برداشتن تحریم های ایران از سوی سوئیس، پیگیری زمین خواری حیران و سفر وزیر امور خارجه به کشورهای منطقه ای، از مهمترین موضوعات روزنامه های امروز بوده است. در همین حال، همچنان موضوع شکایت بازی میان دولت احمدی نژاد و دولت روحانی از موضوعات جذاب میان روزنامه هاست.
در ادامه می‌توانید روایت تابناک از مهمترین مطالب روزنامه‌های شنبه 24 مرداد ماه را مرور کنید.
«روزنامه ابتکار» در گزارشی با تتیر «زمان آزمون احزاب» می نویسد: «نبود تحزب واقعی در کشور باعث شده است که در درجه اول تکلیف مردم با عملکرد افراد مورد حمایت احزاب مشخص نباشد. احزاب در هنگام محبوبیت یک فرد ممکن است به حمایت از وی بپردازند و با افول ستاره او، به منتقد جدی‌اش تبدیل شوند. در این شرایط هیچ گروهی هم مسئولیت حمایت خود از آن فرد در صورت عملکرد قابل انتقاد نمی‌پذیرد. شاید به همین دلیل است که اغلب احزاب کشور، به جای شکل گرفتن بر تجمع مردمی با دیدگاه سیاسی یکسان، بر دیدگاه سیاسی یک یا چند چهره سیاسی شکل گرفته‌اند و عملا مردمی‌بودن در میان آنها کمرنگ است.
این موضوع عوارض دیگری نیز داشته است. به عنوان مثال در شرایطی که طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی می‌توانست برخی از مسائل موجود در انتخاب نمایندگان مجلس – از قوم‌گرایی تا خردنگری نماینده – را برطرف کند، اما این طرح رد شد و یکی از دلایل آن نیز نبود تحزب واقعی در کشور ارزیابی می‌شود. به عنوان مثال غلام‌رضا تاجگردون رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی چندی پیش در این باره گفته بود: «یکی از دلایل اصلی طرح استانی شدن انتخابات نبود احزاب و ضعف تحزب در کشور بود. از مدت‌ها پیش طرح استانی شدن انتخابات در مجلس و شورای نگهبان مطرح شد که عاقبت این طرح را رد کردند». نماینده مردم گچساران و باشت در مجلس شورای اسلامی افزود: «مسئولان به طرح استانی شدن انتخابات روی خوش نشان ندادند چرا که احزاب در کشور فعال نیستند و شاید به همین دلیل نتوانند مشارکت حداکثری ایجاد کنند». علاوه بر این موارد، بنا بر آن چه به ویژه پس از افشای ماجرای پرداخت پول به کاندیداهای انتخابات مجلس در دوره‌های پیشین از سوی محمدرضا رحیمی – معاون اول دولت احمدی‌نژاد که این روزها به دلیل فساد مالی در زندان به سر می‌برد – با موضوع شفافیت در دریافت‌های مالی نمایندگان و هزینه‌های انتخاباتی مطرح شد، تحزب می‌تواند به روشن شدن منابع مالی کاندیداهای انتخابات مختلف کمک کند. این روزها همه از لزوم فعالیت احزاب و احیای تحزب در فضای سیاسی کشور حرف می‌زنند. با این حال به نظر می‌رسد این نیاز به تحرکی فراتر از تاکید شفاهی بر لزوم آن باشد. فضای سیاسی کشور نیازمند حرکت واقعی به سمت تحزب است. دوران دولت یازدهم با نگاه مثبتی که به بحث احزاب نشان داده است و نمود آن در بازگشایی خانه احزاب به عنوان محقق شدن یکی از وعده‌های انتخاباتی حسن روحانی بروز کرده است، فرصت مناسبی به شمار می‌رود که هم احزاب کشور به سوی عملکرد واقعی و ایفای نقش خود در تحزب گام بردارند و هم افرادی که مایل به نقش‌آفرینی در عرصه سیاسی هستند، دیدگاه سیاسی خود را در قالب احزاب به بوته آزمون بگذراند.»
