به گزارش تابناک مازندران، دهکده فرهنگی و تاریخی کندلوس یکی از 11 روستای برتر و هدف گردشگری ملی در کشور و نخستین روستای برتر و هدف استان مازندران است که ویژگی‌های گردشگری منحصر بفردی را در خود جای داده است و همه ساله گردشگران داخلی و خارجی بسیار زیادی را به سوی خود می‌کشاند و که البته این امر در شش ماهه نخست سال به اوج خود می‌رسد.
دهکده فرهنگی و تاریخی کندلوس یکی از زیباترین و پاکیزه‌ترین روستاهای ایران است که همچون نگینی در دل طبیعت زیبای البرز مرکزی می‌درخشد و اکنون که چند روزی تا پایان سال 94 باقی نمانده است این منطقه خود را برای میزبانی از خیل عظیم مشتاقان به گردشگری روستایی از سراسر کشور و حتی خارج کشور آماده می‌کند.
روستای کندلوس، با چهارهزار سال تاریخ، در دل کوهستان‌های البرز مرکزی، میزبان مسافران و گردشگرانی است تا سفره دل را باز کند و از زنان و مردان پاک سرشت و سخت‌کوش این روستا سخن بگوید.
کندلوس دهکده‌ای است که هرگز سودای شهر شدن را نداشته و بر محور تاریخ و فرهنگ خود و طبیعت خدادادی برای دست‌یابی به یک الگوی توسعه روستایی همت و تلاش کرده و می‌کند.
معماری روستایی دهکده فرهنگی و تاریخی کندلوس سبب شده است تا غنای «محیط زیست ساختنی یا ساخته شده» همراه با محیط زیست فرهنگی و محیط زیست طبیعی آن همواره میزبان شایسته‌ای برای عاشقان شگفتی‌های طبیعت، تاریخ و معماری باشد.
کندلوس، نخستین دهکده در جهان است که صاحب موزه مردم‌شناسی است و این موزه حاصل رویای کودکی است که برخلاف سطح سنی خود به اشیای سنتی و قدیمی آن‌چنان اشتیاقی نشان می‌دهد که برای به دست آوردن و تصاحب آن از هیچ کوششی کوتاه نیامده است و به آرزوی دیرینه خود با تأسیس موزه مردم‌شناسی بدون هیچ کمک دولتی نائل می‌شود.
پر واضح است مجموعه فرهنگی کندلوس که با هدف معرفی و اشاعه هنر و فرهنگ اصیل و پربار روستاهای ایران زمین و بازشناختن هر چه بیشتر ارزش‌های فرهنگی و هنری خطه سرسبز و پربار مازندران برپا شده است و تنها مجموعه مردم شناسی در ایران است که بیشترین سهم را در گردآوری اشیاء، اسناد، لوازم و آلات زندگی سنتی پیشینیان و مردم ساده دل و روستایی دارد.
در موزه فرهنگی و تاریخی کندلوس دستاوردهای ارزشمند هنر و فرهنگ روستایی، کتب خطی، اسناد بی‌نظیر تاریخی منطقه کجور مازندران مانند اسناد تاریخی،کتب خطی و اسناد تذهیب شده، ابزار زیستی همچون قفل، قیچی و چپق و نظایر آن، بافته ها و پوشاک، زیورآلات، نقاشی‌های سنتی و قهوه خانه‌ای در راستای شناخت فرهنگ و تاریخ کهن سرزمین کجور و مازندران در پیش روی بازدیدکنندگان قرار دارد و شکوه و عظمت این موزه چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌سازد.
سنگ‌فرش‌هایی که برای حفظ معماری روستایی
در گذر از کوچه و پس کوچه‌های کندلوس شاهد فرشی از سنگ‌هایی هستیم که محصول سرزمینی همان منطقه است و از سوی یونسکو به منظور حفظ بافت با ارزش روستای کندلوس بر این مهم تأکید شد تا اینکه بهسازی و حفظ بافت با ارزش روستای فرهنگی و تاریخی کندلوس عملیاتی شد و مرحله نخست این طرح از سال ۸۳ آغاز و فاز نخست آن در سال 87 با اعتبارات ملی با حضور رئیس بنیاد مسکن کشور به بهره برداری رسید.
سنگ فرش‌هایی که استادانه و به ظرافت در کنار یکدیگر قرار داده شدند تا هنر معماری روستایی منطقه توسط استادکاران کندلوسی رخ نمایی کند و منظری زیبا و دلربا را به تصویر بکشند.
در اجرای قسمت‌های مختلف طرح بهسازی بافت با ارزش روستای فرهنگی و هدف گردشگری كندلوس، مصالح مورد نیاز از جمله سنگ و چوب از همان کندلوس تأمین شد و عملیات اجرایی آن نیز در فاصله زمانی تیر ۸۵ تا آبان ۸۶ شامل كف‌سازی و سنگ‌فرش معابر، ساماندهی و جمع آوری آب‌های سطحی، طراحی و اجرای سر درب مسجد و امام‌زاده فضل فاضل، نمای كتابخانه و محوطه و سرب در ورودی دهکده فرهنگی و تاریخی كندلوس به عنوان فاز نخست از سه فاز طراحی شده، به اتمام رسید.
