از نظر عالمان علم معماری، سیمای شهر تمام عناصر و عوامل شهری است كه به دیده می‌آید، چشم قادر به تماشای آن است و در ذهن و خاطره انسان شكل می‌گیرد و منظر شهری یكپارچگی بصری و ساختاری مجموعه ساختمان‌ها، خیابان‌ها و مكان‌هایی است كه محیط شهری را می‌سازند.
به گزارش تابناک قم، ساختمان‌های سنگی شیشه‌ای و آجری با تابلوهای هزار و یک رنگشان این روزها خیابان‌های شهر را طوری نقاشی کرده‌اند که تقریبا هیچ مخاطبی از دیدنش لذت نمی‌برد. شهر ما این روزها از نظر بصری بیمار است و چاره این بیماری ساماندهی نمای ساختمان‌ها شکل و اندازه تابلوهای صنوف و نظارت بر سازه‌های تبلیغاتی است.
هفته گذشته بود که محسن بهشتی، معاون امور عمرانی استانداری قم در جلسه شورای اسلامی شهر به کم‌توجهی شهرداری و شورا نسبت به اجرای ضوابط سیما و منظر شهری که دی‌ماه گذشته در کمیسیون ماده 5 استانداری تصویب شد، اعتراض کرد.
او گفت که با وجود گذشت یک سال از تصویب این ضوابط هنوز تغییری در سیما و منظر شهر دیده نمی‌شود و شهرداری با کمک پلیس ساختمان و کمیسیون‌های ماده 100 باید این تغییر را به وجود بیاورد.
از نظر عالمان علم معماری، سیمای شهر تمام عناصر و عوامل شهری است كه به دیده می‌آید، چشم قادر به تماشای آن است و در ذهن و خاطره انسان شكل می‌گیرد و منظر شهری یكپارچگی بصری و ساختاری مجموعه ساختمان‌ها، خیابان‌ها و مكان‌هایی است كه محیط شهری را می‌سازند.
ارتقای کیفی منظر شهری
ضوابط سیما و منظر شهری که سال گذشته در کمیسیون ماده 5 استانداری به تصویب رسید، اهدافی مانند ارتقای کیفی سیما و منظر شهری شهر قم، حفظ و تقویت هویت و اصالت شهرسازی در قم، ساماندهی و وضعیت موجود منظر شهری و افزایش کیفیت ساخت و ساز و همخوانی نماسازی‌ها با اقلیم شهر را دنبال می‌کند.
در این ضوابط مسائلی مانند رعایت اصول معماری ایرانی اسلامی و اصول معماری بومی، حفظ وحدت و زیبایی نماها، سازگاری نمای ساختمان با خیابان و محله و هماهنگی مصالح به کار رفته با محیط اطراف قید شده است. حتی در این ضوابط محدودیت‌هایی برای انتخاب رنگ جداره ساختمان هم ایجاد شده است.
اسماعیل فتحی، مدیرعامل سازمان زیباسازی و احیای بافت شهرداری قم از کسانی است که در تدوین این ضوابط نقش داشته است. او می‌گوید: وقتی نگاهی به سیما و منظر شهرهایی مانند اصفهان و شیراز می‌اندازیم متوجه هماهنگی در نماهای ساختمان می‌شویم که حاصل اجرایی شدن این ضوابط و قید شدن آنها در طرح تفصیلی شهرهاست. این هماهنگی زیبایی خاصی به شهرها داده و احساس خوبی در مخاطب ایجاد می‌کند که حاصل تعریف درست مصالح و اجرای صحیح ضوابط است.
به گفته وی، در طرح تفصیلی این شهرها یک سری از مصالح که بومی آن شهرها بوده و رنگ‌هایی که مناسب فضای شهری و اقلیم آن شهر است انتخاب می‌شود و مردم از میان این گزینه‌ها بنا بر سلیقه خود نمای خانه‌شان را می‌سازند که مجموعه این عوامل موجب پدید آمدن یک شهر زیبا می‌شود چرا که اجزای مختلف یک شهر در هماهنگی با یکدیگر قرار می‌گیرند.
«شرایط کنونی که در شهر ما دیده می‌شود شرایط خوبی از نظر مسأله سیما و منظر شهری نیست. در یک پهنه شما خانه‌ای با نمای آجری می‌بینید خانه بغلی نمای کامپوزیت دارد کناری گرانیت کار کرده و آن یکی شیشه... شاید اینها هر کدام به صورت مجزا زیبا باشند اما وقتی کنار هم قرار می‌گیرند شهر را آشفته می‌کنند.»
حساس‌شدن دستگاه‌های نظارتی
فتحی می‌گوید برای اجرایی شدن این آیین‌نامه لازم است دستگاه‌های نظارتی از جمله نظام مهندسی پلیس ساختمان و کمیسیون‌های ماده 100 باید روی این موضوع حساس شده و برای اجرایی شدن این آیین‌نامه همکاری کنند.
مصطفی سعادت‌طلب، رئیس کمیسیون امور زیربنایی شورای اسلامی شهر قم هم که از دست‌اندرکاران تدوین و تصویب این ضوابط بوده با اشاره به اعتراض معاون استاندار به دیده نشدن اثر اجرای این ضوابط در شهر می‌گوید: این ضوابط یک سال پیش مصوب شده و تا اثر خود را روی شهر بگذارد مقداری زمان می‌برد.
وی افزود: در این ضوابط دیده شده کسانی که پروانه ساختمانی دریافت می‌کنند، نقشه‌ای از نمای ساختمان ارائه دهند تا مورد بررسی کارشناسان قرار بگیرد و با ضوابط سنجیده شود.
به عقیده سعادت‌طلب، باید فرصتی بدهیم تا این ضوابط که در مرحله طراحی منعکس شده خود را در ساختمان‌های شهر نشان دهد و پس از آن نسبت به آنها داوری داشته باشیم.
آنطور که وی می‌گوید نظام مهندسی در حال حاضر ضوابط سیما و منظر را در کمیته چهارجانبه تصویب نکرده و هنوز جزئیات نظارت بر اجرای این ضوابط مشخص نیست.
نمای ساختمان تحمیلی نیست
رئیس کمیسیون امور زیربنایی شورای اسلامی شهر قم اما می‌گوید در این ضوابط نمای ساختمان صد درصد به مالک تحمیل نمی‌شود بلکه ضوابطی شکل گرفته که مالک بر اساس آن می‌تواند سلیقه خود را به کار گیرد.
سعادت طلب معتقد است این ضوابط به ما کمک می‌کنند که ساماندهی نسبت به وضعیت سیما و منظر شهری داشته باشیم اما واقعیت این است که مشکلات این عرصه زمانی حل می‌شود که این موضوع از اولویت‌های مدیریت شهری باشد و در شرایط کنونی اینطور نیست.
وی افزود: در حال حاضر اولویت‌های مدیریت شهری موضوعاتی به جز مسأله معماری اسلامی و سیما و منظر شهری است اما اگر روزی برسد که سیما و منظر جایگاه خود را در مدیریت شهر پیاده کرد و شهرداری برای این موضوع وقت و انرژی بگذارد، می‌شود از روش‌های دیگری استفاده کرد. از جمله تشویق ساختمان‌هایی که نماهای زیبا و متناسب با شاخص‌ها را دارند، یا تنبیه مالکانی که ساختمان‌هایی با نماهای نامناسب می‌سازند.
او می‌گوید: «خلاصه تمام حرف‌ها این است که شاید در شعار و حرف به این موضوعات پرداخته شود اما در عمل این مسائل جزو اولویت‌های مدیریت شهری نیست...»
منبع: همشهری