همچنین ابتکار در گزارشی دیگر با تیتر «آب معدنی یا غیر معدنی!؟» در مورد سلامتی آب های معدنی که در فصل تابستان بازار آن داغ است، نوشته: «آب معدنی، همانطور که از نامش پیداست باید حاوی مواد معدنی باشد. حال نامگذاری بطری‌های پر شده با آب‌های غیر معدنی، دروغی بیش نیست. اما تکان دهنده‌تر از هر چیزی شنیدن پر شدن این بطری‌ها با آب‌های زیرزمینی است. آب‌هایی که کارشناسان سلامت آن را تایید نمی‌کنند و هر از چندی خبر آلودگی آن را بین اخبار می‌شنویم. تیر ماه امسال بود که علی محمد شاعری، رییس ستاد محیط زیست شهرداری تهران با تاکید بر آلودگی آب‌های زیرزمینی تهران، گفت: «این آب‌ها با آب‌های سطحی که آلوده نیستند ترکیب می‌شود و از لحاظ سلامت آب شرب مردم تهران در حد مجاز قرار می‌گیرد در حقیقت آب شرب مردم تهران سالم است اما اراضی کشاورزی جنوب تهران که با آب‌های زیرزمینی آلوده آبیاری می‌شود مشکلات بسیاری به وجود می‌آورند.» شاعری به همین گفته ها اکتفا نکرد و پس از چند روز در اظهار نظری دیگر گفت: «جریان آب زیرزمینی در شهرها و استقرار نامناسب کارخانجات صنعتی که خود از منابع آلوده کننده هستند در مناطق بالادست سبب آلودگی جدی آب های زیرزمینی می‌شود. بالا بودن غلظت آلاینده‌های نیترات، کلراید و سولفات که در چاه‌های مناطق شهری و در محدوده گسترش شهرها قرار دارد، نشان می‌دهد که آلودگی سفره آب زیرزمینی از زمان گسترش بی‌رویه شهر شروع شده و علت آن افزایش جمعیت شهری و توسعه افقی شهر در حواشی بوده است. غلظت بالای بعضی از آنیون‌ها سولفات و کاتیون‌ها، منیزیم در آب‌های زیرزمینی به خاطر وجود آنها در مواد شوینده بوده که از طریق نشت فاضلاب وارد سفره آب زیرزمینی شهر شده‌اند.» در مورد ورود فاضلاب به آب های زیر زمینی وحید نوروزی، شهردار منطقه 18 هم در خرداد امسال با اشاره به آلودگی احتمالی یکی از چاه‌های عمیق آب زیرزمینی در این منطقه گفت: «این مسئله مربوط است به یکی از بیمارستان‌های نیمه دولتی که به نظر می‌رسد فاضلاب بیمارستانی وارد چاه مذکور شده است که وزارت بهداشت موضوع را پیگیری کرده و ما نیز این قضیه را دنبال می‌کنیم. اگر هیچ گونه مشکلی در مورد این آب‌ها وجود ندارد، پس این همه سر و صدا و هیاهو برای چه بود؟ یعنی فقط قرار است هر از گاهی یک هیاهوی رسانه ای درباره آلوده بودن یک محصول غذایی به راه بیندازند و هراس به دل مردم افکنند؟ یا اینکه باید به درستی اخبار ایمان آورد و از سلامت بطری های آب معدنیی که قرر است به جای رفع عطش، آتشی شود بر سلامت جان ترسید؟»
«روزنامه کیهان» در ستون یادداشت روز امروز خود به قلم حسین شریعتمداری به تفسیر سخنان رهبری در نماز عید فطر امسال پرداخته است. شریعتمداری در این یادداشت با تیتر «تنها گزینه پیش رو» می نویسد: «متن زیر، بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب در خطبه دوم نماز عید فطر امسال است که به «توافق وین» اختصاص داشته است. این متن را به دقت بخوانید، چه برداشتی از آن دارید؟ نگارنده بر این باور است که حضرت آقا در این فرازها از دغدغه خویش نسبت به برخی از آنچه در «توافق وین» آمده است خبر داده‌اند این دغدغه به وضوح درباره اصول و مبانی انقلاب و نظام است که نباید از نگاه مسئولان بررسی‌کننده برجام دور بماند. اما، راه‌کار موثر برای رفع دغدغه ایشان که مانند همیشه از نگاه ملکوتی و پدرانه حضرتش نسبت به آینده نظام برخاسته است، چیست؟ ابتدا متن را بخوانید!