خانه‌های کاه‌گلی و عطر خوش زندگی روستایی
وجود خانه‌های خانه‌های قدیمی و کاه‌گلی در کندلوس، بر شکوه و زیبایی بافت با ارزش آن بیش از پیش افزوده است و این خود یکی از جاذبه‌های بسیار زیبا و روح‌نواز در این روستا است.
خانه‌های کاه گلی روستای کندلوس با مصالحی که از طبیعت همین منطقه تهیه شده است، بنا نهاده شدند و دارای سقفی چوبی هم در داخل و هم بیرون هستند و در ساخت آنها از معماری و مهندسی بومی و سنتی خاصی استفاده شده است.
سقف بیرونی خانه‌های قدیمی در کندلوس با استفاده از تخته‌های چوبی به قطر 2 تا 3 سانتی‌متر به نام « لَتLAT» پوشانده شده‌اند که عموما از جنس بلوط هستند و علاوه بر زیبایی منحصربفردی که به این روستا بخشیده‌اند، بلکه در هنگام بارش باران عطر و بوی دل‌انگیزی از آن در فضای روستا می‌پیچد.
سقف داخلی خانه‌های روستایی در کندلوس با استفاده از تیرهای چوبی بزرگ و کلفت که در زبان محلی « پَلوَرPALVAR» نامیده می‌شود، پوشانده شده است و همچون آهنی پولادین،آرامش و امنیت خاطر را به همراه دارد.در گذشته‌های دور برای در اماندن ماندن این تیرهای چوبی از گزند موریانه‌ها، آنها را «دوداَندود» می‌کردند و بستر داخلی خانه‌ها نیز معمولا با جاجیم و صنایع دستی زیبا مفروش و تزئین می‌شود.
کندلوس پاکیزه‌ترین روستا
وقتی در بافت کندلوس قدم می‌زنیم به وضوح پاکیزگی و رعایت اصول بهداشتی را می‌توان دید و به می‌توان این روستا را یکی از پاکیزه‌ترین روستاهای کشور نام نهاد. وجود سطل‌های زباله در فواصل مناسب نشان از اهمیت به پاکیزه نگه داشتن روستا از انواع زباله‌ها است و همه اهالی نیز در حفظ زیبایی و پاکیزگی دهکده فرهنگی و تاریخی کندلوس مصمم و پرتلاش هستند.
آئین و رسوم بومی و محلی در کندلوس
مردم این منطقه برای آئین و جشن‌های بومی و محلی اهمیت زیادی قائل هستند به طوری که برگزاری مراسم چهارشنبه سوری، عید نوروز، سیزده بدر، جشن تیرما سیزده شو از مراسم سنتی این منطقه است.
«سال‌مج» از مراسم بسیار زیبا و خاطره‌انگیز در کندلوس است که لحظاتی پس از حلول سال نو انجام می‌شود و به معنای «خوش‌قدمی» است.
«سال‌مج» نام فردی است که از سوی بزرگترهای هر خانواده یا طایفه با استفاده از استخاره به قرآن انتخاب می‌شود و بر اساس آن ابتدا نام چند کودک یا نوجوان خانواده شده و سپس استخاره می‌کنند و نا هر یک از این کودک یا نوجوانان از قبل تعیین شده، خوب آمد به عنوان سال مج خانواده انتخاب مى‌شود.
کار «سال‌مج» چیست
«سال‌مج» دقیقا پس از تحویل سال نو با سینى محتوى کلام‌الله مجید، سبزه، شیرینى و یک ظرف پر از آب، قبل از ورود هر مهمانی در سال جدید، وارد خانه مى‌شود و بر اساس اعتقادی که در این‌باره وجود دارد، قدم وی تا پایان همان سال برای اعضای خانه‌ای «سال‌مج» وارد آن می‌شود، خوش یُمن و مبارک است.
فرد «سال‌مج» با ظرف آبى که در دست دارد وارد تک تک اتاق‌های خانه شده و مقدر بسیار کمی از آب را در گوشه اتاق‌ها مى‌ریزد و به این ترتیب آب را که مایه روشنایی شناخته می‌شود، سالى پربار، پربرکت و شاد برای آن خانه خواهد بود.
بازی‌های محلی
از بازیها و ورزشهای رایج در روستای کندلوس نیز می‌توان به «تب کا» یا «تب چوکا»، «کَلِشت کا»، «سی‌کل کا» اشاره کرد.
مرسوم‌ترین و متداول‌ترین ساز در روستای کندلوس هم « نیNEY» و دهل و سرنا است.
« طالب طالبا» در مایه درآمد سه گاه، «امیری» در مایه عشاق و دشتی، «عروس سوار کردن» در مایه ماهور و بیات ترک از آهنگها و ملودیهای موسیقی سنتی روستای کندلوس است.
غذاهای محلی روستای کندلوس را آش دوغ، کماج، راه نون (نوعی نان روغنی شیرین)، آش کدو، بادونه و... تشکیل می‌دهند.