بحران جدی فرونشست دشت‌ها در خراسان رضوی

به گزارش تابناک : محمد مقدوری امروز در دومین همایش زمین شناسی مهندسی و محیط زیست شهر مشهد و نشست تخصصی فرونشست دشت مشهد که در دانشکده علوم دانشگاه فردوسی برگزار شد، اظهار کرد: کشور ما از حدود سه دهه قبل با پدیده فرونشست دشت‌ها به صورت گسترده و جدی مواجه شد، در مناطق بسیاری از کشور از جمله جنوب شرقی استان تهران، گلپایگان، یزد، اراک، کرمان، خراسان رضوی و بسیاری از مناطق دیگر در سطح کشور دچار این پدیده و خطر جدی هستند.

وی با بیان اینکه در استان خراسان رضوی از مجموع 37 دشت آبی که وجود دارد 34 دشت در وضعیت ممنوعه قرار دارند، افزود: 15 دشت استان در وضعیت بحرانی هستند که نشان دهنده بحران جدی فرونشست دشت‌ها است.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی تصریح کرد: در پهنای مختلفی از استان پدیده فرونشست دشت ها ظهور و بروز داشته است که در مناطقی از قبیل کاشمر، نیشابور و بردسکن شرایط حادتر است، همچنین شهر مشهد نیز به صورت جدی با این مشکل مواجه است و متاسفانه برداشت‌های بی رویه منابع آب، آبخوان‌های ما را دچار این خطرات کرده است.

مقدوری عنوان کرد: 80 درصد مصارف آبی بخش‌های مختلف کشاورزی، صنعت و خدمات در سطح استان مجموعا از آب‌های زیرزمینی تامین می‌شود و برداشت ما سالانه حدود 1.17 میلیارد متر مکعب است که بیش از ظرفیت آب تجدید پذیر ما است. 

وی اضافه کرد: حدود 6.4 میلیارد متر مکعب میزان برداشت های ما از 6.8 میلیارد مکعب آب استان است. همچنین از آب تجدید شونده استان 5.3 میلیارد مترمکعب آن متعلق به آب های زیر زمینی است.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خاطرنشان کرد: دشت مشهد با بیش از 3400 کیلومتر مربع و دارا بودن آبخوانی به وسعت 2500 کیلومتر مربع یکی از آبخوان‌های بسیار ارزشمند و بزرگ استان محسوب می‌شود ولی متاسفانه از پدیده فرونشست رنج می‌برد، ما سالیانه از آبخوان دشت مشهد قریب 910 میلیون متر مکعب برداشت آب داریم که نسبت به تجدید پذیری آب این آبخوان بیش از 104 میلیون متر مکعب اضافه برداشت داریم.

مقدوری با بیان اینکه بیش از 5000 منبع آبی در دشت مشهد وجود دارد، یادآور شد: این منابع از منابع برداشت شونده ما محسوب میشود و در این دشت سالیانه با حدود 71 سانتی متر مربع عمق مواجه هستیم.

وی گفت: متاسفانه در 31 سال گذشته حجم ذخیره آبخوان دشت مشهد حدود 2.2 میلیارد متر مکعب با کسری مواجه شده است که از این حجم غیرقابل برآورد است، در واقع به لحاظ استراتژیک بزرگترین آب در دسترس مصارف شرب مشهد از این آبخوان است و با توجه به برداشت های بیشتر و مصارف بالاتر در اوایل دهه 80 سد دوستی احداث شد و از این سد بخشی از آب شرب مشهد تامین می‌شود.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری افزود: در سال 97  باوجود همه کاهش نزولات جوی و شرایط سنگینی که با آن مواجه هستیم جهت تامین 269 میلیارد متر مکعب آب شرب مشهد 60 میلیون متر معکب را پیش بینی کردیم که از سد دوستی منتقل می‌شود.

مقدوری بیان کرد: متاسفانه میزان بارندگی در سال جاری بسیار پایین بود به طوری که میزان نزولات جوی در سال جاری تا 8 اسفند مجموعا 41.6 میلی متر بوده که در مقایسه با سال گذشته 63 درصد کاهش داشته است و نسبت به متوسط بلند مدت با 61 درصد کاهش مواجه هستیم. بر اساس اعلام آمار سازمان هواشناسی در یک دوره هفت ساله منتهی به امسال متاسفانه فقط 1.3 درصد مساحت استان شرایط نرمال داشته است و 98.7 درصد سطح استان با خشکسالی مواجه است.

وی با تاکید بر اینکه پهنه خراسان رضوی با شرایط خشکسالی روبه رو است، عنوان کرد: موضوع خشکسالی، بحران آب و فرونشست یکی از دغدغه های جدی مدیران استان است به نحوی که طی 4 سال گذشته موضوعات مرتبط با مدیریت منابع آبی به عنوان اولویت اول در مدیریت استان قرار گرفت و با پیگیری‌های مستمر و فعال کردن کارگروه های مسئول در این زمینه به طور مشخص در سال 93 و 94 ماهی دو بار یکی از کارگروه ها جلسات مکرر را تشکیل دادند.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی تصریح کرد: تهیه برنامه بلند مدت 25 ساله تامین آب استان با افق 1420 یکی از اقدامات مرتبط بوده است، ستاد تدبیر آب استان با همکاری مهندسان و متخصصین دانشگاهی که در تهیه و هم فکری این برنامه ها تلاش داشتند به عنوان یکی از سرمایه‌های فکری و دانش استان به شمار می‌روند. براساس یک برنامه پیش بینی شده در اوایل سال 95 با همکاری های سازمان جهاد کشاورزی و آب و منطقه‌ای استان طی دو سال با برنامه ای بسیار فشرده 700 میلیون متر مکعب کاهش مصرف را هدف‌گذاری کردیم.

منبع : ایسنا