«رئیس‌جمهور محترم و بالخصوص تیم مذاکره‌کننده که حقیقتا زحمت کشیدند و تلاش کردند؛ چه این متنی که تهیه شده است در مجاری قانونی پیش‌بینی شده خود تصویب بشود و چه نشود، اجر آنها محفوظ است... چه این متن تصویب بشود و چه نشود، به حول و قوه الهی، اجازه هیچگونه سوءاستفاده‌ای از آن داده نخواهد شد، اجازه خدشه در اصول اساسی نظام اسلامی به کسی داده نخواهد شد... چه این متن تصویب بشود و چه نشود، ما از حمایت دوستانمان در منطقه دست نخواهیم کشید، از ملت مظلوم فلسطین، از ملت مظلوم یمن، از ملت و دولت سوریه، از ملت و دولت عراق، از مردم مظلوم بحرین، از مجاهدان صادق مقاومت در لبنان و فلسطین... اینها همواره مورد حمایت ما خواهند بود... با این مذاکرات و با متنی که تهیه شده است، در هر صورت سیاست ما در مقابل دولت مستکبر آمریکا هیچ تغییری نخواهد کرد... جمهوری اسلامی در زمینه حفظ قابلیت‌های دفاعی و امنیتی خود، هرگز تسلیم زیاده‌خواهی دشمن نخواهد شد... (دشمنان) تسلیم ایران را مگر به خواب ببینند و... بیانات مورد اشاره رهبر معظم انقلاب در خطبه‌های نماز عید فطر امسال کمترین تردیدی باقی نمی‌گذارد که حضرت آقا از نارسایی و عواقب فاجعه‌آفرین توافق یاد شده اطلاع کامل دارند و با جرأت می‌توان گفت که ایشان به هیچوجه از متن تهیه شده راضی نیستند و اگر غیر از این بود با توجه به اطلاع دقیق از توافق وین، تأکید حضرت ایشان بر «متن تهیه شده تصویب بشود یا نشود از اصول انقلاب دست نخواهیم کشید» و تکرار چندباره آن ضرورتی نداشت. از این روی وظیفه غیرقابل تغییر مسئولان بررسی‌کننده متن توافق وین آن است که هیچیک از «بندها»، «فصل‌ها» و «مفاد» برجام را که با اصول و مبانی اسلام و انقلاب و موجودیت نظام در تعارض است، نپذیرند تا به قول حضرت آقا، امروز در مقابل مردم و فردا در پیشگاه خداوند تبارک و تعالی شرمسار و سرافکنده نباشند. اما چگونه؟!... بخوانید!
6- تمامی مسئولان محترم و کارشناسان و دست‌اندرکاران- بدون استثناء- در این نقطه اتفاق‌نظر دارند که برخی از مفاد توافق وین، قطعنامه 2231 و نقشه راه با اصول و مبانی انقلاب و نظام نه فقط همخوانی ندارند بلکه این اصول و مبانی را نشانه رفته‌اند و در صورت اجرا می‌توانند فاجعه‌آفرین باشند. اگر این باور در میان مسئولان محترم وجود دارد- که‌دارد و آن را انکار نمی‌کنند- بدیهی است که تن دادن به اجرای توافق وین - برجام- با وجود این بندها و مفاد، جز تن دادن به فاجعه، مفهوم و نتیجه دیگری نخواهد داشت. اما، آیا می‌توان تصور کرد که موافقان «توافق وین» با تأکید بر پذیرش آن - خدای‌نخواسته- در پی مقابله با اصول و مبانی انقلاب و نظام هستند؟! پاسخ این پرسش به یقین منفی است و این وصله ناجور به مسئولان محترم، بی‌تردید ناچسبیدنی است. بنابراین چرا برخی از آنان بر پذیرش برجام اصرار می‌ورزند. پاسخ را در ادامه بخوانید.
