حوادث کارگاهی به‌عنوان یکی از معادلات مجهول باوجوداینکه ریشه در علت‌های بی‌شمار دارد اما به دلیل پاک کردن صورت مسأله توسط مسؤولان این مهم به ضرر کارفرمایان تمام‌شده و ردپایی به‌جز قصور کارفرما در حوادث کارگاهی نمی‌توان یافت.
باوجوداینکه دولتمردان با اتخاذ سیاست‌ها و قوانین مختلف سعی در کاهش میزان حوادث کارگاهی و حفظ جان کارگران دارند اما بااین حال بازهم شاهد حوادث کارگاهی بی‌شماری هستیم که هر یک به‌نوبه خود کانون گرم خانواده‌ای را ازهم‌پاشیده است. بنا بر آمار در 6 ماه نخست سال جاری در سطح خراسان رضوی تعداد390 حادثه رخ‌داده که 30 مورد از آن‌ها منجر به فوت، 55 نقص و قطع عضو، 164 شکستگی و 16 حادثه منجر به سوختگی شده است.
هرچند این آمار بنا بر ادعای مسؤولان نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهشی 27 درصدی داشته اما به‌راحتی نمی‌توان از کنار آن عبور کرد.
برای پاسخ به این سؤال که چرا باوجود آیین‌نامه‌های حفاظتی و دست‌وپا گیر و الزام کارفرمایان به اجرای این قوانین اما به‌سادگی جان بسیاری از کارگران همه‌ساله به خطر می‌افتد با رئیس اداره بازرسی کار خراسان رضوی به گفت‌وگو نشستیم.
کمبود بازرس
محمود خروشی در گفت‌وگو با خبرنگار تابناک رضوی اظهار کرد: طبق قانون، کارگاه‌های با بیش از 25 کارگر موظف‌اند کمیته حفاظت فنی و بهداشت متشکل از کارفرما، سرپرست فنی، نماینده کارگران و کارفرمایان را تشکیل داده و بازرسان اداره کار نیز با کارگاه‌هایی که این شرایط را فراهم نکرده باشند، برخورد قانونی می‌کنند.
رئیس اداره بازرسی کار خراسان رضوی 60 درصد حوادث کارگاهی را مربوط به عدم نظارت کارفرما به فعالیت کارگر دانست و بیان کرد: امروزه بیشتر کارفرمایان کارگاه‌های ساختمانی به دنبال سود بسیار در کوتاه‌ترین زمان هستند. همچنین تهیه وسایل ایمنی برای کارگر نیز هزینه‌بر است و با این شرایط کارفرما به دنبال تهیه وسایل ایمنی برای کارگر نیست.
کارگران مقصر اما بی‌تقصیر
وی در پاسخ به این سؤال که چه میزان از حوادث را کارگر باعث می‌شود و آیا برای کارگری که به دلیل سهل‌انگاری منجر به حادثه شده جریمه‌ای در نظر گرفته می‌شود یا خیر گفت: طبق آمار عامل 30 درصد حوادث کارگاهی متوجه کارگران است و بر اساس قوانین کار برای قصور کارگران و عدم رعایت ایمنی مجازاتی در نظر گرفته نشده است.
وی با تأکید بر اینکه کارگری که موارد ایمنی را رعایت نمی‌کند باید شرایط خدمت و ادامه کار از وی سلب شود گفت: طبق قانون در صورت وقوع حادثه برای کارگران، مقصر اصلی کارفرماست چراکه باید نظارت دقیقی برای تهیه وسایل ایمنی و استفاده آن‌ها از سوی کارگران داشته باشد.
دانش ضعیف کار
رئیس اداره بازرسی کار خراسان رضوی همچنین یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در بروز بسیاری از حوادث کار را دانش ضعیف شرایط کار و عدم توجه به الزامات ایمنی عنوان کرد و ابراز کرد: رعایت نکردن نکات ایمنی از سوی کارگران به فرهنگ‌سازی دراین‌باره مربوط است. ضعف آموزش و نبود دانش کار دامن‌گیر قشر کارگری جامعه است و در این خصوص انجمن‌های صنفی کارگری برای فرهنگ‌سازی رعایت نکات ایمنی می‌توانند نقش اثرگذاری را ایفا کنند.
حوادث ادامه‌دار
بنا به گفته رئیس بازرسی اداره کار استان از آنجا که وظیفه نظارت و بازرسی افزون بر 76 هزار کارگاه در استان بر عهده 40 بازرس گذاشته‌شده است لذا کمی دور از ذهن به نظر می‌رسد که این تناسب منجر به کاهش حوادث در این استان شود.
از طرفی تا زمانی که طبق قوانین کار انتخاب مسؤول ایمنی کارگاه و پرداخت حقوق وی منوط به خواسته کارفرما باشد لذا نمی‌توان انتظار داشت که این شخص در مقام کارگر تخلف و یا گزارشی برخلاف نظر و یا میل باطنی کارفرما به اداره کار منعکس کند.
مریم ذوالفقاری منظری
