) و قرار گرفتن در مقابل نور مستقیم و ملایم آفتاب به میزان 15 الی 20 دقیقه در روز و… میسر می شود.
پیشگیری ثانویه پوکی استخوان
گاهی پیشگیری از وقوع برخی از بیماری ها چندان هم آسان نیست. قطعا در چنین مواردی نباید ابتلا به بیماری را به عنوان رسیدن به آخرین ایستگاه سلامت تعبیر کرد. وقتی کار از سطح اول پیشگیری گذشت، یعنی هنگامی که فردی به پوکی استخوان مبتلا شد، باید به پیشگیری ثانویه فکر کند. یعنی بیمار باید روش هایی را بیاموزد تا خطرات این بیماری را به حداقل برساند، مثلا آموزش شیوه های صحیح نشستن و بلند شدن در سالخوردگان، شیوه صحیح خم شدن، آموزش چگونگی حفظ تعادل به هنگام زمین خوردن، تقویت ماهیچه های لگن و آگاهی از اقدامات حمایتی به هنگام سقوط و در خانم های یائسه هورمون درمانی در پیشگیری از پوکی استخوان با صلاح دید پزشک متحصص پیشنهاد می شود.