7- برخی از مسئولان و دست‌اندرکاران محترم ضمن آن که وجود «بندها» و «پیوست»های مغایر با اصول و مبانی نظام را در برجام و ملحقات آن انکار نمی‌کنند و این بخش‌ها را خطرآفرین می‌دانند ولی از «اعلام تحفظ» یا «حق شرط» -RESERVATION- به عنوان چاره‌کار و راه مقابله با بخش‌های مورد اشاره یاد می‌کنند که باید گفت، ارائه این پیشنهاد از سوی برخی مسئولان که انتظار می‌رود از حقوق معاهدات با خبر باشند، تعجب‌آور است. توضیح آن که؛ حق شرط یا تحفظ به مفهوم خودداری از پذیرش یک یا چند بخش یک معاهده است (کنوانسیون 1969- حقوق معاهدات). اما، مطابق همان کنوانسیون، حق تحفظ فقط در معاهدات چندجانبه بین‌المللی قابل پذیرش است که در آن یکی از امضاءکنندگان معاهده می‌تواند نسبت به بخشی از آن اعلام تحفظ کرده و خود را ملزم به اجرای آن نداند، ولی حق شرط یا تحفظ در معاهدات دو جانبه ممنوع و غیرقابل پذیرش است و برجام یک معاهده دوجانبه است که یک طرف آن جمهوری اسلامی ایران و طرف دیگر آن مجموعه کشورهای 5+1 هستند و دقیقا به همین علت اعلام شده است که در مواجهه با توافق وین فقط دو راه وجود دارد، پذیرش کامل آن (آری) و یا رد کامل آن (نه) و هیچ راه دیگری قابل تصور نیست.
8- و بالاخره، اگر باور داریم که توافق وین و اسناد پیرامونی آن- قطعنامه 2231 و نقشه‌راه آژانس- شامل «بندها» و «موادی» است که برای اصول و مبانی انقلاب فاجعه‌آفرین است و همین بندها و مواد است که دغدغه رهبر معظم انقلاب و همه دلسوزان را در پی داشته است، تنها راه عبور از آن، پاسخ «نه» به کلیت برجام و رد کامل آن است. آیا‌راه‌دیگری هست؟!»
«روزنامه آرمان» دوباره به موضوع شکایت احمدی نژاد پرداخته و این بار در گزارشی با تیتر «شكايت احمدي‌نژاد از روحاني؟!» می نویسد: «سه عضو دولت يازدهم كه گفته شد از آنها شكايت مي‌شود از اين شكايات استقبال و بر صحت اظهارات خود تاكيد كردند چرا كه رئيس‌جمهور پيش از آنها به بيان اين موضوعات پرداخته بود. اما چرا اگر دولتي‌هاي قبلي اين موارد را خلاف واقع و سياه‌نمايي مي‌دانند از رئيس‌جمهور يازدهم شكايت نكردند؟ صدا در اين راستا نوشته است: «احمدي‌نژاد درصدد بود از حسن روحاني شكايت كند اما شكايت از رئيس‌جمهور به سادگي به نتيجه نمي‌رسد.» پس مي‌توان نتيجه گرفت احمدي‌نژادي‌ها درصدد بودند گام اول را بسيار سنگين بردارند اما كمي كه به اين موضوع فكر كردند و گذشته را به ياد آوردند كه چه كساني قصد شكايت از احمدي‌نژاد را داشتند و به دليل روال آن منصرف شدند، اين‌بار مسير ديگري را انتخاب كرده و براي نشان دادن نارضايتي خود از افشاگري‌هاي دولت يازدهم سخن از شكايت از معاون اول اين دولت زدند. تسنيم هم پس از انتشار خبر شكايت از اشرفي اصفهاني به نقل از وكيل احمدي‌نژاد نوشت: «همانطور كه پيش‌تر نيز اعلام كرده بوديم شكايت از افترازنندگان و منتشركنندگان اكاذيب ادامه خواهد داشت.» اين اظهارات نشان مي‌دهد تصميم احمدي‌نژادی‌ها براي شكايت از مردان يازدهم شتابزده بوده و از ابتدا بنايي براي اين امر نداشتند اما پس از مشخص‌تر شدن اقدامات دولت قبل و بازداشت بقايي زنگ خطر به صدا درآمد و شكايت از ياران روحاني مي‌توانست از دو ناحيه براي آنها سودمند باشد. يكي اينكه شايد اين تصور را داشتند با شكايت از معاون اول رئيس‌جمهور اين پيام را به ساير دولتمردان كنوني مي‌‌دهند كه در اظهاراتشان نسبت به عملكرد دولت قبل جانب احتیاط را رعایت کنند و ديگر اينكه اذهان براي مدتي درگير شكايت از دولتي‌ها خواهد شد و بررسي پرونده برخي دولتمردان قبلي و نزديكان آنها به صورت موقت از مركز توجه افكار عمومي دور خواهد شد. به هر حال به نظر مي‌رسد تير شكايت از رئيس‌جمهور به سنگ خورده و حالا نوبت دولتمردان دیگر است».
«روزنامه اعتماد» در گزارشی با تیتر «مذاكره ايران و ١+٥ عربي» می نویسد: «زنجيره‌اي از تحولات ديپلماتيك در منطقه پس از به دست آمدن توافق هسته‌اي ميان ايران و ١+٥ نشان از پازلي داشت كه ايران، امريكا، روسيه و كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس مشتركا چيدمان آن را آغاز كردند و هركدام با قراردادن تكه‌اي از اين پازل، اندك‌اندك از طرح جديد رونمايي مي‌كنند. نخستين جرقه‌ها را جان كري، وزير امور خارجه ايالات متحده و محمد جواد ظريف، همتاي ايراني وي زدند. ظريف براي نخستين‌بار پس از توافق هسته‌اي راهي سه كشور قطر، كويت و عراق شد. با فاصله اندكي پس از آن همتاي امريكايي او نيز خود را به دوحه رساند و با شش همتاي خود از شوراي همكاري خليج فارس ديدار كرد؛ ديداري استراتژيك كه ظاهرا تنها هدف آن اقناع اعراب به حمايت از توافق هسته‌اي نبوده است. ميان وزراي امور خارجه ايران و قطر در ديدار چندساعته در دوحه چه گذشت؟
آيا تمام سوژه، توضيح در خصوص توافق هسته‌اي ايران بود؟ به نظر مي‌رسد كه اندكي از جزييات آن ديدار، امروز و با سخنان حسين اميرعبداللهيان، معاون عربي و آفريقاي وزارت امور خارجه در اختيار رسانه‌ها قرار گرفته است. اميرعبداللهيان كه در تور دوم منطقه‌اي ظريف به سوريه و لبنان او را همراهي كرده است در گفت‌وگو با خبرگزاري ايسنا از گفت‌وگوي ايران و شش كشور حاشيه خليج‌فارس تا پايان شهريور خبر داده است. معاون وزير امور خارجه كشورمان در اين گفت‌وگو اعلام كرده كه اين مذاكره طرح ابتكاري وزير امور خارجه قطر بوده است البته ظاهرا طرح اوليه آن را ميانجي منطقه‌اي معروف يعني كشور عمان داده بوده كه در آن زمان به دليل شرايط منطقه‌اي و البته عدم به نتيجه رسيدن مذاكرات هسته‌اي ايران، عملياتي نشد. ديپلماسي اراده در مذاكرات هسته‌اي جاي خود را به ديپلماسي لبخند ايران به كشورهاي منطقه داده است.
دو سال از عمر دولت يازدهم مي‌گذرد اما هنوز خبري از ديدار دوجانبه ميان وزراي امور خارجه ايران و عربستان نيست. ظريف مي‌گويد كه ايران به دنبال همكاري با كشورهاي منطقه است و عادل الجبير همتاي سعودي وي نيز ظاهرا پشت كلمات دوپهلوي خود در خصوص نقش ايران در منطقه به دنبال راهي براي ورود به فاز تنش‌زدايي است. ظريف در چهاردهمين روز از ماه آگوست يعني دقيقا يك ماه پس از رسيدن به توافق هسته‌اي همچنان از تاثير مثبتي مي‌گويد كه حل و فصل پرونده هسته‌اي مي‌تواند بر حل و فصل پرونده‌هاي منطقه‌اي داشته باشد. قرار است ايران و شش كشور مقابل آن در شوراي همكاري خليج فارس در كشوري ترجيحا منطقه‌اي نخستين فاز مذاكرات و رايزني‌هاي فشرده را براي حل بحران‌هاي منطقه‌اي آغاز كنند اما آيا ديپلماسي در مواجهه ايران و عربستان كه يكديگر را رقيب منطقه‌اي مي‌بينند و نه رفيق سياسي نيز كارساز است؟ ظريف مي‌گويد كه عربستان نيز تافته جدابافته از ساير كشورهاي منطقه‌اي نيست و تهران به دوستانش در منطقه از صميم قلب لبخند مي‌زند. لبخندي كه گويا منتظر عكس‌العمل مشابه از سوي رياض‌نشين‌هاست. حسين امير عبداللهيان، معاون عربي و آفريقاي وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با ايسنا ضمن اشاره به دور دوم سفرهاي منطقه‌اي وزير خارجه و پيشنهاد اخير محمد جواد ظريف مبني بر تاسيس يك مجمع گفت‌وگو در خليج فارس، از گفتوگوهاي منطقه‌اي تحت عنوان جي ٧ بين ايران و شش كشور حاشيه خليج فارس خبر داد و گفت: اين گفتوگوها با ابتكار امير قطر دنبال مي‌شود، البته پيش از آن بن علوي (وزير خارجه عمان) اين ايده را مطرح كرد، اما شرايط منطقه‌اي اجازه نداد كه بتوانيم آن را عملياتي كنيم.
در اين مرحله بر مبناي تلاش‌هاي وزارت خارجه قطر و شخص بن علوي راجع به اين مساله توافق شد و ظريف در سفر به كويت و قطر از برگزاري اين نشست در سطح وزراي خارجه در مكاني كه درباره آن توافق شود، استقبال كرد. حداكثر تا پايان شهريور ماه مرحله اول گفتوگوها آغاز مي‌شود. مكان اين گفتوگوها ممكن است در منطقه يا كشور ديگري كه توافق شود باشد. البته ما از برگزاري گفتوگوهاي منطقه‌اي در داخل منطقه به عنوان يك اولويت ياد مي‌كنيم. نفس برگزاري گفتوگوها، خروج از سوءتفاهمات و رسيدن به درك مشترك و متقابل براي مقابله با بحران‌هاي موجود در منطقه و رسيدن به صلح و ثبات و امنيت پايدار، بيش از هر چيز ديگري حايز اهميت است. اين ايده دكتر روحاني از شروع دولت يازدهم است به ويژه اينكه عربستان را براي بازگشت روابط تهران و رياض به حالت طبيعي فراخواندند.»
«روزنامه شرق» در گزارشی به موضوع زمین خواری در حیران پرداخته و در گزارش امروز خود با تیتر «زمین‌خواری خانوادگی » مدعی شده است، اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور شخصاً پیگیر این موضوع شده است. شرق می نویسد: «در حالی نماینده مردم اردبیل در مجلس از اعزام بازرس ویژه معاون‌اول رئیس جمهور برای بررسی زمین‌خواری و ویلاسازی‌های صورت‌گرفته در منطقه گردنه حیران خبر می‌دهد که دادستان کل کشور نیز اخبار جدیدی از ابعاد این زمین‌خواری افشا کرد. پیرمؤذن، یکی از نمایندگان مجلس با اشاره به نقش برخی مقامات محلی در تسهیل صدور مجوز ساخت ویلا در این منطقه تأکید کرد که این موضوع از سوی معاون‌اول رئیس‌جمهور در دست بررسی است و آیتالله عاملی، امام جمعه اردبیل نیز پیگیر جدی موضوع تخریب گسترده طبیعت گردنه حیران و ویلاسازی‌های غیرمجاز است».